Straty w postaci granulatu z tworzyw sztucznych: Rada i Parlament zgadzają się na nowe przepisy mające na celu ograniczenie zanieczyszczenia mikroplastikiem

 

Rada i Parlament Europejski uzgodniły dziś wstępnie rozporządzenie mające na celu zapobieganie przedostawaniu się granulatu plastikowego – surowca wykorzystywanego do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych – do środowiska. Nowe przepisy mają poprawić sposób obchodzenia się z granulatem na wszystkich etapach łańcucha dostaw, zarówno na lądzie, jak i na morzu.

Mikroplastiki, w tym granulat plastikowy, są obecnie wszędzie — w oceanach, morzach, a nawet w pożywieniu, które spożywamy. Każdego roku do środowiska trafia równowartość nawet 7 300 ciężarówek granulatu plastikowego. Dziś UE wykonała przełomowy krok w kierunku ograniczenia zanieczyszczenia granulatem, przyjmując środki mające na celu przeciwdziałanie stratom oraz zapewnienie właściwego postępowania z granulatem, także w transporcie morskim. – Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu i środowiska 

 

Silniejsze działania zapobiegające stratom granulatu

Zgodnie z nowymi przepisami, zapobieganie utracie granulatu plastikowego będzie głównym celem zarówno dla operatorów, jak i dla przewoźników z UE i spoza UE. Jasne ramy prawne określają obowiązki w przypadku przypadkowych strat, skupiając się na działaniach porządkowych. Zestaw konkretnych środków zostanie zawarty w planie zarządzania ryzykiem, przygotowywanym przez każde przedsiębiorstwo zajmujące się obsługą granulatu. Środki te będą dotyczyć m.in. pakowania, załadunku i rozładunku, szkolenia personelu oraz niezbędnego wyposażenia.

Aby zapewnić równe warunki działania pomiędzy przewoźnikami z UE i spoza UE oraz przejrzystość i odpowiedzialność wszystkich przewoźników granulatu, przewoźnicy spoza UE będą musieli wyznaczyć upoważnionego przedstawiciela na terenie UE.

 

Uproszczenia i zgodność z przepisami

Zgodnie z celami uproszczenia przepisów dla mniejszych firm i podejściem Rady, wstępne porozumienie zakłada równowagę między wysokim poziomem ochrony środowiska a dostosowaniem wymogów do wielkości przedsiębiorstw.

• Operatorzy, którzy rocznie obsługują ponad 1 500 ton granulatu, będą musieli uzyskać certyfikat wydany przez niezależny podmiot trzeci.

• Małe przedsiębiorstwa, które również przekraczają ten próg, będą objęte łagodniejszymi obowiązkami, np. jednorazową certyfikacją w ciągu 5 lat od wejścia rozporządzenia w życie.

• Firmy obsługujące mniej niż 1 500 ton rocznie oraz mikroprzedsiębiorstwa będą musiały jedynie złożyć własną deklarację zgodności.

 

Transport morski

Granulat plastikowy w środowisku wodnym może przetrwać dziesięciolecia, ponieważ nie ulega biodegradacji. W 2022 roku transport morski odpowiadał za ok. 38% całkowitej ilości granulatu transportowanego w UE.

W związku z tym współustawodawcy zgodzili się również na określenie obowiązków dotyczących transportu granulatu drogą morską (w kontenerach frachtowych). Obowiązki te obejmą m.in. zapewnienie odpowiedniej jakości opakowań oraz dostarczanie informacji dotyczących transportu i ładunku, zgodnie z wytycznymi Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO).

 

Kolejne kroki

Wstępne porozumienie musi teraz zostać zatwierdzone przez Radę i Parlament Europejski. Następnie rozporządzenie zostanie formalnie przyjęte przez obie instytucje, po przeglądzie prawnym i językowym, a następnie opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE.

Rozporządzenie zacznie obowiązywać 2 lata po publikacji. Aby ułatwić dostosowanie się sektora morskiego do nowych przepisów, współustawodawcy uzgodnili, że stosowanie przepisów dotyczących transportu morskiego zostanie opóźnione o dodatkowy rok w porównaniu z resztą przepisów.

 

Kontekst

Szacuje się, że w 2019 roku w UE do środowiska przedostało się od 52 140 do 184 290 ton granulatu plastikowego. Straty te mogą występować na różnych etapach łańcucha wartości. Obecnie w UE brak jest przepisów szczegółowo regulujących kwestie strat granulatu, mimo ich szkodliwego wpływu na środowisko, klimat, gospodarkę i potencjalnie na zdrowie ludzi. Granulat plastikowy znajduje się na trzecim miejscu wśród największych źródeł niezamierzonych emisji mikroplastiku, po farbach i oponach.

 

Źródła: https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2025/04/08/plastic-pellet-losses-council-and-parliament-agree-on-new-rules-to-reduce-microplastic-pollution/