Nie możemy bezpiecznie żyć na naszej planecie, jeśli jej klimat wymyka się nam spod kontroli. Nie oznacza to jednak, że aby ograniczyć emisje, musimy obniżyć standard życia Europejczyków – mówi wiceprzewodniczący Maroš Šefčovič. 

Komisja Europejska przyjęła długoterminową wizję strategiczną dla dostatniej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki do 2050 r.

Strategia „Czysta planeta dla wszystkich” pokazuje, w jaki sposób Europa może przewodzić w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej poprzez inwestycje w realistyczne rozwiązania technologiczne, wzmocnienie pozycji obywateli i dostosowanie działań politycznych w ważnych obszarach, takich jak polityka przemysłowa, finanse i badania naukowe. W takim procesie transformacji ważne jest również zagwarantowanie sprawiedliwości społecznej.

Wiceprzewodniczący Komisji odpowiedzialny za unię energetyczną, Maroš Šefčovič, powiedział: - Nie możemy bezpiecznie żyć na naszej planecie, jeśli jej klimat wymyka się nam spod kontroli. Nie oznacza to jednak, że aby ograniczyć emisje, musimy obniżyć standard życia Europejczyków. W ostatnich latach udowodniliśmy, że można ograniczać emisje, jednocześnie budując dobrobyt, tworząc wysokiej jakości lokalne miejsca pracy i poprawiając jakość życia obywateli. Europa będzie z pewnością dalej się zmieniać. Nasza obecna strategia dowodzi, że do 2050 r. możemy realistycznie oczekiwać, że Europa będzie zamożna i neutralna dla klimatu. Żaden Europejczyk ani region nie może przy tym pozostać w tyle.

Komisarz do spraw polityki klimatycznej i energetycznej, Miguel Arias Cañete, powiedział: - UE rozpoczęła już proces modernizacji i transformacji, aby stać się gospodarką neutralną dla klimatu. Stawiamy kolejny krok. Proponujemy, aby Europa stała się pierwszą dużą gospodarką świata, która do 2050 r. będzie neutralna dla klimatu. Neutralność klimatyczna jest niezbędna, możliwa i leży w interesie Europy. Konieczne jest osiągnięcie długoterminowych celów w zakresie temperatury określonych w porozumieniu paryskim. Umożliwią to nowoczesne technologie, również te, które są prawie gotowe do wdrożenia. W interesie Europy jest zatem wyeliminowanie wydatków na import paliw kopalnych i inwestowanie w poprawę codziennego życia wszystkich Europejczyków. Żaden Europejczyk ani region nie może przy tym pozostać w tyle. UE będzie wspierać tych, którzy będą musieć ponieść koszty tej transformacji, tak abyśmy wszyscy byli gotowi na nowe warunki gospodarki neutralnej klimatycznie.

Komisarz ds. transportu, Violeta Bulc, dodała: - Wszystkie środki transportu powinny stawać się mniej emisyjne. Celem jest neutralność emisji do 2050 r. Wymaga to podejścia systemowego, które obejmie: niskoemisyjne i bezemisyjne pojazdy, znaczne zwiększenie przepustowości sieci kolejowej, o wiele bardziej skuteczną cyfrową organizację systemu transportu; zachęty do zmiany zachowań; alternatywne paliwa i inteligentną infrastrukturę oraz zobowiązania globalne. Czynnikiem napędzającym będą innowacje i inwestycje.

Zgodnie z życzeniem Rady Europejskiej wyrażonym w marcu 2018 r. przedstawiona przez Komisję wizja przyszłości neutralnej dla klimatu obejmuje prawie wszystkie dziedziny polityki UE i jest zgodna z celem porozumienia paryskiego, jakim jest utrzymanie wzrostu temperatury znacznie poniżej 2°C i próba obniżenia tego wzrostu do poziomu 1,5 C. Aby UE pozostała liderem w dziedzinie neutralności klimatycznej, musi osiągnąć to do 2050 r.

Nie określamy wymiernych celów, ale tworzymy wizję i wyznaczamy kierunek, planujemy, inspirujemy i otwieramy pole do działania dla zainteresowanych stron, naukowców, przedsiębiorców i społeczeństwa obywatelskiego, tak aby powstawały nowe i innowacyjne sektory, firmy i potrzebne w nich miejsca pracy. Mamy w tym silne poparcie mieszkańców Europy: według ostatniego specjalnego badania Eurobarometr (z listopada 2018 r.) 93 proc. Europejczyków uważa, że zmiana klimatu jest spowodowana działalnością człowieka, a 85 proc. zgadza się, że przeciwdziałanie zmianie klimatu i efektywniejsze wykorzystywanie energii mogą przyczynić się do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w Europie. Zgodnie z prezentowaną dzisiaj wizją UE daje przykład innym, jak możemy wspólnie działać na rzecz czystej planety. Będzie to dowód, że transformacja gospodarki jest możliwa i przynosi korzyści.

