- Europa musi zrezygnować z paliw kopalnych i przejść na czystsze źródła energii. Obejmuje to zastąpienie kopalnianego gazu ziemnego gazem odnawialnym i niskoemisyjnym, takim jak wodór – powiedział Frans Timmermans. Komisja Europejska przyjęła zestaw wniosków ustawodawczych służących obniżeniu emisyjności unijnego rynku.

Komisja kontynuuje również działania związane ze strategią UE dotyczącą metanu i swoimi zobowiązaniami międzynarodowymi, proponując ograniczenie emisji metanu w sektorze energetycznym w Europie i w naszym globalnym łańcuchu dostaw. Unia Europejska musi obniżyć emisyjność zużywanej energii, aby ograniczyć emisje gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. i osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 r. Dzisiejsze wnioski ustawodawcze pomogą osiągnąć ten cel.

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, Frans Timmermans, podkreślił: - Proponujemy przepisy umożliwiające tę transformację i zbudowanie niezbędnych rynków, sieci i infrastruktury. Aby rozwiązać problem emisji metanu, proponujemy również solidne ramy prawne, aby lepiej śledzić i ograniczać ten silnie cieplarniany gaz. Pomoże nam to w realizacji globalnego zobowiązania dotyczącego metanu i w radzeniu sobie z kryzysem klimatycznym.

Komisarz do spraw energii Kadri Simson oświadczyła: - Dzięki wnioskom legislacyjnym tworzymy warunki zielonej transformacji w naszym sektorze gazowym, propagując wykorzystanie czystych gazów. Najważniejszym elementem tej transformacji jest ustanowienie konkurencyjnego rynku wodoru z właściwą infrastrukturą. Chcemy, aby Europa stała się przodownikiem i światowym liderem w ustanawianiu zasad rynkowych dotyczących tego ważnego źródła energii i jej magazynowania. Proponujemy również rygorystyczne przepisy dotyczące emisji metanu z gazu, ropy naftowej i węgla, aby ograniczyć emisje w tych sektorach o 80 proc. do 2030 r. oraz pobudzać działania dotyczące metanu poza UE. Nasze propozycje zwiększą również bezpieczeństwo dostaw gazu i solidarność między państwami członkowskimi, aby przeciwdziałać szokom cenowym i zwiększyć odporność naszego systemu energetycznego. Zgodnie z żądaniem państw członkowskich poprawimy koordynację UE w zakresie magazynowania gazu i stworzymy możliwości dobrowolnego wspólnego zakupu rezerw gazu.

Wnioski Komisji (rozporządzenie i dyrektywa) stwarzają warunki do przejścia z kopalnego gazu ziemnego na gazy odnawialne i niskoemisyjne, w szczególności biometan i wodór, oraz wzmacniają odporność systemu gazowego. Jednym z głównych celów jest ustanowienie rynku wodoru, stworzenie odpowiedniego otoczenia dla inwestycji oraz umożliwienie rozwoju specjalnej infrastruktury, w tym w handlu z państwami trzecimi. Zasady rynkowe zostaną wprowadzone w dwóch etapach, przed i po 2030 r., i będą obejmować w szczególności dostęp do infrastruktury wodorowej, oddzielenie produkcji wodoru od działalności transportowej oraz ustalanie taryf. Utworzona zostanie nowa struktura zarządzania w formie europejskiej sieci operatorów sieci wodorowych (ENNOH), w celu promowania specjalnej infrastruktury wodorowej, koordynacji transgranicznej i budowy sieci wzajemnych połączeń oraz opracowania szczegółowych przepisów technicznych.

Wnioski przewidują, że krajowe plany rozwoju sieci zostaną oparte na wspólnym scenariuszu, obejmującym energię elektryczną, gaz i wodór. Będzie należało dostosować je do krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu a także do ogólnounijnego dziesięcioletniego planu rozwoju sieci. Operatorzy sieci gazowych muszą uwzględnić informacje na temat infrastruktury, która może zostać wycofana z eksploatacji lub przekierowana. Powstanie także odrębna sprawozdawczość w zakresie rozwoju sieci wodorowej, gwarantująca oparcie budowy instalacji wodorowej na realistycznych prognozach zapotrzebowania.

Nowe przepisy ułatwią dostęp do istniejącej sieci gazowej gazom odnawialnym i niskoemisyjnym dzięki zniesieniu opłat za transgraniczne połączenia międzysystemowe i obniżeniu taryf w punktach zatłaczania. Stworzą one również system certyfikacji gazów niskoemisyjnych w celu zakończenia prac rozpoczętych w ramach dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii poprzez certyfikację gazów odnawialnych. Zapewni to równe warunki działania przy ocenie pełnego śladu węglowego różnych gazów i umożliwi państwom członkowskim skuteczne porównywanie i uwzględnianie ich w krajowym koszyku energetycznym. Aby uniknąć uwiązania Europy przy kopalnym gazie ziemnym i stworzyć większe możliwości dla czystych gazów na europejskim rynku gazu, Komisja proponuje, aby po 2049 r. nie przedłużać długoterminowych kontraktów na gaz ziemny o nieobniżonej emisji.

Kolejnym priorytetem pakietu jest wzmocnienie pozycji konsumentów i ich ochrona. Podobnie jak w przypadku przepisów już obowiązujących na rynku energii elektrycznej, konsumenci będą mogli łatwiej zmieniać dostawców, korzystać ze skutecznych narzędzi porównywania cen, otrzymywać przy rozliczeniach dokładne, rzetelne i przejrzyste informacje oraz mieć lepszy dostęp do danych i do nowych inteligentnych technologii. Konsumenci powinni mieć możliwość wyboru gazów odnawialnych i niskoemisyjnych zamiast paliw kopalnych.

