Data publikacji: 22.12.2011
Komisja Europejska zaproponowała, by UE zaakceptowała Rosję i siedem kolejnych państw jako strony międzynarodowej konwencji mającej na celu zapobieganie przypadkom uprowadzania dzieci za granicę.
Konwencja haska z 1980 r. ma na celu zapewnienie szybkiego powrotu do kraju stałego zamieszkania dziecka uprowadzonego przez jedno z rodziców oraz ochronę prawa rodziców do kontaktów z dzieckiem. Uprowadzenia za granicę przez rodziców stanowią globalny problem, który dotyka kilku tysięcy dzieci rocznie. Dzisiejsze posunięcie pozwoli na efektywne rozszerzenie ochrony dzieci w UE o kolejne osiem państw: Rosję, Albanię, Andorę, Armenię, Gabon, Maroko, Seszele i Singapur. Do tej pory konwencję ratyfikowało 86 państw, w tym wszystkie państwa członkowskie UE.
„Zapobieganie uprowadzeniom dzieci za granicę stanowi istotną część unijnego programu działań na rzecz praw dziecka”, stwierdziła wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości. „W Unii dysponujemy już rygorystycznymi przepisami mającymi zapewnić powrót uprowadzonego dziecka do kraju zamieszkania oraz skuteczne rozwiązywanie sporów. Przyjmując Rosję i inne państwa jako strony tego międzynarodowego porozumienia, mamy szansę zapewnić dzieciom podobną ochronę również na szczeblu światowym”.
W przypadku gdy jedno z rodziców dziecka uprowadzonego za granicę pochodzi z państwa spoza UE, postanowienia konwencji haskiej mają zastosowanie, jedynie jeśli państwo to przystąpiło do konwencji. Wszystkie państwa członkowskie UE są stronami konwencji, a Komisja Europejska aktywnie promuje członkowstwo w niej na szczeblu międzynarodowym. Dzięki temu dzieci w EU będą mogły być lepiej chronione na całym świecie.
To wielostronne porozumienie nie ma na celu rozstrzygania spraw dotyczących prawa do opieki nad dzieckiem, lecz ustanawia procedurę, dzięki której uprowadzone dziecko może szybko powrócić do kraju zamieszkania. Po odesłaniu dziecka z powrotem, organy lokalne mogą ustalić, gdzie i z którym z rodziców dziecko powinno zamieszkać. Konwencję opracowano w taki sposób, by zabezpieczyć ochronę prawa do kontaktów z dzieckiem.
W przypadku uprowadzenia dziecka na terytorium UE zastosowanie ma tzw. rozporządzenie Bruksela IIa (rozporządzenie Rady 2201/2003), nakładające ścisłe zobowiązania mające na celu zapewnienie szybkiego powrotu dziecka do kraju zamieszkania. Na mocy rozporządzenia sądy państwa członkowskiego UE, do którego uprowadzono dziecko, nie mogą odmówić uznania decyzji nakazującej powrót dziecka do państwa członkowskiego, z którego uprowadzono dziecko.
Zebrane niedawno dane dowodzą, że rozporządzenie spełnia swoje zadanie: ogółem spory pomiędzy państwami członkowskimi UE dotyczące uprowadzenia dziecka za granicę rozwiązywane są znacznie skuteczniej i sprawniej, przede wszystkim dzięki eliminacji żmudnego postępowania w sprawie exequatur. Konsekwencją są krótsze terminy uznawania i wdrażania przez sądy orzeczeń wydawanych w innych państwach członkowskich.
Kontekst
Artykuł 38 ust. 4 konwencji z 1980 r. przewiduje, że konwencja ma zastosowanie w stosunkach między państwem przystępującym a tymi umawiającymi się państwami, które złożą oświadczenie o wyrażeniu zgody na to przystąpienie. W związku z tym Unia Europejska musi wyrazić zgodę na przystąpienie do konwencji Rosji i innych państw.
Z uwagi na fakt, że kwestia uprowadzenia dziecka za granicę jest objęta wyłączną kompetencją zewnętrzną Unii Europejskiej, decyzję o ewentualnym wyrażeniu zgody przez UE, za pośrednictwem państw członkowskich, na przystąpienie kolejnych państw do konwencji z 1980 r. należy podjąć w drodze decyzji Rady.
W lutym 2011 r. Komisja przedstawiła plan działania UE na rzecz wzmocnienia ochrony praw dziecka poprzez wprowadzenie w życie zasad określonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (IP/11/156). Plan obejmuje szereg konkretnych działań, dzięki którym UE będzie miała swój wkład w strategie na rzecz dobrobytu i bezpieczeństwa dzieci, takich jak: promowanie przyjaznego dziecku systemu wymiaru sprawiedliwości, lepsze informowanie dzieci o przysługujących im prawach oraz działania na rzecz bezpiecznego korzystania z Internetu przez dzieci.
Więcej informacji:
Portal informacyjny Dyrekcji Generalnej ds. Sprawiedliwości:
Komisja Europejska – Prawa dziecka
źródło IP/11/1582