Po konferencji w Cancún poświęconej zmianom klimatu komisarz ds. rozwoju Andris Piebalgs oraz Tuiloma Neroni Slade, sekretarz generalny Sekretariatu Forum Wysp Pacyfiku, ogłosili dzisiaj wspólną inicjatywę w sprawie zmiany klimatu. Jej celem jest mobilizacja państw członkowskich UE oraz partnerów międzynarodowych do podjęcia wspólnych wysiłków, dzięki którym kraje Pacyfiku będą mogły skuteczniej radzić sobie ze skutkami zmiany klimatu. Kraje te są prawdopodobnie najbardziej narażone na konsekwencje tego zjawiska. Inicjatywa ma na celu zagwarantowanie, że odpowiednia część międzynarodowych środków przeznaczonych na walkę ze skutkami zmiany klimatu trafi do krajów regionu Pacyfiku. Komisja odgrywa główną rolę w staraniach UE, których celem jest wsparcie Wysp Pacyfiku w radzeniu sobie ze skutkami zmiany klimatu. Całkowita pula środków przeznaczonych na ten cel na lata 2008–2013 wynosi 90 mln EUR.

Komisarz Andris Piebalgs oświadczył: „UE potwierdza swoją wiodącą rolę we wspieraniu krajów partnerskich w walce ze skutkami zmiany klimatu, zwłaszcza tych najbardziej na nie narażonych. Musimy uchronić miliony ludzi od skrajnego ubóstwa spowodowanego katastrofalnymi skutkami tego zjawiska. Ta wspólna inicjatywa jest apelem do społeczności międzynarodowej o dorównanie ambicjom UE i udzielenie skutecznej pomocy w zwalczaniu skutków zmiany klimatu w regionie Pacyfiku”.

Sekretarz Generalny Tuiloma Neroni Slade powiedział: „Zgodnie z opinią przywódców Forum, którzy określili zmianę klimatu jako wielkie wyzwanie naszych czasów, kraje należące do Forum są w dalszym ciągu poważnie zagrożone, jeśli chodzi o zapewnienie środków do życia, bezpieczeństwa i dobrobytu mieszkańców regionu Pacyfiku. Wspólna inicjatywa krajów Pacyfiku i UE w sprawie zmiany klimatu jest ważnym dowodem na istnienie partnerstwa między tym regionem i Unią Europejską. Zapewnia ona również praktyczną pomoc państwom członkowskim Forum zmagającym się z tym wielkim wyzwaniem, które dotyczy nas wszystkich. Członkowie Forum mają nadzieję, że te połączone wysiłki staną się inspiracją dla pozostałych państw wspólnoty międzynarodowej i zapewnią, że priorytetem światowych działań zmierzających do ograniczenia skutków zmiany klimatu pozostanie zaspokojenie potrzeb krajów najbardziej narażonych na ich odczuwanie”.

Biorąc pod uwagę charakter i skalę wyzwań, przed którymi stoją nasi partnerzy, Komisja oraz Forum Wysp Pacyfiku podjęły decyzję o wspólnej inicjatywie w sprawie zmiany klimatu. Ma ona stanowić zachętę i wsparcie dla państw członkowskich UE i innych międzynarodowych partnerów, aby zwiększyły one kierowane do krajów regionu Pacyfiku międzynarodowe środki przeznaczone na ten cel, a także aby zapewniły bardziej skuteczne i skoordynowane metody ich przekazywania.

Protokół ustaleń jest pierwszym krokiem w kierunku wspólnej, zintegrowanej strategii rozwiązywania problemów zmiany klimatu w regionie Pacyfiku. Komisja Europejska i Sekretariat Forum będą pracować wraz ze swoimi państwami członkowskimi, instytucjami, społeczeństwem obywatelskim i sektorem prywatnym nad wspólnym planem działań, który obejmie również kraje i terytoria zamorskie. Plan ten zostanie przedstawiony podczas regionalnej konferencji wysokiego szczebla w sprawie zmiany klimatu, w czasie wizyty komisarza Piebalgsa w regionie Pacyfiku w 2011 r.

