Komisja Europejska podpisze z partnerami społecznymi i gospodarczymi UE[1] porozumienie o „Europejskim partnerstwie na rzecz integracji", ustanawiające podstawowe zasady i zobowiązania, aby wesprzeć i wzmocnić szanse mieszkających legalnie w UE uchodźców i migrantów na integrację na europejskim rynku pracy.

Przed rozpoczęciem uroczystości podpisania porozumienia komisarz Dimitris Avramopoulos powiedział: Wczesna integracja na rynku pracy ma zasadnicze znaczenie dla pomyślnej integracji nowych imigrantów, a w szczególności uchodźców. Wszystkie podmioty – tak publiczne, jak i prywatne – muszą wnieść swój wkład w pomyślną integrację uchodźców – dlatego chcemy połączyć nasze siły. Zobowiązujemy się dzisiaj do współpracy z partnerami społecznymi i gospodarczymi, aby uczynić z tego model – nie tylko na szczeblu unijnym, ale i krajowym. Jest to jedyny sposób, by migracja stała się dla wszystkich realną szansą, zarówno dla samych uchodźców, jak i dla naszych społeczeństw.

Komisarz Marianne Thyssen dodała: Najlepsza droga do integracji społecznej prowadzi przez rynek pracy. Dlatego powinna ona być również najbezpieczniejsza i najszybsza. Dzisiaj czynimy w tym kierunku kolejny krok, łącząc siły z partnerami społecznymi i gospodarczymi, aby sprostać wyzwaniom i wykorzystać możliwości, jakie oferuje integracja uchodźców na rynku pracy.Przyczynimy się w ten sposób do stworzenia rynków pracy i społeczności, które będą bardziej sprzyjały włączeniu społecznemu, tak żeby wszyscy w zrównoważony sposób mogli odnieść z tego większe korzyści, zgodnie z podstawowymi zasadami europejskiego filaru praw socjalnych.

Luca Visentini, sekretarz generalny Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (ETUC), powiedział: ETUC z radością przystępuje do partnerstwa na rzecz promowania integracji na rynku pracy dla osób ubiegających się o azyl i dla uchodźców. Jest to ważne osiągnięcie. Naszym zdaniem należy je postrzegać jako kolejny etap zaangażowania partnerów społecznych i władz publicznych na rzecz równego traktowania migrantów i zwiększenia ich szans na zatrudnienie w całej Europie. Mamy nadzieję, że partnerstwo to da impuls do podejmowania skutecznych działań i uruchomi praktyczne wsparcie. Potrzebne są również zmiany w polityce azylowej UE, tak aby zamiast, jak dotąd, koncentrować się głównie na ochronie bezpieczeństwa i kontroli granic, położyć większy nacisk na większą solidarność i poszanowanie praw człowieka.

Markus J. Beyrer, dyrektor generalny Business Europe, stwierdził: Wielu uchodźcom przyznano w ostatnich latach prawo do pobytu w Europie. Powinni oni otrzymać wsparcie w dążeniu do jak najszybszego aktywnego udziału w rynkach pracy. Skuteczne działanie jest dla Unii Europejskiej i jej państw członkowskich najlepszym sposobem na realizację naszych wartości społecznych. Przy dostosowywaniu ram prawnych, tak aby zachęcały one pracodawców do zatrudniania uchodźców, powinno przeważać podejście pragmatyczne.

Veronique Willems, sekretarz generalna UEAPME, powiedziała: Migracja w Europie jest już faktem. Integracja jest konieczna dla społeczeństwa i dla gospodarki. Wspólną odpowiedzialność ponosi za nią wiele podmiotów. Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz ich organizacje zrobiły już wiele na rzecz integracji uchodźców na rynku pracy, potrzebują one jednak większego wsparcia. Najwłaściwszym sposobem działania będzie ścisła współpraca na wszystkich szczeblach.