Wysokie ceny energii w ostatnich miesiącach zwróciły uwagę opinii publicznej na znaczenie bezpieczeństwa energetycznego, zwłaszcza w czasach niestabilności światowego rynku. Komisja zaproponowała dziś poprawę odporności systemu gazowego i wzmocnienie istniejących przepisów dotyczących bezpieczeństwa dostaw, zgodnie z zapowiedzią zawartą w komunikacie i zestawie narzędzi dotyczących cen energii z 13 października oraz zgodnie z postulatami państw członkowskich. W przypadku niedoborów żadne gospodarstwo domowe w Europie nie zostanie pozostawione samemu sobie, dzięki wcześniejszym uzgodnieniom nowej generacji i nadaniu jasności systemowi kontroli i rekompensat w ramach wewnętrznego rynku energii zwiększymy automatyczną solidarność ponad granicami. Wniosek poszerza zakres obecnych przepisów o odnawialne źródła energii i gazy niskoemisyjne oraz wprowadza nowe przepisy, aby uwzględnić pojawiające się zagrożenia w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Umożliwi on ponadto bardziej strategiczne podejście do magazynowania gazu, włączając kwestie magazynowania do oceny ryzyka na poziomie regionalnym. Wniosek umożliwi też państwom członkowskim dobrowolne wspólne udzielanie zamówień służących gromadzeniu strategicznych zapasów, zgodnie z unijnymi zasadami konkurencji.

Przeciwdziałanie emisjom metanu

Jednocześnie w pierwszym w historii wniosku ustawodawczym UE w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym Komisja zobowiązuje sektory ropy naftowej, gazu i węgla do pomiaru, raportowania i weryfikacji emisji metanu oraz proponuje rygorystyczne zasady wykrywania i naprawy wycieków metanu oraz ograniczenia uwalniania do atmosfery i spalania na pochodniach. Przedstawiono również globalne narzędzia monitorowania, zapewniające przejrzystość emisji metanu z importu ropy naftowej, gazu i węgla do UE, która umożliwi Komisji rozważenie dalszych działań na przyszłość.

We wniosku ustanowiono nowe ramy prawne UE, służące zapewnieniu najwyższych standardów pomiaru, raportowania i weryfikacji emisji metanu. Nowe przepisy zobowiążą przedsiębiorstwa do mierzenia i określania ilościowego emisji metanu na poziomie aktywów u źródła oraz do przeprowadzania kompleksowych badań w celu wykrywania i naprawy wycieków metanu związanych z ich działalnością. Wniosek wprowadza ponadto zakaz stosowania, z wyjątkiem ściśle określonych okoliczności, praktyk uwalniania i spalania na pochodniach, które powodują uwalnianie metanu do atmosfery. Państwa członkowskie będą też zobowiązane do opracowania planów łagodzenia zmiany klimatu, uwzględniających ograniczenie emisji metanu i pomiar emisji metanu z nieczynnych kopalń i nieaktywnych odwiertów.

Komisja proponuje ponadto dwuetapowe podejście w odniesieniu do emisji metanu związanych z importem energii do UE. Po pierwsze importerzy paliw kopalnych będą zobowiązani do przekazywania informacji na temat sposobów wykorzystywanych do pomiarów, raportowania i weryfikacji emisji przez ich dostawców oraz stosowanych przez nich sposobów ograniczania emisji. Komisja ustanowi dwa narzędzia służące przejrzystości, które uwidocznią wysiłki państw i przedsiębiorstw energetycznych na całym świecie w zakresie efektywności i redukcji emisji metanu: bazę danych służącą przejrzystości, za pomocą której dane zgłaszane przez importerów i unijne podmioty będą udostępniane opinii publicznej; oraz globalne narzędzie monitorowania, służące wskazywaniu miejsc koncentracji emisji metanu w UE i poza nią, wykorzystujące naszą pozycję światowego lidera w zakresie monitorowania środowiska za pośrednictwem satelitów.

W drugiej kolejności, aby skutecznie przeciwdziałać emisjom z importowanych paliw kopalnych w całym łańcuchu dostaw do Europy, Komisja podejmie dialog dyplomatyczny z naszymi partnerami międzynarodowymi i dokona przeglądu rozporządzenia w sprawie metanu do 2025 r. z myślą o wprowadzeniu bardziej rygorystycznych ograniczeń przywozu paliw kopalnych, gdy tylko dostępne będą wszystkie potrzebne dane.

Przebieg procedury

Wnioski, wraz z pakietem legislacyjnym przedstawionym 14 lipca 2021 r. i przeglądem dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, stanowią ważny krok na drodze do dekarbonizacji w Europie i pomogą w osiągnięciu celu, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. i osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r.

Przyjęte dziś wnioski ustawodawcze są wyrazem strategicznej wizji, przedstawionej w strategii UE dotyczącej integracji systemu energetycznego, strategii UE w zakresie wodoru i strategii UE dotyczącej metanu w 2020 r. UE przewodzi międzynarodowym działaniom służącym rozwiązaniu problemu emisji metanu. Na konferencji klimatycznej ONZ COP26, we współpracy ze Stanami Zjednoczonymi, zainicjowaliśmy globalne zobowiązanie dotyczące metanu w ramach którego ponad 100 państw zobowiązało się do ograniczenia emisji metanu o 30 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 2020 r.