Komisja Europejska przyjęła dziś trzy decyzje w odniesieniu do wniosków Bułgarii, Polski i Zjednoczonego Królestwa o przedłużenie terminów dostosowania do unijnych przepisów w dziedzinie jakości powietrza.

 Decyzje te dotyczą wniosków o czasowe zwolnienie 97 stref lub aglomeracji z obowiązku przestrzegania unijnych norm jakości w odniesieniu do zanieczyszczenia powietrza niebezpiecznymi cząstkami pyłu znanymi jako PM10. Decyzja skierowana do Polski dotyczy również wniosku o przedłużenie terminu osiągnięcia dopuszczalnych wartości dwutlenku azotu (NO2) w jednej strefie. W decyzjach Komisji zatwierdzono przedłużenie terminów w odniesieniu do PM10 w pięciu strefach, w których dokonuje się oceny jakości powietrza w Polsce i odrzucono wszystkie pozostałe wnioski. W 2009 r. przyjęto już szereg decyzji w tej dziedzinie. Przeważająca większość stref UE, w których dokonuje się oceny jakości powietrza, nie spełnia warunków przedłużenia terminu lub też spełnia już wymogi dotyczące dopuszczalnych wartości.

Stavros Dimas, unijny komisarz ds. środowiska, stwierdził: „Ponieważ zanieczyszczenie powietrza ma poważne konsekwencje dla zdrowia, przestrzeganie norm musi być naszym podstawowym priorytetem. Dyrektywa UE w sprawie jakości powietrza z 2008 r. uwzględnia trudności napotkane przez niektóre państwa członkowskie w dostosowaniu do norm w zakresie PM10 w początkowo wyznaczonym terminie (tj. do 2005 r.) i dopuszcza pewne możliwości przedłużenia tego terminu. Niemniej, Komisja oczekuje od państw członkowskich jednoznacznego wykazania, że podjęto wszelkie możliwe starania w celu spełnienia wymogów unijnych norm w jak najkrótszym czasie”.

Decyzje Komisji

Komisja stwierdziła, że warunki określone w dyrektywie zostały spełnione w Polsce w pięciu strefach, w których dokonuje się oceny jakości powietrza i w odniesieniu do których wystąpiono o zwolnienie.

Komisja uznała, że w pozostałych strefach Polski, podobnie jak we wszystkich strefach Bułgarii i Zjednoczonego Królestwa warunki te nie zostały spełnione. W wielu przypadkach wynikło to z przedstawienia niewystarczających danych lub z faktu, że środki opisane w przedstawionych Komisji planach dotyczących jakości powietrza nie pozwalały stwierdzić, czy po upływie okresu wyłączenia normy zostaną spełnione.

Ocena Komisji wykazała również, że w niektórych przypadkach wyłączenia nie będą konieczne, gdyż osiągnięto już zgodność z dopuszczalnymi wartościami. Dotyczy to Zjednoczonego Królestwa, gdzie w 2008 r. przestrzegano wymogów we wszystkich strefach, w których dokonuje się oceny jakości powietrza, oprócz Wielkiego Londynu. Komisja stwierdziła natomiast, że plan dotyczący jakości powietrza tej strefy nie spełnia minimalnych wymogów dyrektywy dotyczących przedłużenia terminu.

W przypadkach, w których Komisja zgłosiła zastrzeżenia do wniosków o przedłużenie terminów, państwa członkowskie mogą przedstawiać dalsze wnioski, o ile dostarczą nowych informacji w celu wykazania spełnienia warunków.

W 2009 r. przyjęto dwadzieścia decyzji o przedłużeniu terminów w odniesieniu do osiemnastu państw członkowskich. Komisja uznała, że warunki wyłączenia ze stosowania wartości granicznych w zakresie PM10 zostały spełnione w 48 strefach, w których dokonuje się oceny jakości powietrza w Austrii, na Cyprze, w Czechach, Hiszpanii, Niderlandach, Niemczech, Polsce, na Węgrzech i we Włoszech. Ponadto w odniesieniu do dziewięciu stref w Niderlandach zostały spełnione warunki opóźnienia przestrzegania wartości granicznych NO2. W tych przypadkach na podstawie kompleksowych planów dotyczących jakości powietrza wykazano, że po upływie okresu zwolnienia zgodność zostanie osiągnięta.

Skutki zdrowotne

Cząstki pyłu (PM10), emitowane głównie przez przemysł, pojazdy i domowe systemy grzewcze, mogą powodować astmę, schorzenia układu krążenia, nowotwory płuc i przedwczesną śmierć. Dwutlenek azotu (NO2), emitowany głównie przez pojazdy i inne procesy spalania paliw, może powodować choroby układu oddechowego i uszkodzenia tkanki płucnej.

Przepisy w zakresie jakości powietrza

Prawodawstwo UE w zakresie jakości powietrza określa wiążące wartości dopuszczalne i/lub orientacyjne wartości docelowe maksymalnych dopuszczalnych stężeń niektórych zanieczyszczeń w powietrzu. Gdy istnieje ryzyko przekroczenia norm, wymagane jest podjęcie działań w celu zmniejszenia zanieczyszczenia w ramach planu dotyczącego jakości powietrza.

W dziedzinie jakości powietrza obowiązują dwa dopuszczalne stężenia dotyczące pyłu zawieszonego (PM10) obliczane w oparciu o średnie stężenia dzienne i roczne. Obowiązują one od dnia 1 stycznia 2005 r. W dniu 1 stycznia 2010 r. w odniesieniu do dwutlenku azotu (NO2) zaczną obowiązywać dwie wartości graniczne obliczane w oparciu o średnie stężenia godzinowe i roczne.

Dyrektywa w sprawie jakości powietrza z 2008 r. umożliwia państwom członkowskim przedłużenie okresu dostosowania do normy w zakresie PM10 (do dnia 11 czerwca 2011 r.) i do normy w zakresie NO2 i benzenu (najpóźniej do 2015 r.), ale wyłącznie jeżeli spełnione są określone warunki. W czasie przedłużenia nadal obowiązują wartości graniczne powiększone o margines tolerancji.

Przeciw dziesięciu państwom członkowskim, które nie przesłały zawiadomień, lub do których już wcześniej Komisja przesłała decyzje kwestionujące okres zwolnienia, a które nadal przekraczały dopuszczalne stężenia PM10, podjęto działania zmierzające do egzekwowania prawa (zob. IP/09/174).

Więcej informacji na temat przedłużenia terminów można znaleźć na stronie:

http://ec.europa.eu/environment/air/quality/legislation/time_extensions.htm

Więcej informacji na temat dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń można znaleźć na stronie:

http://ec.europa.eu/environment/air/quality/standards.htm