.

Parlament i państwa członkowskie osiągnęły porozumienie w sprawie nowego planu wsparcia dla Mołdawii
•    Nowy mechanizm o wartości 1,9 miliarda euro mający na celu przyspieszenie reform społeczno-gospodarczych Mołdawii, wzmocnienie jej odporności i postęp w integracji z UE,
•    Łagodzenie głębokiego wpływu wojny agresji Rosji przeciwko Ukrainie na Mołdawię,
•    Porozumienie obejmuje zwiększone dotacje, przyspieszone finansowanie oraz solidny nadzór ze strony Parlamentu.

Państwa członkowskie UE i posłowie do Parlamentu Europejskiego uzgodnili kluczowe poprawki do nowego mechanizmu wsparcia dla Mołdawii, koncentrując się na lepszym finansowaniu i demokratycznym nadzorze.
Negocjatorzy z Parlamentu Europejskiego i Rady UE osiągnęli wstępne porozumienie w środę w sprawie Mechanizmu Reform i Wzrostu dla Mołdawii. Celem mechanizmu jest wsparcie Mołdawii w stawianiu czoła poważnym wyzwaniom, w szczególności łagodzeniu głębokiego wpływu wojny agresji Rosji przeciwko Ukrainie na bezpieczeństwo, gospodarkę i warunki życia obywateli Mołdawii oraz wzmacnianiu jej odporności na trwające i bezprecedensowe ataki hybrydowe oraz obce szkodliwe ingerencje wymierzone w kraj, procesy demokratyczne i instytucje.

Kluczowe poprawki:
- Zwiększone wsparcie w formie dotacji: Negocjatorzy zgodzili się przeznaczyć 520 milionów euro w formie dotacji – o 100 milionów euro więcej w porównaniu do początkowych propozycji – oraz 1,5 miliarda euro w formie niskooprocentowanych pożyczek. Ta zmiana zapewnia Mołdawii możliwość realizacji reform bez nadmiernego zadłużenia.
- Przyspieszony dostęp do finansowania: Mechanizm przewiduje 18% przedfinansowania, w porównaniu do początkowych 7%, całkowitej kwoty wsparcia, co umożliwia szybkie uruchomienie zasobów na rzecz bezpieczeństwa energetycznego, infrastruktury antykorupcyjnej oraz modernizacji usług publicznych.
- Budowanie zdolności administracyjnych: 20% funduszy dotacyjnych zostanie przeznaczone na wzmacnianie instytucji Mołdawii poprzez systemy zarządzania cyfrowego, szkolenia w służbie cywilnej oraz reformy sądownictwa – niezbędne do skutecznego zarządzania funduszami UE.
- Wzmocniony system nadzoru: Aby zapewnić pełną kontrolę parlamentarną, porozumienie ustanawia Dialog między Parlamentem a Komisją w celu regularnego przeglądu postępów w realizacji.

Uzgodniono również udostępnienie dodatkowych dobrowolnych wkładów w formie zewnętrznych dochodów przypisanych od innych darczyńców, takich jak międzynarodowe organizacje finansowe, na dalsze wsparcie finansowe dla Mołdawii, oraz stwierdzono, że mechanizm nie będzie wspierał działań ani środków podważających suwerenność i integralność terytorialną Mołdawii.

Cytaty:
- Siegfried Mureșan (EPP, Rumunia), współsprawozdawca Komisji Budżetowej: „Dzięki zwiększeniu przedfinansowania o 200 milionów euro oraz 100 milionom euro w ramach całkowitego wsparcia mobilizujemy wzmocnioną pomoc natychmiastową, aby wspierać Mołdawię w realizacji reform, przyspieszeniu jej integracji europejskiej oraz przeciwdziałaniu gospodarczym i energetycznym konsekwencjom rosyjskiej agresji. To ambitne porozumienie podkreśla zdolność Europy do zdecydowanej odpowiedzi na eskalujące wyzwania geopolityczne.”
- Sven Mikser (S&D, Estonia), współsprawozdawca Komisji Spraw Zagranicznych: „Ten mechanizm podkreśla nasze zobowiązanie wobec drogi Mołdawii do akcesji do UE i wspiera kraj w przeprowadzaniu niezbędnych reform w celu wzmocnienia instytucji demokratycznych, poprawy bezpieczeństwa energetycznego, zwiększenia wzrostu gospodarczego i poprawy warunków życia obywateli. Zwiększenie komponentu dotacyjnego do 20,5% i stawki przedfinansowania do 18% zapewnia 520 milionów euro w formie bezzwrotnego wsparcia dla Mołdawii i gwarantuje szybki dostęp do finansowania.”

Kolejne kroki
Wstępne porozumienie zostanie przedstawione na sesji plenarnej Parlamentu (marzec) oraz Radzie w celu ostatecznego zatwierdzenia.

Kontekst
W latach 2025–2027 maksymalne środki dostępne dla Mołdawii w ramach tego mechanizmu wyniosą 1,785 miliarda euro (w cenach bieżących). W skład tej kwoty wchodzi do 1,5 miliarda euro w formie pożyczek preferencyjnych oraz 385 milionów euro w formie bezzwrotnego wsparcia finansowego. Dodatkowo, 135 milionów euro zostanie przeznaczone na rezerwę pożyczkową.
Mechanizm Reform i Wzrostu stanowi część szerszego planu wzrostu UE dla Mołdawii, mającego na celu podwojenie gospodarki w ciągu dekady oraz wspieranie stabilności społeczno-gospodarczej. Mechanizm ten wzorowany jest na podobnych inicjatywach w innych regionach kandydujących do UE, takich jak Mechanizm Bałkanów Zachodnich, stanowiąc istotny krok naprzód na drodze Mołdawii do członkostwa w UE.