Valeria Ronzitti, sekretarz generalna CEEP (Europejskie Centrum Pracodawców i Przedsiębiorstw Świadczących Usługi Publiczne), powiedziała: Pracodawcy i podmioty świadczące usługi publiczne mają do odegrania kluczową rolę we wspieraniu integracji migrantów i uchodźców w Europie. Działają one jako jednostki odpowiedzialne za pierwsze świadczenie podstawowych usług, a na późniejszym etapie procesu jako pracodawcy. Uczestnictwo w europejskim partnerstwie na rzecz integracji, które poprzez wspólną odpowiedzialność zapewnia lepsze wsparcie, pomoże naszym członkom w pełnieniu tej podwójnej roli.

René Branders, przewodniczący Belgijskiej Federacji Izb Handlowych i reprezentujący Eurochambres, powiedział: Historia pokazuje, że cywilizacje, które otwierają swoje drzwi dla imigracji, przeżywają w rezultacie rozkwit. Jeśli Europa ma na tym podobnie skorzystać, musimy doprowadzić do ściślejszej społecznej i gospodarczej integracji migrantów. Nie jest to tylko kwestia solidarności czy moralności: chodzi o dostosowanie się do zmieniającego się świata. Wymaga to skoordynowanego podejścia odpowiednich zainteresowanych stron i dlatego nasze partnerstwo ma do odegrania ważną rolę.

Integracja może być skuteczna tylko wtedy, gdy wszystkie zainteresowane podmioty – instytucje UE, władze krajowe i lokalne, partnerzy społeczni i gospodarczy oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego – pełnią swoją rolę. Partnerstwo na rzecz integracji określa podstawowe zasady w zakresie integracji uchodźców na rynku pracy, m.in. udzielanie wsparcia na jak najwcześniejszym etapie, zagwarantowanie, że zarówno uchodźcy, jak i gospodarka i ogół społeczeństwa będą z integracji odnosić korzyści, a także zapewnienie podejścia opartego na porozumieniu wielu stron.

Zobowiązania podjęte przez partnerów społecznych i gospodarczych obejmują wymianę najlepszych praktyk w zakresie integracji uchodźców na rynku pracy, przykładowo poprzez organizowanie programów mentorskich mających na celu ich integrację w miejscu pracy lub ułatwianie dokumentowania i oceny ich umiejętności i kwalifikacji. Zobowiązali się oni również promować wśród swoich członków partnerstwo i zacieśniać współpracę z organami publicznymi na wszystkich stosownych szczeblach. Komisja Europejska będzie między innymi konsekwentnie działać na rzecz promowania synergii z funduszami UE i z innymi powiązanymi inicjatywami na szczeblu europejskim, będzie też nadal współpracować z właściwymi organami UE, grupami, komisjami i sieciami, jak również z partnerami społecznymi i gospodarczymi, w celu wsparcia integracji uchodźców na rynku pracy.

Partnerstwo podpisane zostanie w imieniu Komisji przez Dimitrisa Avramopoulosa, komisarza do spraw migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa, i przez Marianne Thyssen, komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników.

Kontekst

W kontekście obecnych i przyszłych niedoborów umiejętności na rynku pracy oraz jego potrzeb niewykorzystanie w UE potencjału uchodźców byłoby poważnym marnotrawstwem zasobów, zarówno dla zainteresowanych osób, jak i dla gospodarki i społeczeństwa jako całości. Jakkolwiek należy kontynuować inwestycje w szkolenia i pełną aktywizację istniejącej siły roboczej, uchodźcy – jeżeli będą dobrze zintegrowani – mogą również wnieść swój wkład w rynki pracy UE i pomóc w rozwiązaniu problemów związanych z wyzwaniami demograficznymi.

Z badań wynika, że uchodźcy napotykają na istotne bariery w dostępie do zatrudnienia i że stanowią oni na unijnym rynku pracy jedną z najbardziej narażonych grup obywateli państw trzecich. W 2014 r. wskaźnik zatrudnienia uchodźców był o 15–-20 % niższy niż wśród rodowitych mieszkańców, przy czym szczególnie niski wskaźnik zatrudnienia odnotowano wśród kobiet. Co więcej, uchodźcy często wykonują prace poniżej swoich kwalifikacji, co po części spowodowane jest ich niedostateczną znajomością języka państwa przyjmującego, a po części brakiem poświadczenia kwalifikacji lub ich oficjalnego uznania przez pracodawcę.

Aby wesprzeć starania państw członkowskich na rzecz integracji, Komisja przyjęła w dniu 7 czerwca 2016 r. Plan działania na rzecz integracji obywateli państw trzecich. Przyjęty przez Komisję w dniu 10 czerwca 2016 r. Nowy europejski program na rzecz umiejętności zainicjował dziesięć działań mających udostępnić mieszkańcom UE odpowiednie szkolenie, umiejętności i wsparcie, w tym ocenę profilu zawodowego migrantów i uchodźców, tak by mogli poprawić swoje kwalifikacje. W szczególności zainicjowane w listopadzie tego roku Unijne narzędzie do tworzenia profilu umiejętności obywateli państw trzecich ma na celu pomóc organom krajowym, takim jak publiczne służby zatrudnienia lub centra integracji, w ewidencjonowaniu umiejętności i doświadczenia zawodowego obywateli państw trzecich i tym samym w ułatwieniu im szybszego dostępu do zatrudnienia lub szkolenia. W niektórych przypadkach uchodźcy mogą w przyszłości być w stanie powrócić do swojego kraju, gdzie będą mogli, wykorzystując umiejętności nabyte w UE, odgrywać ważną rolę w jego dalszym rozwoju lub odbudowie.

Partnerzy społeczni i gospodarczy są zobowiązani do integracji uchodźców na rynku pracy. Na trójstronnym szczycie, który miał miejsce w dniu 16 marca 2016 r., przedstawiono wspólne oświadczenie europejskich partnerów społecznych i ekonomicznych na temat kryzysu uchodźczego. W dniu 23 maja 2017 r., podczas drugiego spotkania dotyczącego Europejskiego dialogu na temat umiejętności i migracji, pracodawcy i przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych omawiali wyzwania i korzyści związane z integracją obywateli państw trzecich na rynku pracy i dzielili się wzajemnie dobrymi praktykami. W tym samym dniu zainicjowana została inicjatywa „Pracodawcy razem na rzecz integracji".

Głównym instrumentem finansowania wspierającym integrację na rynku pracy, również migrantów, jest Europejski Fundusz Społeczny (EFS). Fundusze na działania przygotowawcze dotyczące dostępu do rynku pracy może zapewnić również Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (AMIF). W listopadzie 2017 r. ogłoszone zostało zaproszenie do składania wniosków w ramach AMIF (ostateczny termin 1 marca 2018 r.), którego celem będzie wspieranie inicjatyw pracodawców oraz partnerów społecznych i gospodarczych w zakresie promowania integracji uchodźców oraz innych migrantów na rynku pracy.

Więcej informacji:

• Pełny tekst porozumienia o Europejskim Partnerstwie dla Integracji
• Zapisy do udziału w inicjatywie „Pracodawcy razem na rzecz integracji".
• Plan działania Komisji na rzecz integracji obywateli państw trzecich
• Europejska strona internetowa poświęcona integracji
• Obiecujące praktyki w dziedzinie integracji na rynku pracy i włączenia społecznego uchodźców oraz osób ubiegających się o azyl w państwach członkowskich UE
• Unijne narzędzie do tworzenia profilu umiejętności obywateli państw trzecich
• Europejski sojusz na rzecz przygotowania zawodowego
• Zatrudnienie i rozwój społeczeństwa w Europie, 2016 r., rozdział 3.
• Europejski filar praw socjalnych