Komisja Europejska przyjęła dziś nowe przepisy dotyczące poprawy bezpieczeństwa statków. Przepisy te przewidują wprowadzenie od 1 stycznia 2011 r. nowego rejestru internetowego, w którym będą ujawniane nazwy przedsiębiorstw żeglugowych osiągających słabe wyniki podczas ważnych inspekcji bezpieczeństwa (kontroli przeprowadzanych przez państwo portu).

Jednocześnie przedsiębiorstwa osiągające dobre wyniki w tym zakresie zostaną wyeksponowane na forum publicznym. Kontrole przeprowadzane przez państwo portu odgrywają zasadniczą rolę w zapobieganiu katastrofom statków i ofiarom w ludziach, jak również ogromnym szkodom w środowisku powodowanym przez takie katastrofy. Przedsiębiorstwa oraz państwa osiągające słabe wyniki w tym zakresie będą poddawane bardziej intensywnym i skoordynowanym inspekcjom w portach UE. W ten sposób producenci oraz przedstawiciele innych gałęzi przemysłu będą mogli wybrać przedsiębiorstwo żeglugowe do przewozu ładunków lub pasażerów, posiadając pełną wiedzą na temat jego wyników w zakresie bezpieczeństwa.

Odpowiedzialny za transport wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Siim Kallas podkreśla: „Bezpieczeństwo jest głównym priorytetem UE. Byliśmy świadkami druzgocących skutków katastrof morskich, takich jak zatonięcie promu „Estonia”, tankowców „Erika” czy „Prestige”, prowadzących do tragicznej śmierci wielu osób oraz poważnych szkód w środowisku. Nadal jestem głęboko przekonany, że jawność informacji ma wielką moc. Dlatego chcemy podać do szerszej wiadomości wyniki w zakresie bezpieczeństwa przedsiębiorstw żeglugowych, państw bandery oraz organizacji certyfikujących. Większa jawność w tym sektorze umożliwi promocję przedsiębiorstw z dobrymi wynikami w zakresie bezpieczeństwa, dając im przewagę konkurencyjną. Rejestr będzie również zwracał uwagę opinii publicznej na przedsiębiorstwa osiągające słabe wyniki w tym zakresie. Dzięki temu, jak również poprzez zaostrzone systemy inspekcji oraz presję opinii publicznej, takie przedsiębiorstwa zostaną zmotywowane do poprawienia swoich wyników, aby uniknąć zakazu prowadzenia działalności na wodach UE.”

Nowe przepisy

Zgodnie z dyrektywą UE 2009/16/WE w sprawie kontroli przeprowadzanej przez państwo portu dnia 1 stycznia 2011 r. zasadniczej zmianie ulegnie system kontroli przeprowadzanej przez państwo portu (inspekcji dotyczących bezpieczeństwa technicznego w portach) na terenie Unii Europejskiej. W ramach nowego systemu ujednolicone zostaną nie tylko dotychczasowe unijne standardy kontroli przeprowadzanej przez państwo portu, ale również po raz pierwszy funkcjonować będzie całkowicie skoordynowany system obejmujący wszystkie inspekcje bezpieczeństwa przeprowadzane przez państwo portu na terenie UE.

Nowy unijny system oparty będzie na zaawansowanym narzędziu informacyjnym THETIS (obsługiwanym przez Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa na Morzu (EMSA). THETIS będzie śledzić wszystkie inspekcje bezpieczeństwa statków przeprowadzane w portach na terenie UE. Poza tym będzie dokonywać analizy ryzyka, która posłuży do ustalania częstotliwości oraz priorytetów inspekcji dla właściwych organów państw członkowskich. Przyjęte dziś przez Komisję przepisy określają kryteria oceny profilu ryzyka statków w oparciu o informacje dotyczące działalności przedsiębiorstwa oraz państwa bandery dostępne w systemie THETIS.

Ogólnoeuropejski system koordynacji i analizy umożliwi efektywniejsze korzystanie ze środków kontroli w portach, w szczególności skuteczniejsze identyfikowanie statków o wysokim ryzyku oraz przedsiębiorstw osiągających słabe wyniki w zakresie bezpieczeństwa. Wspomniany rejestr internetowy zawierał będzie listę przedsiębiorstw, których wyniki w zakresie bezpieczeństwa za okres co najmniej trzech miesięcy były niskie lub bardzo niskie. Statki wymienione w rejestrze, które są wykorzystywane przez przedsiębiorstwa osiągające złe wyniki w zakresie bezpieczeństwa wynikające z braków lub zatrzymań, będą poddawane bardzo częstym inspekcjom, podczas gdy statki obsługiwane przez przedsiębiorstwa osiągające dobre wyniki w tym zakresie będą rzadziej kontrolowane.

Informacje ogólne – obowiązujące przepisy dotyczące inspekcji bezpieczeństwa w portach

Co roku do europejskich portów zawija ponad 80 000 statków. Inspekcje bezpieczeństwa statków przeprowadzane w portach (kontrole przeprowadzane przez państwo portu) odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu wypadkom morskim. Zgodnie z obowiązującymi przepisami UE obecnie istnieją ujednolicone standardy inspekcji, a państwa członkowskie zobowiązane są do przeprowadzania inspekcji 25 proc. statków zawijających do ich portów. Zgodnie z prawem UE statki, u których wykryto poważne braki oraz które były zatrzymane, mogą zostać wpisane na czarną listę oraz mogą otrzymać zakaz prowadzenia działalności na wodach UE.

Niemniej jednak obowiązujący system nadal działa według krajowych zasad, tzn. o wyborze 25 proc. statków przeznaczonych do inspekcji w krajowych portach decydują różne organy krajowe. Koordynacja na skalę unijną pomiędzy różnymi krajowymi organami jest ograniczona. Obecnie wyniki wszystkich poszczególnych krajowych inspekcji nie są systematycznie analizowane na poziomie ogólnoeuropejskim, ani publikowane w całej UE.

Więcej informacji na temat kontroli przeprowadzanej przez państwo portu można znaleźć na stronie:

http://www.emsa.europa.eu/end185d007d002d001.html
Kalkulator wyników przedsiębiorstwa
http://www.emsa.europa.eu/appl/Company_Performance_Calculator.html
Więcej informacji na temat polityki transportu morskiego UE można znaleźć na stronie:
http://ec.europa.eu/transport/maritime/index_en.htm
Zob. też: MEMO/10/401