W ramach strategii długoterminowej przeanalizowano szereg możliwości dostępnych dla państw członkowskich, przedsiębiorstw i obywateli. Zbadano, w jaki sposób możliwości te mogą przyczynić się do modernizacji naszej gospodarki i poprawić jakość życia Europejczyków. Założeniem strategii jest sprawiedliwa społecznie transformacja. Strategia ma również poprawić konkurencyjność gospodarki i przemysłu UE na rynkach światowych, zapewniając Europie wysokiej jakości miejsca pracy i zrównoważony wzrost. Jednocześnie możliwe powinny być postępy w zakresie innych wyzwań środowiskowych takich jak zanieczyszczenie powietrza i utrata różnorodności biologicznej.

Gospodarka neutralna dla klimatu wymaga wspólnych działań w siedmiu obszarach strategicznych takich jak: efektywność energetyczna; energia ze źródeł odnawialnych; czysta, bezpieczna i oparta na sieci mobilność; konkurencyjny przemysł i gospodarka o obiegu zamkniętym; infrastruktura i połączenia międzysystemowe; biogospodarka i naturalne pochłaniacze dwutlenku węgla; wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla w celu rozwiązania problemu pozostałych emisji. Realizacja wszystkich tych strategicznych priorytetów przyczyniłaby się do urzeczywistnienia naszej wizji.

Co dalej?

Komisja Europejska zwraca się do Rady Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Regionów i Komitetu Ekonomiczno-Społecznego o rozważenie wizji UE na 2050 r. – wizji Europy neutralnej dla klimatu. Aby przygotować szefów państw i rządów UE na posiedzenie Rady Europejskiej w dniu 9 maja 2019 r. w Sybinie, które ma ukształtować przyszłość Europy, ministrowie we wszystkich składach Rady powinni odbyć szeroko zakrojoną debatę polityczną na temat wkładu poszczególnych dziedzin polityki w ogólną wizję.

Długoterminowa strategia jest zaproszeniem do współpracy dla wszystkich instytucji UE, parlamentów krajowych, sektora przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych, miast i gmin, a także dla obywateli, zwłaszcza młodzieży. Chcemy, aby UE nadal była liderem w tej dziedzinie i mogła oczekiwać zaangażowania od innych partnerów międzynarodowych. Ogólnoeuropejska dobrze przygotowana debata powinna pozwolić UE na przyjęcie i przedłożenie na początku 2020 r. ambitnej strategii na potrzeby Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu, zgodnie z założeniami porozumienia paryskiego.

Przed końcem 2018 r. państwa członkowskie mają przedłożyć Komisji Europejskiej swoje projekty krajowych planów w zakresie klimatu i energii, które mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów w zakresie klimatu i energii na rok 2030. Plany te powinny być ukierunkowane przyszłościowo i powinny uwzględniać strategię długoterminową UE. Ponadto coraz więcej regionów, gmin i stowarzyszeń branżowych opracowuje własne wizje na 2050 r., które wzbogacą debatę i pozwolą ukształtować europejską odpowiedź na globalne wyzwanie, jakim jest zmiana klimatu.

W nadchodzącym roku UE będzie rozwijać współpracę międzynarodową z partnerami, tak aby przed 2020 r. wszystkie strony porozumienia paryskiego opracowały i przedłożyły długoterminowe krajowe strategie, obejmujące pierwszą połowę bieżącego stulecia i uwzględniające sprawozdanie specjalne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) na temat skutków globalnego ocieplenia o 1,5 stopnia Celsjusza.

Dodatkowe informacje:

• Pytania i odpowiedzi: Długoterminowa strategia – Czysta planeta dla wszystkich 
• Zestawienie informacji na temat długoterminowej strategii ograniczenia emisji gazów cieplarnianych
• Zestawienie informacji na temat transformacji gospodarczej
• Zestawienie informacji na temat transformacji przemysłowej
• Zestawienie informacji na temat transformacji społecznej
• Czysta planeta dla wszystkich: długoterminowa strategia na stronie internetowej Europa, w tym tekst komunikatu Komisji
• Specjalne badanie Eurobarometr 479 Przyszłość Europy
• Sprawozdanie panelu wysokiego szczebla w ramach europejskiej inicjatywy dotyczącej sposobów dekarbonizacji