Komisja Europejska i Europa Nostra ogłosiły tegorocznych zwycięzców Nagrody Unii Europejskiej dla Dziedzictwa Kulturowego / Europa Nostra, najwyższego wyróżnienia w zakresie dziedzictwa kulturowego w Europie. Nagrodą za wybitne osiągnięcia w dziedzinie ochrony, badań, aktywnej działalności, edukacji, szkoleń i podnoszenia świadomości dotyczącej dziedzictwa kulturowego uhonorowano 29 laureatów z 18 państw.

Wśród tegorocznych zwycięzców znalazł się program edukacyjny Żydowskie dziedzictwo kulturowerealizowany przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Składające się z niezależnych ekspertów jury przeanalizowało w sumie 202 aplikacje, złożone przez organizacje i instytucje kultury z 39 krajów z całej Europy. 

Obywatele z całego świata mogą teraz głosować online na Nagrodę Publiczności (Public Choice Award). Głosujący mają szansę na wygranie wycieczki dla dwóch osób do Finlandii i udział w charakterze gościa specjalnego w ceremonii rozdania nagród, która odbędzie się 15 maja w historycznym mieście Turku. W trakcie ceremonii zostanie ogłoszonych siedmiu laureatów Grand Prix, którzy otrzymają nagrodę w wysokości 10 000 euro oraz zwycięzca Nagrody Publiczności.

- Gratuluję wszystkim zwycięzcom. Ich osiągnięcia pokazują nam po raz kolejny skalę zaangażowania wielu Europejczyków w ochronę dziedzictwa kulturowego. Realizowane przez nich projekty świadczą o tym, jak wielkie jest znaczenie dziedzictwa kulturowego w naszym życiu i społeczeństwie. Szczególnie teraz, gdy Europa staje w obliczu wielu społecznych wyzwań, kultura odgrywa kluczową rolę w podnoszeniu świadomości naszej wspólnej historii i wartości oraz pielęgnowaniu tolerancji, wzajemnego zrozumienia i integracji społecznej. Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego 2018 będzie doskonałą okazją do tego, by skupić się na tym, co łączy nas, jako Europejczyków – naszej wspólnej historii, kulturze i dziedzictwie. Komisja Europejska będzie nadal wspierać tę nagrodę oraz inne projekty dotyczące dziedzictwa za pośrednictwem programu Kreatywna Europa – zapewniłTibor Navracsics, Komisarz Unii Europejskiej ds. Edukacji, Kultury, Młodzieży i Sportu. 

- Serdecznie gratuluję tegorocznym zwycięzcom i chylę czoła przed wszystkimi osobami, których niezwykły talent, pełne pasji zaangażowanie i wielka hojność sprawiły, że te nadzwyczajne osiągnięcia stały się możliwe. Tym samym dołączają one do elitarnej grupy około 450 niezwykłych osiągnięć nagrodzonych w ciągu ostatnich 15 lat przez Europa Nostra i Komisję Europejską. Wszyscy nasi zwycięzcy pokazują nam, że dziedzictwo jest kluczowym składnikiem trwałego rozwoju gospodarczego, spójności społecznej i silniej, zintegrowanej Europy. Przywódcy Unii Europejskiej powinni wykorzystać tę historyczną okazję, jaką jest Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego 2018, aby docenić udział dziedzictwa kulturowego i jego fundamentalnych wartości w zbliżaniu do siebie państw, społeczeństw i kultur w Europie i na świecie – powiedział Plácido Domingo, śpiewak operowy i Przewodniczący Europa Nostra. 

Laureaci Nagrody Unii Europejskiej dla Dziedzictwa Kulturowego / Europa Nostra 2017 zostaną uhonorowani w trakcie prestiżowej ceremonii współorganizowanej przez Komisarza Unii EuropejskiejTibora Navracsicsa i Plácido Domingo, która odbędzie się 15 maja w kościele św. Michała w Turku. W ceremonii rozdania nagród weźmie udział około 1200 osób, w tym profesjonaliści w obszarze dziedzictwa, wolontariusze i sympatycy z całej Europy, jak również wysokiej rangi przedstawiciele instytucji Unii Europejskiej, kraju gospodarza i innych państw członkowskich.

Zwycięzcy zaprezentują swoje przykładowe osiągnięcia w trakcie Excellence Fair, który odbędzie się 14 maja w Sigyn Hall Konserwatorium Muzycznego w Turku oraz wezmą udział w szeregu wydarzeń w trakcieEuropejskiego Kongresu Dziedzictwa w Turku (11-15 maja). Kongres ten, organizowany przez Europa Nostra, będzie stanowił inspirującą platformę do nawiązywania relacji i dyskusji o ostatnich europejskich wydarzeniach związanych z dziedzictwem kulturowym, ze szczególnym uwzględnieniem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018.

Zgłoszenia do kolejnej edycji Nagród można składać od 15 maja do 1 października 2017 roku za pośrednictwem dedykowanej strony internetowej.

DANE KONTAKTOWE

Europa Nostra

Joana Pinheiro, jp@europanostra.org, +31 70 302 40 55

Elena Bianchi, eb@europanostra.org, +31 70 302 40 58

Komisja Europejska

Nathalie Vandystadt nathalie.vandystadt@ec.europa.eu, +32 2 2967083

Joseph Waldstein joseph.waldstein@ec.europa.eu, +32 2 2956184

Program edukacyjny Żydowskie dziedzictwo kulturowe

Łucja Koch, lkoch@polin.pl +48 22 47 10 382, +48 600 472 901

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O

• Zwycięskich projektach: Informacje i komentarze jury, wysokiej rozdzielczości zdjęcia i filmy wideo

• Twitter: @europanostra   

• Strona internetowa programu Kreatywna Europa

• Twitter: @europanostra

• Strona internetowa Komisarza Navracsicsa

• www.polin.pl/pl/dziedzictwo

Zwycięzcy 2017

(alfabetycznie według kraju)

Kategoria: ochrona dziedzictwa kulturowego

• Kaplica św. Marcina w miejscowości Stari Brod, niedaleko miasta Sisak, CHORWACJA

• Barokowy kompleks i ogrody w Kuks, region Hradec Králové, CZECHY

• Starożytne miasto Karthaia, wyspa Kea, GRECJA

• Bastion Pałacu Wielkiego Mistrza na Rodos, GRECJA

• Biała Piramida w Rzymie, WŁOCHY

• Droga Królewska przez Filefjell, NORWEGIA

• Kościół i Wieża Clérigos w Porto, PORTUGALIA

• Pałac Kultury w Blaju, region Transylwanii, RUMUNIA

• Forteca Cap Enderrocat, Majorka, HISZPANIA

• Dach nad ruinami klasztoru San Juan w Burgos, HISZPANIA

• Cromford Mills: Budynek 17, Derbyshire, WIELKA BRYTANIA

Kategoria: badania naukowe

• Projekt badań i konserwacji ołtarza Rode‘a, Talin, ESTONIA

• „Karnawał król Europy”, San Michele all’Adige, WŁOCHY

• Muzeum Piranesi, Mediolan, WŁOCHY

• Projekt badań i konserwacji dzieł Hieronymusa Boscha, ‘s-Hertogenbosch, HOLANDIA

Kategoria: aktywna działalność na rzecz dziedzictwa kulturowego

• Ferdinand Meder, Zagrzeb, CHORWACJA

• Jim Callery, hrabstwo Roscommon, IRLANDIA

• Norwegian Lighthouse Society, NORWEGIA

• Zoltán Kallós, Transylwania, RUMUNIA

Kategoria: edukacja, szkolenia i podnoszenie świadomości

• Erfgoedplus: Platforma dziedzictwa online, Hasselt, BELGIA

• Centrum Sztuki i Badań Wizualnych, Nikozja, CYPR

• Program edukacyjny na rzecz czeskiego dziedzictwa kulturowego Czech, Telc, region Wysoczyna, CZECHY

• Projekt Paavo Nurmi Legacy, Turku, FINLANDIA

• Inicjatywa Dziedzictwo Rękodzieła dla Gruzji, Tbilisi, GRUZJA

• Projekt Dziedzictwo Kulturowe bez Barier, Berlin, NIEMCY

• ilCartastorie: Opowiadania w archiwach, Neapol, WŁOCHY

• Program edukacyjny Żydowskie dziedzictwo kulturowe, Warszawa, POLSKA

• Studia w zakresie strukturalnej analizy zabytków i konstrukcji historycznych, europejski program koordynowany w Guimarães, PORTUGALIA

• SAMPHIRE: Projekt na rzecz dziedzictwa morskiego w zachodniej Szkocji, WIELKA BRYTANIA

Nagroda Europa Nostra przyznawana jest także wybitnym projektom w dziedzinie dziedzictwa kulturowego z dwóch państw europejskich, które nie uczestniczą w unijnym programie Kreatywna Europa.

• Kategoria „ochrona dziedzictwa kulturowego”: Kılıç Ali Paşa Hamam w Stambule, TURCJA

• Kategoria „badania naukowe”: Kolekcja Zegarków Philippe"a Sterna, Genewa, SZWAJCARIA

Program edukacyjny Żydowskie dziedzictwo kulturowe, Warszawa

W 2013 roku Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie otworzyło podwoje dla zwiedzających i wespół z norweskimi partnerami rozpoczęło realizację ambitnego, wielowymiarowego projektu edukacyjnego Żydowskie dziedzictwo kulturowe. Na program, finansowany z funduszy norweskich i EOG, składa się szerokie spektrum działań, angażujących liczną publiczność w odkrywanie i dyskusję o historii polskich Żydów, w tym także ich związków z Norwegią. - Projekt ma na celu dotarcie do wielu różnych grup społecznych, zwłaszcza do ludzi młodych, i pomoc w przygotowaniu ich do życia w dzisiejszym zróżnicowanym społeczeństwie - podkreślili członkowie jury.

Od momentu rozpoczęcia projektu we wrześniu 2013 roku do września 2016 roku muzeum zorganizowało 3200 działań, w których wzięło udział 445 000 uczestników w 240 miejscowościach, przede wszystkim w Polsce oraz kilku miastach w Norwegii. Równie dobry wynik osiągnęło muzeum w Internecie, notując 5,2 mln wejść na strony związanych z projektem portali oraz pół miliona widzów filmów edukacyjnych. Te imponujące liczby pokazują dobitnie, jaki sukces odniósł projekt, przyciągając tak liczną publiczność; i to zadecydowało o przyznaniu mu nagrody.

- Aby uczynić muzeum dostępnym, podjęto ogromny wysiłek; skorzystano z innowacyjnych programów, udostępniając zasoby w internecie czy poprzez mobilne wystawy. W efekcie w działaniach programowych muzeum uczestniczyła zaskakująco wysoka liczba ludzi. Ponadto mnóstwo użytkowników stworzyło sieć pomnażającą zasięg projektu, np. nauczyciele czy konsultanci, którzy poza muzeum działają na rzecz celów programu - czytamy w raporcie jury.

Wyniki ewaluacji wskazują dobitnie na wysoką jakość komunikacji: 82 proc. badanych uczniów deklaruje, że dzięki zajęciom zdobyło bądź pogłębiło wiedzę na tematy podejmowane w ramach programu. Kultywując historię i dziedzictwo żydowskie w Polsce, projekt promuje dialog i aktywne zaangażowanie w kwestie trudnej przeszłości, a przez to buduje wzajemny szacunek i zrozumienie. - Muzeum, pragnąc edukować i chronić pamięć o społeczności żydowskiej, zwłaszcza poprzez organizowanie spotkań między członkami społeczności żydowskiej a innymi, stworzyło bezpieczną przystań, w której kwitnie dialog międzykulturowy, dając tym samym ważną lekcję dla współczesnego świata - stwierdzili członkowie jury. 

Nagroda Unii Europejskiej dla Dziedzictwa Kulturowego / Europa Nostra

Nagroda Unii Europejskiej dla Dziedzictwa Kulturowego / Europa Nostra została ustanowiona przez Komisję Europejską w 2002 roku i od tamtej pory organizacją związanego z nią przedsięwzięcia zajmuje się Europa Nostra.  Nagroda wyróżnia i promuje najlepsze praktyki w dziedzinach ochrony dziedzictwa, badań, zarządzania, wolontariatu, edukacji i komunikacji, przyczyniając się w ten sposób do zwiększenia powszechnej świadomości dziedzictwa kulturowego jako strategicznego zasobu gospodarki i społeczeństwa Europy. Nagroda wspierana jest przez unijny program Kreatywna Europa.  

W ciągu ostatnich 15 lat zgłoszenia do Nagrody nadesłało w sumie 2720 organizacji i osób z 39 krajów. Pod względem liczby zgłoszeń na kraj prowadzi Hiszpania, która nadesłała 498 projektów, po niej plasują się Wielka Brytania z 289 zgłoszeniami, a następnie Włochy, które złożyły 278 aplikacji. Najwięcej zgłoszeń nadesłano w kategorii ochrony dziedzictwa kulturowego (1606). Kolejne kategorie to edukacja, szkolenia i podnoszenie świadomości (457), badania naukowe (340), wreszcie aktywna działalność na rzecz dziedzictwa kulturowego (317).

Od 2002 roku niezależne jury ekspertów wybrało 455 zwycięskich projektów z 34 krajów. Adekwatnie do liczby zgłoszeń największą liczbę zwycięzców ma Hiszpania z 61 nagrodami. Na drugim miejscu znajduje się Wielka Brytania, która otrzymała 60 nagród. Trzecie są Włochy (37 nagród), czwarteNiemcy (29 nagród), a piąta Grecja (27 nagród). Najwięcej zwycięzców otrzymało nagrody w kategorii ochrony dziedzictwa kulturowego (267), następnie w kategorii aktywnej działalności na rzecz dziedzictwa kulturowego (67), edukacji, szkoleń i podnoszenia świadomości (65) i wreszcie badań naukowych (56).

Spośród zwycięskich projektów wybrano wybitne inicjatywy związane z dziedzictwem kulturowym, które otrzymały w sumie 95 Grand Prix w wysokości 10 000 euro.

Nagroda Unii Europejskiej dla Dziedzictwa Kulturowego / Europa Nostra przyczyniła się do wzmocnienia sektora dziedzictwa kulturowego w Europie poprzez wskazywanie najlepszych praktyk, wspieranie transgranicznej wymiany wiedzy i budowanie sieci partnerów. Przyniosła też duże korzyści zwycięzcom, a w tym większą rozpoznawalność na świecie i w kraju, dalsze finansowanie i zwiększenie liczby odwiedzających. Ponadto podniosła w społeczeństwie poziom świadomości na temat naszego wspólnego dziedzictwa, podkreślając jednocześnie jego nieodłącznie europejski charakter. Nagroda ta jest zatem kluczowym narzędziem promocji dziedzictwa kulturowego Europy.

Europa Nostra

Europa Nostra to paneuropejska federacja zrzeszająca organizacje pozarządowe zajmujące się dziedzictwem kulturowym, wspierana przez rozległą sieć organów publicznych, prywatnych firm oraz osób. Federacja działa w ponad 40 krajach Europy, stanowiąc głos społeczeństwa obywatelskiego, zaangażowanego w ochronę i propagowanie kulturowego i naturalnego dziedzictwa Europy. Założona w 1963 roku, obecnie uznawana jest za najbardziej reprezentatywną sieć organizacji działających na polu dziedzictwa kulturowego w Europie. Przewodniczącym organizacji jest Plácido Domingo, światowej sławy śpiewak operowy i dyrygent.

Europa Nostra prowadzi kampanię na rzecz zachowania zagrożonych europejskich zabytków, miejsc i krajobrazów naturalnych, przede wszystkim za pomocą programu „7 najbardziej zagrożonych”.  Wyróżnia za wybitne osiągnięcia, przyznając Nagrodę Unii Europejskiej dla Dziedzictwa Kulturowego / Europa Nostra. Przyczynia się do tworzenia i wdrażania europejskiej strategii i polityki w zakresie dziedzictwa kulturowego poprzez zorganizowany dialog z instytucjami europejskimi i koordynację platformy European Heritage Alliance 3.3.

Kreatywna Europa

Kreatywna Europa to nowo powstały program Unii Europejskiej, którego celem jest wspieranie sektorów kulturowego i kreatywnego oraz umożliwianie zwiększenia ich wkładu w rynek pracy i rozwój. Program posiada budżet w wysokości 1,46 miliarda euro na lata 2014-2020, przy pomocy którego wspiera organizacje działające na polach dziedzictwa kulturowego, sztuk wizualnych, sztuk pięknych, sztuk interdyscyplinarnych, publikacji, filmu, telewizji, muzyki i gier wideo, jak również dziesiątki tysięcy artystów i profesjonalistów w sektorach kultury i audiowizualnym. Środki finansowe programu pozwalają mu na prowadzenie działań w całej Europie, docieranie do nowych odbiorców i rozwijanie umiejętności potrzebnych w erze cyfrowej.