.

Komisja Europejska i Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) współpracują z europejskimi krajowymi bankami prorozwojowymi i międzynarodowymi instytucjami finansowymi w celu opracowania nowych możliwości finansowania przystępnych cenowo i zrównoważonych mieszkań w całej Europie. Podczas dzisiejszego forum grupy EBI w Luksemburgu europejski komisarz ds. energii i mieszkalnictwa Dan Jørgensen i przewodnicząca grupy EBI Nadia Calviño podkreślili znaczenie rozwiązania jednego z najpilniejszych problemów obywateli i rządów w Unii Europejskiej. Opowiadali się za ogólnoeuropejskim impulsem, który łączy podmioty lokalne i krajowe, publiczne i prywatne w celu stymulowania finansowania i pilnych działań w ramach przyszłego europejskiego planu na rzecz przystępnych cenowo mieszkań.

Grupa EBI kończy prace nad planem działania na rzecz przystępnych cenowo i zrównoważonych mieszkań z planowanymi inwestycjami w wysokości około 10 mld euro w ciągu najbliższych dwóch lat. Plan EBI będzie wspierał lokalne i krajowe wysiłki na rzecz budowy bardziej przystępnych cenowo domów, renowacji istniejących zasobów mieszkaniowych w celu zwiększenia ich efektywności energetycznej oraz zachęcania do stosowania bardziej zrównoważonych i innowacyjnych materiałów i urządzeń budowlanych. EBI uruchomił również portal mieszkaniowy, punkt kompleksowej obsługi wspierający beneficjentów końcowych w dostępie do doradztwa i finansowania. Inwestycja grupy EBI ma na celu dostarczenie 1,5 mln nowych lub odnowionych mieszkań w całej Europie. Plan działania EBI i portal są kluczowymi elementami składowymi ogólnoeuropejskiej platformy inwestycyjnej, która będzie otwarta dla innych podmiotów, takich jak krajowe banki prorozwojowe i międzynarodowe instytucje finansowe. Rada Europejskiego Banku Rozwoju również zasygnalizowała swoje zainteresowanie uczestnictwem.

Brak przystępnych cenowo mieszkań w Europie, zwłaszcza w większych miastach, jest coraz bardziej niepokojący w związku ze wzrostem gospodarczym i wydajnością Europy w badaniu inwestycyjnym grupy EBI opartym na informacjach zwrotnych od około 13 000 europejskich małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).  Raport, przedstawiony w tym tygodniu na Forum, zwraca również uwagę na niską wydajność i niewystarczającą innowacyjność w europejskim sektorze budowlanym, co zwiększa koszty i czas realizacji projektów mieszkaniowych. Jednocześnie niepokojące są również koszty energii i wpływ emisji dwutlenku węgla.  Dwie trzecie zużycia energii w gospodarstwach domowych jest wykorzystywane do ogrzewania domów, a przy 46 milionach Europejczyków żyjących w ubóstwie energetycznym efektywność energetyczna zasobów mieszkaniowych w Europie ma kluczowe znaczenie.

Ściśle współpracując z Komisją i jej nową grupą zadaniową ds. mieszkalnictwa w kontekście europejskiego planu na rzecz przystępnych cenowo mieszkań, a także z państwami członkowskimi, regionami, miastami i krajowymi bankami prorozwojowymi oraz międzynarodowymi instytucjami finansowymi, grupa EBI dąży do zwiększenia podaży przystępnych cenowo i zrównoważonych mieszkań w UE. Podejście to opiera się na czterech filarach, które zapewniają ogólne ramy dla środków opisanych poniżej:
-  Partnerstwa z Komisją Europejską i krajowymi bankami i instytucjami prorozwojowymi/instytucjami finansowymi na rzecz łatwiejszego dostępu do finansowania i doradztwa, w oparciu o komplementarność z istniejącymi strukturami i produktami.
-  Ogólnounijne wdrażanie: rozszerzenie regionalnego zakresu wsparcia grupy EBI, ze szczególnym uwzględnieniem krajów UE o mniej dojrzałych systemach mieszkaniowych i dużych niezaspokojonych potrzebach, w których wzmocniony komponent doradczy uzupełni finansowanie.
-  Podejście oparte na łańcuchu wartości: otwarcie na nowe rodzaje projektów mieszkaniowych – od innowacji w budownictwie przez rozwój nieruchomości po własność, z zabezpieczeniami politycznymi.
-  Mobilizacja sektora prywatnego: rozszerzenie bazy klientów o prywatnych promotorów nastawionych na zysk

