Data publikacji: 29.01.2015
Komisja Europejska zachęca do pełnej przejrzystości w rozstrzyganiu sporów między inwestorem a państwem (ISDS), wynikających z obecnie obowiązujących umów inwestycyjnych. KE proponuje, aby zasady ONZ dotyczące przejrzystości w rozstrzyganiu takich sporów obejmowały umowy inwestycyjne, zawarte zarówno na poziomie UE, jak i krajów członkowskich.
Zasady te stanowią ważną zmianę, poprzez zezwolenie na publiczny dostęp do dokumentów złożonych w sprawach ISDS, umożliwienie publicznego dostępu do rozpraw, oraz zezwolenie na zgłaszanie uwag dla celów postępowania przez zainteresowane strony.
Bardziej przejrzysty ISDS
Jak dotąd, zasady ONZ dotyczące przejrzystości były stosowane tylko w przypadku nowych umów inwestycyjnych. Komisja Europejska proponuje, aby dotyczyły również spraw już zakończonych, jak i tych, toczących się obecnie.
Dzisiejsza propozycja, po przyjęciu przez Radę, umożliwi UE oraz krajom członkowskim przystąpienie do nowej Konwencji ONZ dotyczącej przejrzystości. To spowoduje prawną oraz techniczną możliwość rozszerzenia zasad przejrzystości do już istniejących umów. Na świecie zawartych jest 3000 takich umów, a około połowa z nich została zawarta przez kraje członkowskie UE.
– UE oraz kraje członkowskie powinny przystąpić do tej konwencji bez opóźnień. Nowe zasady są mile widzianą oraz potrzebną reformą światowego systemu ISDS, sprawiają, że stare umowy będą bardziej przejrzyste – ocenia komisarz UE ds. handlu Cecilia Malmström.
Udział UE w tworzeniu zasad przejrzystości ONZ, jak również nowej Konwencji ONZ dotyczącej Przejrzystości, był istotny. Konwencja pozwala krajom członkowskim oraz UE zgłaszać zamiar stosowania zasad przejrzystości ONZ w sprawach wynikających z istniejących umów inwestycyjnych.
Tak oto, w praktyce, zasady przejrzystości mogą mieć zastosowanie w ponad 1400 dwustronnych umowach inwestycyjnych zawartych przez kraje członkowskie UE oraz w Traktacie Karty Energetycznej, którego stroną jest UE, od 1998 roku.
Im więcej państw i organizacji przystąpi do Konwencji ONZ, tym więcej zasad obejmie ponad 3000 umów inwestycyjnych obowiązujących na świecie obecnie. To oznacza, że Konwencja usprawni i ułatwi poprawę przejrzystości w arbitrażach w sporach między inwestorami a państwem, w przeciwieństwie do renegocjacji pojedynczych umów inwestycyjnych obecnie istniejących.
Zatwierdzenie propozycji Komisji leży teraz w rękach Rady. Konwencja ONZ będzie otwarta do podpisu od 17 marca 2015 w Port Louis na Mauritiusie a następnie w siedzibie ONZ w Nowym Jorku.