Niepewna sytuacja Wysp Pacyfiku

Ponieważ 50% mieszkańców Wysp Pacyfiku żyje blisko wybrzeża, populacja w tym regionie jest najbardziej narażona na takie zagrożenia jak podniesienie się poziomu mórz i oceanów czy ekstremalne warunki pogodowe, zarówno pod względem możliwości ekonomicznych (wpływ na zasoby ryb czy turystykę), jak i warunków utrzymania. Państwa, o których mowa, mają ograniczone możliwości wzrostu gospodarczego, napotykają na przeszkody w realizacji swojego potencjału strukturalnego, a powtarzające się klęski żywiołowe stanowią dla nich duże zagrożenie. Zjawisko zmiany klimatu może jeszcze bardziej zaostrzyć napięcia związane z ograniczonymi zasobami, takimi jak użytki rolne czy woda, negatywnie wpłynąć na rolnictwo i zatrzymać postęp w realizacji milenijnych celów rozwoju.

Informacje na temat finansowanych przez Komisję programów dotyczących zmiany klimatu

Komisja przewodzi działaniom UE w zakresie współpracy na rzecz rozwoju z krajami regionu Pacyfiku, w ramach której na lata 2008–2013 przeznaczono kwotę ponad 600 mln EUR. Ponadto na ten sam okres, w ramach stowarzyszenia UE-KTZ, UE przyznała na rzecz krajów i terytoriów zamorskich regionu Pacyfiku środki w wysokości 70,49 mln EUR. W ciągu ostatnich kilku lat rozwiązywanie problemów wynikających ze zmiany klimatu stało się priorytetem, na który w ramach programów na poziomie krajowym i regionalnym przeznaczono 90 mln EUR. Programy te kładą szczególny nacisk na środki dostosowawcze, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi, energię odnawialną oraz gotowość na wypadek klęski żywiołowej.

Przykładem mogą być tutaj programy realizowane w Vanuatu i na Wyspach Salomona, które mają za zadanie umożliwić tym krajom radzenie sobie ze skutkami zmiany klimatu poprzez poprawę ogólnej wiedzy na temat skutków tego zjawiska. Mają one także na celu poprawę zdolności adaptacji do zmian klimatu oraz zmniejszenie ryzyka klęsk żywiołowych w kluczowych sektorach. Na poziomie regionalnym programy UE wspierają strategiczne działania na rzecz adaptacji poprzez zwiększony nacisk na budowanie potencjału, zaangażowanie społeczności lokalnych oraz zachęty dla badań stosowanych. Programy związane ze zmianą klimatu finansuje także Europejski Fundusz Rozwoju. Głównym sektorem, w którym UE podejmuje działania w Sfederowanych Stanach Mikronezji, Kiribati, na Wyspach Marshalla, Niue, Nauru, Palau i Tonga, jest sektor energii odnawialnej. Celem tych działań jest popularyzacja energii odnawialnej oraz efektywności energetycznej, co pomoże w ograniczeniu zależności od paliw kopalnych i poprawi jakość życia w tych krajach.

Innym przykładem takich działań jest projekt „INTEGRE” stworzony przez Wallis i Futunę, Nową Kaledonię, Polinezję Francuską, Pitcairn oraz kraje i terytoria zamorskie regionu Pacyfiku stowarzyszone z UE. Projekt ten, na który przeznaczono 12 mln EUR, koncentruje się na działaniach w dziedzinie ochrony środowiska i zarządzania zasobami naturalnymi oraz ekosystemami wysp, a jego ogólnym celem jest przystosowanie do zmiany klimatu. Wzmocni on współpracę regionalną w tych dziedzinach poprzez wdrożenie w krajach i terytoriach zamorskich projektów realizowanych w krajach regionu Pacyfiku. W szczególności umożliwi to także utworzenie sieci między tymi krajami. Zarządzanie tym projektem zostanie zapewnione we współpracy z Sekretariatem Wspólnoty Pacyfiku.

Dodatkowe informacje:
Notatka MEMO/10/685
Notatka MEMO/10/360
DG DEV http://ec.europa.eu/development/index_en.cfm
DG AIDCO http://ec.europa.eu/europeaid/index_en.htm
Sekretariat FWP – http://www.forumsec.org.fj/index.cfm