W lipcu 2024 r. nowo utworzona grupa zadaniowa EBI ds. mieszkalnictwa zorganizowała wydarzenie inauguracyjne z udziałem około 300 zainteresowanych stron z sektora publicznego i prywatnego w celu omówienia zwiększenia wsparcia finansowego na rzecz przystępnych cenowo i zrównoważonych mieszkań w całej UE. Jesienią po wydarzeniu odbyły się spotkania techniczne z zainteresowanymi stronami, aby pomóc w kształtowaniu paneuropejskiej platformy inwestycyjnej wraz z Komisją.

Kontekst

Komisja Europejska jest już aktywna w dziedzinie mieszkalnictwa, korzystając m.in. ze wsparcia w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, funduszy polityki spójności, InvestEU, LIFE i programu „Horyzont Europa".

Jak wskazano w piśmie określającym zadania komisarza Jørgensena, Komisja opublikuje swój pierwszy w historii europejski plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań. Plan zapewni pomoc techniczną miastom i państwom członkowskim oraz skupi się na potrzebnych inwestycjach i umiejętnościach. Komisja opracuje w szczególności europejską strategię na rzecz budownictwa mieszkaniowego, aby wspierać podaż mieszkań, ustanowić ogólnoeuropejską platformę inwestycyjną na rzecz przystępnych cenowo i zrównoważonych mieszkań, przeprowadzić analizę skutków spekulacji mieszkaniowych, wesprzeć państwa członkowskie w podwojeniu planowanych inwestycji w przystępne cenowo mieszkania w ramach polityki spójności, rozwiązać problemy systemowe związane z krótkoterminowym najmem lokali mieszkalnych oraz przedstawić wnioski mające na celu rozwiązanie problemu nieefektywnego wykorzystania obecnych zasobów mieszkaniowych i dokonać przeglądu przepisów dotyczących pomocy państwa, aby umożliwić środki wsparcia mieszkaniowego, zwłaszcza w zakresie efektywności energetycznej i mieszkalnictwa socjalnego.

Europejski Bank Inwestycyjny (ElB) jest instytucją Unii Europejskiej udzielającą pożyczek długoterminowych, należącą do jej państw członkowskich. Opierając się na ośmiu głównych priorytetach, finansujemy inwestycje, które przyczyniają się do realizacji celów polityki UE poprzez wspieranie działań w dziedzinie klimatu i środowiska, cyfryzację i innowacje technologiczne, bezpieczeństwo i obronę, spójność, rolnictwo i biogospodarkę, infrastrukturę społeczną, unię rynków kapitałowych oraz silniejszą Europę w bardziej pokojowym i dostatnim świecie. 

Grupa EBI, która obejmuje również Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI), podpisała w 2024 r. prawie 89 mld euro nowego finansowania dla ponad 900projektów o dużymwpływie, co zwiększy konkurencyjność i bezpieczeństwo Europy.   

Wszystkie projekty finansowane przez grupę EBI są zgodne z porozumieniem klimatycznym z Paryża, jak zadeklarowano w planie działania banku klimatycznego. Prawie 60% rocznego finansowania grupy EBI wspiera projekty bezpośrednio przyczyniające się do łagodzenia zmiany klimatu, przystosowania się do niej i zdrowszego środowiska.   

Wspierając integrację rynku i mobilizując inwestycje, Grupa wsparła rekordową kwotę ponad 100 mld euro w nowych inwestycjach na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Europy w 2024 r. i uruchomiła 110 mld euro kapitału wzrostu dla przedsiębiorstw typu start-up, przedsiębiorstw scale-up i europejskich pionierów. Około połowa finansowania EBI w Unii Europejskiej jest skierowana do regionów objętych polityką spójności, w których dochód na mieszkańca jest niższy niż średnia UE.