Ponad 60% dziewięciolatków w UE uczy się w szkołach, które wciąż jeszcze nie są wyposażone w sprzęt informatyczny. W dniu dzisiejszym Komisja Europejska przedstawiła plan działania na rzecz otwartej edukacji, który ma pomóc zaradzić tej sytuacji i podobnym problemom związanym z dostępem do technologii cyfrowych.

Problemy te stanowią dla szkół i uczelni wyższych przeszkodę w oferowaniu kształcenia na wysokim poziomie i przekazywaniu umiejętności informatycznych – do 2020 r. takie umiejętności będą wymagane w przypadku 90% miejsc pracy. Aby wesprzeć realizację tej inicjatywy, Komisja uruchamia dzisiaj nowy europejski portal dotyczący otwartych zasobów edukacyjnych Open Education Europa, który umożliwi uczniom i studentom, pracownikom i instytucjom oświatowym dzielenie się otwartymi, wolnodostępnymi zasobami edukacyjnymi.

Od 50% do 80% uczniów w państwach UE nigdy nie korzysta z podręczników elektronicznych, oprogramowania z materiałami do ćwiczeń, audycji, podcastów, symulacji czy też cyfrowych gier edukacyjnych. Większość nauczycieli na poziomie podstawowym i średnim nie uważa siebie za biegłych użytkowników technologii cyfrowych ani za zdolnych do tego, by móc skutecznie rozwijać umiejętności uczniów w tym zakresie, a 70% nauczycieli byłoby zainteresowanych dodatkowymi szkoleniami rozwijającymi umiejętność korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT). Najczęściej dostęp do internetu w szkołach mają uczniowie na Łotwie, Litwie i w Czechach – ponad 90%, dwukrotnie więcej niż w Grecji i Chorwacji – około 45%.

Szkolnictwo wyższe również musi stawić czoła wyzwaniu związanemu z cyfryzacją: ponieważ w ciągu najbliższych dziesięciu lat liczba studentów w UE wyraźnie wzrośnie, uczelnie wyższe muszą dostosować do tej sytuacji tradycyjne metody nauczania i udostępnić nauczanie w formie mieszanej stanowiącej połączenie bezpośrednich zajęć z wykładowcą z zajęciami przez internet. Na przykład masowe otwarte kursy online – „MOOC” – umożliwiają dostęp do edukacji w dowolnym miejscu, czasie i za pośrednictwem dowolnego urządzenia. Wiele uczelni nie jest jednak gotowych na te zmiany.

Inicjatywa na rzecz otwartej edukacji, którą wspólnie prowadzą Androulla Vassiliou, komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży, oraz Neelie Kroes, wiceprzewodnicząca Komisji odpowiedzialna za agendę cyfrową, dotyczy głównie trzech następujących obszarów:
1.tworzenie możliwości w zakresie innowacji dla organizacji, nauczycieli i osób uczących się;
2.zwiększenie wykorzystania otwartych zasobów edukacyjnych (OER), zapewniając powszechną dostępność materiałów edukacyjnych opracowanych przy wsparciu z funduszy publicznych; oraz
3.ulepszenie infrastruktury ICT i podłączenia do sieci w szkołach.
 
 

„Sytuacja w szkolnictwie wyższym diametralnie się zmienia, począwszy od szkoły podstawowej po uczelnie wyższe i nie tylko: otwarta edukacja oparta na nowych technologiach stanie się wkrótce dla wszystkich grup wiekowych koniecznością, a nie tylko dodatkową możliwością. Musimy zrobić więcej, aby zapewnić szczególnie młodym ludziom zdobycie umiejętności cyfrowych, których będą potrzebować w przyszłości. Nie wystarczy rozumieć, w jaki sposób korzystać z aplikacji lub programu; potrzebujemy młodych ludzi, którzy potrafią tworzyć własne programy. W otwartej edukacji chodzi o to, aby otworzyć się na nowe metody nauczania, dzięki czemu zwiększą się szanse na zatrudnienie, umiejętności w zakresie kreatywności, innowacyjności i przedsiębiorczości,” powiedziała komisarz Vassiliou.

