Zgodnie z oceną krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przeprowadzoną przez Komisję Europejską państwa członkowskie UE znacznie zlikwidowały lukę w realizacji celów w zakresie energii i klimatu na 2030 r. Państwa UE znacznie poprawiły swoje plany w następstwie zaleceń Komisji z grudnia 2023 r. W rezultacie UE wspólnie dąży do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55 %, zgodnie z zobowiązaniem zawartym w Europejskim prawie o klimacie, i osiąga udział energii ze źródeł odnawialnych na poziomie co najmniej 42,5 %.  

 

Z oceny Komisji wynika, że UE jest obecnie na dobrej drodze do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych netto o około 54 % do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r., jeżeli państwa członkowskie w pełni wdrożą istniejące i planowane środki krajowe i polityki UE. W obecnym kontekście geopolitycznym pokazuje to, że UE podtrzymuje swoje zobowiązania klimatyczne, inwestując z determinacją w przejście na czystą energię i priorytetowo traktując konkurencyjność przemysłową UE i wymiar społeczny.

 

Strategiczne inicjatywy, takie jak „Czysty ład przemysłowy" i plan działania na rzecz przystępnej cenowo energii, będą uzupełnieniem krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu w mobilizowaniu inwestycji w dekarbonizację przemysłu i czyste technologie, przy jak najlepszym wykorzystaniu rodzimego potencjału Europy w zakresie energii ze źródeł odnawialnych i energooszczędnych rozwiązań, co pomoże z czasem zapewnić niższe i bardziej stabilne ceny energii.

 

Państwa członkowskie wykazują polityczną determinację, by zmniejszyć naszą zależność od importowanych paliw kopalnych, zwiększyć odporność i bezpieczeństwo dostaw energii i infrastruktury energetycznej, przyspieszyć integrację wewnętrznego rynku energii i wspierać najbardziej potrzebujących inwestycjami i rozwojem umiejętności.

 

Ocena Komisji stanowi solidną podstawę do dyskusji na temat kolejnych kroków w kierunku dekarbonizacji UE do 2040 r. i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Komisja zintensyfikuje współpracę z państwami członkowskimi w celu zlikwidowania pozostałych luk i wdrożenia dodatkowych wytycznych określonych w dzisiejszej ocenie. 

 

Kolejne kroki

 

Kolejny etap powinien koncentrować się na przekształceniu planów w działania w celu zapewnienia stabilności i przewidywalności. Obejmuje to ukierunkowanie funduszy publicznych na skuteczne wspieranie inwestycji transformacyjnych, zachęcanie do inwestycji prywatnych oraz koordynację wysiłków zarówno na szczeblu regionalnym, jak i europejskim. Komisja będzie zatem nadal wspierać wysiłki państw członkowskich w zakresie wdrażania i eliminowania pozostałych luk.

 

Państwa członkowskie, które nie przedłożyły jeszcze ostatecznych planów – Belgia, Estonia i Polska – muszą to zrobić niezwłocznie. Chociaż ich ogólne cele zostały uwzględnione w ocenie UE, Komisja Europejska dokona przeglądu każdego z ich planów indywidualnie wkrótce po ich formalnym przedłożeniu. Ponadto Komisja pracuje nad indywidualną oceną ostatecznego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu Słowacji, którą przedłożono 15 kwietnia 2025 r.

 

Kontekst

 

Rozporządzenie w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu zobowiązuje państwa członkowskie do regularnego przedkładania krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, w których określają, w jaki sposób zamierzają osiągnąć cele w zakresie klimatu i energii na 2030 r. oraz cele unii energetycznej. Mają one kluczowe znaczenie dla zapewnienia sprawiedliwej, odpornej i neutralnej dla klimatu Europy oraz dla ukierunkowania bardzo potrzebnych inwestycji na transformację klimatyczną i energetyczną.

 

Zostały one po raz pierwszy sfinalizowane w 2020 r., ale musiały zostać zaktualizowane, aby uwzględnić uzgodniony pakiet legislacyjny i cele na 2030 r., tzw. pakiet „Gotowi na 55".

 

Projekty zaktualizowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu miały zostać przedłożone do 30 czerwca 2023 r. W grudniu 2023 r. Komisja opublikowała ogólnounijną ocenę, której towarzyszyły oceny i zalecenia dla poszczególnych krajów. Biorąc pod uwagę te zalecenia, państwa członkowskie były następnie zobowiązane do przedłożenia ostatecznych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu do dnia 30 czerwca 2024 r.

 

Opublikowany dziś pakiet zawiera ogólnounijną ocenę i dokument roboczy służb Komisji wraz z indywidualną oceną 23 krajowych planów i wytycznych ułatwiających wdrażanie.

 

Krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu jako narzędzie zarządzania zostaną poddane przeglądowi na okres po 2030 r. w ramach zbliżającego się przeglądu rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną.