Europe Direct Poznań

Data publikacji: 02.02.2011

Europejczycy analfabetami?!

Co piąty piętnastolatek w Europie, podobnie jak wielu dorosłych, ma braki w podstawowych umiejętnościach czytania i pisania, które utrudniają im znalezienie pracy i rodzą ryzyko wykluczenia społecznego.

Aby zaradzić temu problemowi, Komisja Europejska utworzyła niezależną grupę ekspertów, której zadaniem jest wypracowanie sposobów podniesienia poziomu umiejętności czytania i pisania. Grupie, która dziś po raz pierwszy spotkała się w Brukseli, przewodniczy JKW Laurentien, księżna Niderlandów, pełniąca funkcję specjalnego wysłannika ds. umiejętności czytania i pisania w kontekście rozwoju w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO). Ministrowie UE przyjęli za cel obniżenie do 2020 r. odsetka uczniów mających problemy w zakresie czytania, matematyki i nauk przyrodniczych poniżej 15 %.

Androulla Vassiliou, komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży, powiedziała: „Powołanie tej grupy jest początkiem ogólnoeuropejskiej kampanii, która ma na celu wyeliminowanie głębokich przyczyn niskiego poziomu umiejętności czytania i pisania. Zbyt wielu Europejczyków znajduje się poza rynkiem pracy i nie może w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, z powodu braku podstawowych umiejętności czytania i pisania. Jeżeli chcemy osiągnąć cele strategii „Europa 2020” w zakresie inteligentnego wzrostu zapewniającego włączenie społeczne, musimy zacząć działać aby zaradzić temu problemowi.”

Księżna Laurentien dodała: „W pełni popieram tę inicjatywę ponieważ nadeszła najwyższa pora, aby Europa zmierzyła się z przykrą prawdą o wysokim poziomie analfabetyzmu w jej granicach. Ta inicjatywa pomoże przełamać istniejące do dziś tabu. Analfabetyzm jest przeszkodą na drodze do rozwoju gospodarczego i włączenia społecznego. Aby poradzić sobie z analfabetyzmem, prawdopodobnie będziemy działać także w innych obszarach, takich jak ubóstwo, szanse na zatrudnienie i zdrowy tryb życia. Mamy nadzieję wypracować wraz z ekspertami odważną wizję problemów, które oczekują na rozwiązanie, i tego w jaki sposób umiejętność czytania i pisania pomoże nam zbudować w UE silne i konkurencyjne gospodarki oraz zdrowe społeczeństwa.”

Podniesienie w Europie poziomu umiejętności czytania i pisania

Najnowsze rezultaty Programu międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA), ogólnoświatowego badania umiejętności 15-latków w zakresie czytania, matematyki i nauk przyrodniczych, wykazały, że umiejętności czytania jednego na pięciu, czyli 20 % z nich, są niskie. Rezultaty badania, opracowywane co trzy lata przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), wskazują, że od 2000 r. Europa w nieznacznym stopniu poprawiła swoje wyniki. Jeżeli państwa UE mają osiągnąć cel obniżenia do 2020 r. odsetka uczniów osiągających słabe rezultaty w czytaniu, matematyce i naukach przyrodniczych poniżej 15 %, konieczne są większe wysiłki.

Tak samo pilne są działania dotyczące dorosłych. Niemal 80 mln dorosłych osób w Europie – jedna trzecia siły roboczej – posiada jedynie niskie lub podstawowe umiejętności, a szacowany odsetek miejsc pracy wymagających wysokich kwalifikacji osiągnie do końca dekady 35 %, wobec aktualnego poziomu 29 %. Czytanie i pisanie są podstawowymi umiejętnościami, także dlatego, że stanowią klucz do dalszego uczenia się.

Plany UE w zakresie podniesienia poziomu umiejętności czytania i pisania wiążą się z najważniejszymi inicjatywami strategii „Europa 2020”: Mobilna Młodzież i Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia, których celem jest podniesienie w Europie poziomu umiejętności poprzez lepszej jakości kształcenie i szkolenie.

Cel grupy wysokiego szczebla ds. umiejętność czytania i pisania

Celem grupy wysokiego szczebla ds. umiejętność czytania i pisania jest zwiększenie widoczności oraz politycznej wagi zagadnienia podnoszenia poziomu tych umiejętności w Europie. Grupa przeprowadzi analizę danych naukowych i oceni skuteczność prowadzonych polityk. 11 członków grupy to eksperci w zakresie umiejętności czytania i pisania wywodzący się z ośrodków akademickich, świata polityki i biznesu. Poniższy link prowadzi do biografii i uwag członków grupy.

Kolejne kroki

W ciągu najbliższych 18 miesięcy grupa wysokiego szczebla będzie regularnie się spotykać i w połowie 2012 r. przedstawi Komisji wnioski dotyczące polityki. W oparciu o propozycje grupy jesienią 2012 r. komisarz Androulla Vassiliou przedstawi ministrom edukacji zalecenia. Na ich podstawie państwa członkowskie i Komisja będą kontynuować pracę nad tym zagadnieniem w ramach strategicznych ram współpracy w zakresie kształcenia i szkolenia („Kształcenie i szkolenie 2020”).

Więcej informacji:

Komisja Europejska: Kształcenie i szkolenie http://ec.europa.eu/education/index_en.htm

ZAŁĄCZNIK

1) Odsetek uczniów osiągających słabe wyniki w czytaniu, wg. PISA 2000-2009^{^[1]}

	2000	2003	2006	2009	Zmiana w okresie 2006-2009 (w punktach procentowych)
	2000	2003	2006	2009	Zmiana w okresie 2006-2009 (w punktach procentowych)
Austria	19,3	20,7	21,5	27,5	+6,0
Belgia	19,0	17,9	19,4	17,7	-1,7
Bułgaria	40,3	:	51,1	41,0	-10,1
Republika Czeska	17,5	19,4	24,8	23,1	-1,7
Dania	17,9	16,5	16,0	15,2	-0,8
Estonia	:	:	13,6	13,3	-0,3
UE (25 państw)			23,1	19,6	-3,5
Finlandia	7,0	5,7	4,8	8,1	+3,3
Francja	15,2	17,5	21,7	19,8	-1,9
Niemcy	22,6	22,3	20,0	18,5	-1,5
Grecja	24,4	25,2	27,7	21,3	-6,4
Węgry	22,7	20,5	20,6	17,6	-3,0
Irlandia	11,0	11,0	12,1	17,2	+5,1
Włochy	18,9	23,9	26,4	21,0	-5,4
Łotwa	30,1	18,0	21,2	17,6	-3,6
Litwa	:	:	25,7	24,3	-1,4
Luksemburg	(35,1)	22,7	22,9	26,0	+3,1
Niderlandy	(9,5)	11,5	15,1	14,3	-0,8
Polska	23,2	16,8	16,2	15,0	-1,2
Portugalia	26,3	22,0	24,9	17,6	-7,2
Rumunia	41,3	:	53,5	40,4	-13,1
Słowacja	:	24,9	27,8	22,3	-5,5
Słowenia	:	:	16,5	21,2	+4,7
Hiszpania	16,3	21,1	25,7	19,6	-6,1
Szwecja	12,6	13,3	15,3	17,4	+2,1
Zjednoczone Królestwo	(12,8)	:	19,0	18,4	-0,4
: Brak danych
UK, LU, NL: Wyniki 2000 nie są porównywalne z późniejszymi

[1] Uczniowie osiągający słabe wyniki w czytaniu to uczniowie, którzy potrafią wykonać jedynie najprostsze zadania w zakresie czytania, takie jak odnalezienie pojedynczej informacji, określenie głównego tematu tekstu lub wykrycie prostego związku z zagadnieniami z życia codziennego. Definicja ta opiera się na prowadzonym przez OECD Programie międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA), w którym wyniki opisywane są w skali od 1 do 5 (najlepszy wynik). Uczniowie osiągający słabe wyniki w czytaniu to uczniowie, których wynik nie przekracza 2.

2) Uczniowie osiągający słabe wyniki w czytaniu (2009)