Wiceprzewodnicząca Kroes dodała: „Moim marzeniem jest, by do 2020 r. każda klasa szkolna była wyposażona w sprzęt komputerowy. Edukacja nie może funkcjonować w oderwaniu od rzeczywistości. Młodzi ludzie chcą korzystać z technologii cyfrowych we wszystkich aspektach życia. Potrzebują umiejętności informatycznych, aby znaleźć pracę. Wszystkie szkoły i uczelnie, a nie tylko niektóre z nich, powinny odzwierciedlać tę rzeczywistość”.

Działania związane z otwartą edukacją będą finansowane przy wsparciu z programu Erasmus+, nowego programu UE na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz programu Horizon 2020, nowego programu w zakresie badań naukowych i innowacji, a także z funduszy strukturalnych UE. Na przykład, Erasmus+ będzie wspierał finansowo organizatorów kształcenia, aby zapewnić dostosowanie modeli biznesowych do zmian technologicznych i wspierać rozwój nauczycieli poprzez otwarte kursy online. Wszystkie materiały edukacyjne wspierane przez program Erasmus+ będą wolnodostępne w ramach otwartych licencji.

Kontekst

Żyjemy w społeczeństwach objętych siecią połączeń, w których coraz więcej osób w każdym wieku na co dzień korzysta z technologii cyfrowych. Wiele dzieci uczęszcza jednak do szkół, które nie odpowiadają tej rzeczywistości.

Świat internetu zmienia sposób, w jaki nauczanie jest kształtowane, realizowane i odbierane. Przewiduje się, że w najbliższych 10 latach rynek kształcenia się za pośrednictwem nośników elektronicznych (tzw. e-uczenie się) rozrośnie się piętnastokrotnie i będzie stanowił 30% całego rynku edukacji. Korzyści wynikające z tego rozwoju powinni odczuć wszyscy Europejczycy.

W przemianach tych powinni aktywnie uczestniczyć nauczyciele i osoby odpowiedzialne za wyznaczanie kierunków polityki, a nie tylko biernie się im przyglądać.
 
Z niedawnej ankiety na temat korzystania z ICT w szkołach wynika, że tylko co czwarty dziewięciolatek uczy się w szkole o wysokim stopniu zaawansowania cyfrowego – wyposażonej w najnowszy sprzęt, z dostępem do szybkich sieci szerokopasmowych (od 10mbps) oraz wysokim stopniem łączności (strona internetowa, e-mail dla studentów i nauczycieli, lokalna sieć, wirtualne środowisko nauki). Tylko połowa 16-latków uczęszcza do takich szkół o wysokim stopniu zaawansowania cyfrowego, a 20% uczniów szkół średnich nigdy lub prawie nigdy nie korzystało z komputera na lekcjach.
 
Znaczenie inicjatywy na rzecz otwartej edukacji wzmocnią zalecenia, jakie grupa wysokiego szczebla ds. modernizacji szkolnictwa wyższego ma opublikować latem przyszłego roku. Grupa powstała z inicjatywy komisarz Vassiliou, a jej pracom przewodniczy była prezydent Irlandii Mary McAleese. Obecnie grupa zajmuje się analizą tego, jak szkolnictwo wyższe może najlepiej wykorzystać nowe sposoby nauczania i uczenia się.

Inicjatywa ta wpisuje się również w działania wielkiej koalicji na rzecz miejsc pracy w sektorze cyfrowym, będącej wielostronną platformą, która służy rozwiązaniu problemu braku umiejętności w dziedzinie ICT i związanych z tym sektorem 900 tys. nieobsadzonych miejsc pracy.

Dodatkowe informacje

MEMO/13/813  Inicjatywa na rzecz otwartej edukacji – najczęściej zadawane pytania

Komunikat pt.: „Otwarta edukacja: innowacyjne metody nauczania i uczenia się dla wszystkich z pomocą nowych technologii i otwartych zasobów edukacyjnych”

Dokument roboczy służb Komisji „Analiza i identyfikacja innowacyjnych metod nauczania i uczenia się dla wszystkich z pomocą nowych technologii i otwartych zasobów edukacyjnych w Europie”
 
Komisja Europejska: Kształcenie i szkolenie