Musimy sprawić, aby historia ożyła – podkreśla komisarz Androulla Vassiliou i apeluje o maksymalne wykorzystanie wartości - także gospodarczej i społecznej - dziedzictwa kulturowego Europy.

Z ostatnich danych wynika, że sektor może mieć problemy gdyż dotacje publiczne maleją, spada jednocześnie uczestnictwo Europejczyków w tradycyjnych działaniach kulturowych.

Z najnowszego sprawozdania Komisji Europejskiej wynika, że aby sprostać wyzwaniom, przed którymi stoi sektor dziedzictwa kulturowego, organizacje w nim działające powinny skorzystać z możliwości oferowanych przez unijne polityki i programy finansowe. Według dokumentu strategicznego, zatytułowanego „W kierunku zintegrowanego podejścia do dziedzictwa kulturowego Europy”, sektor znajduje się na rozdrożu - środki publiczne maleją, uczestnictwo w tradycyjnych działaniach kulturowych spada, zaś grupa potencjalnych odbiorców coraz bardziej się różnicuje z powodu urbanizacji, globalizacji i zmian technologicznych.

Podkreślono w nim jednak możliwości, z jakich mogą skorzystać państwa członkowskie i zainteresowane strony, aby zacieśnić współpracę międzynarodową, tak aby zapewnić większy wpływ dziedzictwa kulturowego na zrównoważony wzrost i tworzenie miejsc pracy.

Androulla Vassiliou, komisarz UE ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży powiedziała: Europa musi wykorzystać w sposób maksymalny wewnętrzną wartość dziedzictwa kulturowego, jak i jego wartość gospodarczą i społeczną. Musi stać się centrum innowacyjności opartej na dziedzictwie, wykorzystać możliwości stworzone przez cyfryzację i promować naszą wiedzę w zakresie dziedzictwa na całym świecie. Należy zachęcać wszystkie państwa UE do tego, aby obiekty dziedzictwa kulturowego i muzea były otwarte na zwiedzających, wykorzystywały nowe techniki i technologie mające przyciągać ludzi, zwłaszcza młodych. Krótko mówiąc, musimy sprawić, aby historia ożyła. Cieszy mnie, że dziedzictwo w pełni skorzysta z silniejszego unijnego wsparcia przez następne siedem lat.

W sprawozdaniu wzywa się do ściślejszej współpracy na szczeblu unijnym, umożliwiającej dzielenie się pomysłami i najlepszymi praktykami, które mogłyby posłużyć krajowej polityce w zakresie dziedzictwa i zarządzaniu dziedzictwem. Z zadowoleniem przyjmuje się podejście przyjęte w dyrektywie dotyczącej oceny oddziaływania na środowisko, które wymaga uwzględnienia wpływu projektu na dziedzictwo kulturowe, oraz to w ogólnym rozporządzeniu w sprawie wyłączeń blokowych, umożliwiające pomoc państwa dla tego sektora. W sprawozdaniu zachęca się do przyjęcia podobnego podejścia do wspierania dziedzictwa w szerszym kontekście tworzenia polityki na szczeblu unijnym, krajowym u regionalnym.

Dziedzictwo kulturowe już skorzystało ze znacznego wsparcia finansowego UE, m.in. z 3,2 mld euro ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w okresie 2007–2013. Wśród projektów, które otrzymały wsparcie, znajdowały się poważne prace konserwacyjne Partenonu i Pompei. W ramach unijnych programów uruchomiono dalsze 1,2 mld euro na rzecz dziedzictwa kulturowego na wsi i ok. 100 mln euro na badania związane z dziedzictwem. Oczekuje się, że sektor ten skorzysta z jeszcze większych unijnych inwestycji w latach 2014–2020, np. w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (całkowity budżet na politykę regionalną to 351 mld euro), programu „Horyzont 2020” (80 mld euro na badania) i „Kreatywna Europa” (1,5 mld euro na sektor kreatywny i kulturalny).

W wielu innych dziedzinach związanych z dziedzictwem kulturowym, takich jak rozwój lokalny i regionalny, edukacja, wsparcie MŚP i turystyka, istnieją również znaczne możliwości polityczne i finansowe. Przykładowo, sektor turystyki w UE wart jest 415 mld euro rocznie i oferuje 15 mln miejsc pracy - wiele z nich, pośrednio lub bezpośrednio, związanych jest z dziedzictwem. Około 27 proc. podróżujących w UE, którzy wzięli udział w sondażu Eurobarometru dotyczącym turystyki (maj 2011 r.) potwierdziło, że dziedzictwo kulturowe jest głównym czynnikiem decydującym o wyborze miejsca urlopu.

Kontekst

W maju tego roku unijni ministrowie kultury zwrócili się do Komisji o „przeprowadzenie analizy wpływu, jaki dziedzictwo kulturowe ma na gospodarkę i społeczeństwo w UE oraz o pomoc w opracowaniu strategicznego podejścia”. 

Przyjęty przez Komisję komunikat jest odpowiedzią na to wezwanie. Jego celem jest pomoc państwom członkowskim i zainteresowanym stronom w jak największym wykorzystaniu znacznego wsparcia na rzecz dziedzictwa, dostępnego w ramach unijnych instrumentów; pomoc w osiągnięciu bardziej zintegrowanego podejścia na szczeblu krajowym i unijnym oraz, w ostatecznym rachunku, uczynienie z Europy laboratorium innowacji opartej na dziedzictwie.

Wsparcie dla dziedzictwa kulturowego na szczeblu unijnym wypływa z art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, który stanowi, że Unia „czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy”. Artykuł 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że „Unia przyczynia się do rozkwitu kultur państw członkowskich, w poszanowaniu ich różnorodności narodowej i regionalnej, równocześnie podkreślając znaczenie wspólnego dziedzictwa kulturowego”.

Komisja przygotowała również specjalne sprawozdanie towarzyszące komunikatowi, zawierające więcej szczegółów dotyczących unijnych polityk i finansowania sektora dziedzictwa.

Źródło: http://ec.europa.eu/polska/news/140722_culture_pl.htm