Systemy emerytalne w UE mogą zapewnić adekwatne emerytury również przyszłym pokoleniom emerytów, pod warunkiem że państwa członkowskie będą prowadzić skuteczną politykę w celu umożliwienia jak największej liczbie pracowników utrzymania aktywności zawodowej aż do czasu osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego. Tak brzmi jeden z głównych wniosków nowego sprawozdania w sprawie adekwatności emerytur. Polityka zatrudnienia powinna oferować starszym pracownikom więcej możliwości dłuższego pozostawania na rynku pracy. Systemy emerytalne muszą jednak także chronić osoby, które nie są w stanie pozostać na rynku pracy wystarczająco długo, aby nabyć prawo do godziwego świadczenia emerytalnego. Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów zatwierdzi wyniki sprawozdania na temat adekwatności emerytur z 2015 r.

MarianneThyssen, komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, przyjęła to sprawozdanie słowami: - Niedawno przeprowadzone reformy emerytalne skupiały się na tym, aby przyszłe wydatki publiczne na emerytury, które będą wypłacane znacznie większej niż dotychczas liczbie osób starszych, nie zdestabilizowały finansów państwa. Cel ten można osiągnąć tylko wówczas, gdy przeważająca większość pracowników będzie miała możliwość utrzymać aktywność zawodową aż do czasu osiągnięcia normalnego wieku emerytalnego, który wzrośnie w całej UE. Naszym priorytetem muszą być takie inwestycje w umiejętności pracowników i ochronę ich zdrowia, aby mogli oni kontynuować swoje kariery zawodowe. Konieczna jest jednak także solidarność z osobami, które nie będą w stanie pracować do osiągnięcia wieku emerytalnego i będą musiały utrzymywać się wcześniej ze świadczeń dla bezrobotnych lub z renty inwalidzkiej.

W sprawozdaniu stwierdzono, że na chwilę obecną system emerytalny – w skali całej UE – stanowi dla większości obywateli wystarczające zabezpieczenie przed ubóstwem i zapewnia im bezpieczeństwo finansowe w starszym wieku. W Unii Europejskiej poziom życia osób starszych i osób należących do młodszego pokolenia jest generalnie zbliżony. Mediana dochodu do dyspozycji osób w wieku 65 lat i powyżej wynosi – średnio w UE – 93 proc. dochodów osób w wieku poniżej 65 lat. Nawet w czasie kryzysu ludzie starsi byli lepiej chronieni przed jego skutkami niż inne grupy wiekowe. Kilka państw członkowskich powinno jednak wzmocnić wysiłki w celu zwalczania zagrożenia ubóstwem w starszym wieku i zapewnienia bezpieczeństwa dochodów emerytalnych.

We wszystkich państwach członkowskich występują znaczne różnice w świadczeniach emerytalnych w zależności od płci – kobiety są bardziej narażone na ubóstwo niż mężczyźni i otrzymują mniejsze emerytury, ponieważ ich zarobki są zwykle niższe, a kariery zawodowe trwają krócej z powodu spoczywających na nich obowiązków opiekuńczych. Do różnic tych przyczynia się także dłuższe średnie trwanie życia kobiet oraz związany z tym fakt, że częściej dotyka je śmierć współmałżonka – jako wdowy żyją w jednoosobowych, mniej stabilnych finansowo gospodarstwach domowych. Emerytury kobiet w UE są średnio o 40 proc. niższe od emerytur mężczyzn. Zróżnicowanie emerytur ze względu na płeć można zmniejszyć, ale w wielu przypadkach zmiana ta będzie wymagać długotrwałych wysiłków i wdrożenia polityki równości szans w wielu sektorach – upłynie więc wiele lat, zanim pierwsze osoby osiągną wiek emerytalny w nowym, równiejszym systemie emerytalnym.

W przyszłości coraz większe znaczenie będzie miało utrzymywanie długiej aktywności zawodowej i płacenie składek emerytalnych przez okres 40–45 lat, aby móc otrzymać godziwą emeryturę. W niektórych państwach członkowskich adekwatność przyszłych dochodów po przejściu na emeryturę będzie w coraz większym stopniu zależeć od prywatnego zabezpieczenia emerytalnego poprzez udział w zakładowych lub indywidualnych programach emerytalnych. Konieczna jest ścisła współpraca państw członkowskich w odniesieniu do takich dodatkowych emerytur, w tym w kwestiach ich dostępności, pobierania świadczeń i grup ludności objętych systemem dodatkowych emerytur. W zależności od praktyk krajowych, ważną rolę mogą odgrywać tutaj partnerzy społeczni.

Niedawne reformy systemu emerytalnego podwyższyły wiek emerytalny i ograniczyły możliwości wcześniejszego opuszczenia rynku pracy. W sytuacji, gdy wiek przechodzenia na emeryturę będzie stale podnoszony, powodzenie tych reform zależeć będzie w dużym stopniu od zdolności starszych osób do kontynuowania pracy. W 2012 r. tylko połowa pracowników odeszła z rynku pracy z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego. Wiele osób przeszło na wcześniejszą emeryturę z przyczyn takich jak stan zdrowia, bezrobocie i obowiązki opiekuńcze. Niezwykle ważne będzie zatem, aby starsi pracownicy dysponowali niezbędnymi umiejętnościami, a także opieką zdrowotną i wsparciem społecznym, które umożliwią im utrzymanie swojego miejsca na rynku pracy. Komisja przygotowuje obecnie odpowiednie inicjatywy z myślą o tych potrzebach, takie jak niedawne zalecenie w sprawie bezrobocia długotrwałego, mające na celu ulepszenie systemu pomocy dla osób długotrwale bezrobotnych, tak aby mogły one powrócić na rynek pracy i nie stały się bierne zawodowo.

Kontekst

Sprawozdanie na temat adekwatności emerytur przygotowywane co trzy lata przez unijny Komitet Ochrony Socjalnejmonitoruje na szczeblu UE, czy emerytury dają obywatelom wystarczający dochód, chroniąc ich przed ubóstwem i zapewniając im godny poziom życia w okresie starości. Służy ono ocenie dotychczas przeprowadzonych reform mających na celu zapewnienie adekwatnego i stabilnego finansowo systemu emerytalnego oraz określeniu dalszych potrzeb w zakresie reform.

Sprawozdanie to uzupełnienia szacunkowe dane zawarte w przygotowanym przez Komitet Polityki Gospodarczejsprawozdaniu na temat starzenia się społeczeństwa z 2015 r., które analizuje wpływ przyszłych wydatków emerytalnych na stabilność finansów publicznych.

Dodatkowe informacje

• Często zadawane pytania: Sprawozdanie na temat adekwatności emerytur z 2015 r.
• Sprawozdanie na temat adekwatności emerytur z 2015 r. obecna i przyszła adekwatność dochodów w okresie starości w UE
• Informacja na stronie internetowej DG ds. Zatrudnienia  
• Czytaj wpisy Marianne Thyssen i Społeczny wymiar Europy na Twitterze
• Zaprenumeruj bezpłatny elektroniczny biuletyn informacyjny Komisji Europejskiej na temat zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego