Kraje zapewniające wysokiej jakości miejsca pracy i skuteczną ochronę socjalną oraz inwestujące w kapitał ludzki okazują się być bardziej odporne na kryzys gospodarczy.

Tak brzmi jedno z ustaleń przeglądu „Zatrudnienie i kwestie społeczne w Europie" z 2014 r., w którym przeanalizowano skutki recesji. W przeglądzie podkreślono również konieczność inwestowania w kształtowanie i utrzymanie odpowiednich umiejętności pracowników w celu poprawy wydajności. Mowa jest w nim również o wyzwaniu, jakim jest przywrócenie spójności między państwami członkowskimi.

W ramach przeglądu przeanalizowano doświadczenia z recesji. Z analizy wyciągnięto wniosek, że negatywny wpływ na zatrudnienie i dochody był mniejszy w krajach o bardziej otwartym rynku pracy cechującym się mniejszą segmentacją oraz o wyższych inwestycjach w programy uczenia się przez całe życie. W krajach tych zasiłki zazwyczaj obejmują wielu bezrobotnych, a ponadto są powiązane z aktywizacją zawodową i dostosowane do cyklu gospodarczego.

Marianne Thyssen, komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, powiedziała: „Tworzenie miejsc pracy jest naszym najpilniejszym zadaniem, a skutki kryzysu sprawiają, że jest ono jeszcze trudniejsze. Przegląd wskazuje na konieczność wdrożenia reform strukturalnych, jak również środków wspierających konsumpcję i popyt. Potrzebne są dalsze inwestycje w ludzi, by zapewnić Europejczykom lepsze warunki kształcenia i szkolenia oraz zwiększyć ich aktywność na rynku pracy. Ofensywa inwestycyjna zaproponowana przez Komisję pod przewodnictwem Jean-Claude"a Junckera umożliwi wprowadzenie rzeczywistych i znacznych zmian w tych kluczowych obszarach".

W przeglądzie zauważa się, że państwa członkowskie stopniowo przechodzą na model inwestycji społecznych, który wspiera potencjał ludzki przez całe życie oraz promuje szersze uczestnictwo w rynku pracy. Ostatnie reformy zmierzające do zwiększenia zatrudnienia kobiet i osób starszych pomogły w utrzymaniu wskaźników aktywności zawodowej w Europie. Potwierdza to potrzebę kontynuowania reform rynku pracy i konieczność modernizacji ochrony socjalnej.

Wyższe kwalifikacje i lepsze miejsca pracy

W związku ze starzeniem się unijnego społeczeństwa i spadkiem liczby ludności w UE inwestycje w kapitał ludzki mają kluczowe znaczenie dla wspierania wydajności i zapewnienia przyszłego wzrostu gospodarczego sprzyjającego tworzeniu miejsc pracy i włączeniu społecznemu. W przeglądzie podkreślono, że skuteczne inwestycje w kapitał ludzki wymagają nie tylko edukacji i szkoleń zapewniających odpowiednie umiejętności, lecz również odpowiednich warunków umożliwiających pracownikom utrzymanie, podnoszenie oraz korzystanie ze zdobytych kwalifikacji w trakcie całego życia zawodowego. Dlatego potrzebne są odpowiednie strategie polityczne, które zapobiegałyby marnowaniu kapitału ludzkiego na skutek bierności zawodowej lub niepełnego wykorzystania potencjału zatrudnienia osób.

Z drugiej strony wzrostowi podaży wykwalifikowanych pracowników musi towarzyszyć zwiększenie podaży wysokiej jakości miejsc pracy. Dzięki temu wzrośnie wydajność siły roboczej. W odniesieniu do przyszłych wyzwań i możliwości w przeglądzie stwierdza się, że zachodzące zmiany związane z postępem technologicznym, globalizacją, zmianami demograficznymi i ekologizacją gospodarki powinny oferować możliwości tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy. Jednocześnie jednak mogą one prowadzić do większej polaryzacji wynagrodzeń i sprawić, że pewne umiejętności i miejsca pracy staną się zbędne. Potrzebne są zatem aktywne strategie polityczne wspierające programy uczenia się przez całe życie, pomoc w poszukiwaniu pracy i dialog społeczny, które pozwolą przewidzieć i wdrożyć potrzebne innowacje.

Przywrócenie spójności

W przeglądzie podkreślono również, że kolejnym ważnym zadaniem po latach kryzysu jest przywrócenie spójności społeczno-gospodarczej, w szczególności w odniesieniu do południowych i peryferyjnych państw członkowskich UE 15. O rozbieżnościach wywołanych kryzysem decyduje nie tylko rozmiar wstrząsu gospodarczego, lecz także zaburzenia równowagi strukturalnej, które w najbardziej dotkniętych krajach pojawiły się jeszcze przed kryzysem. Mowa tu o ich słabej wydajności, braku inwestycji w kapitał ludzki, słabościach sektora bankowego, bańkach spekulacyjnych na rynku nieruchomości oraz niewydolności systemów pomocy społecznej. Przeprowadzony przegląd stanowi wkład do debaty na temat optymalnych sposobów przywrócenia spójności, pogłębienia unii gospodarczej i walutowej oraz umocnienia jej wymiaru społecznego.

Przegląd dotyczący zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie

Jest to czwarta edycja corocznego przeglądu „Zatrudnienie i kwestie społeczne w Europie", w którym Komisja przedstawia najnowsze tendencje w dziedzinie zatrudnienia i spraw społecznych oraz dzieli się refleksją na temat przyszłych wyzwań i możliwych rozwiązań politycznych. Z jego pomocą Komisja wywiązuje się również z zapisanego w Traktacie zobowiązania do przedstawiania sprawozdań na temat sytuacji społecznej w UE.

Przegląd bazuje na rzetelnej pracy analitycznej służb Komisji w oparciu o najnowsze dostępne dane i literaturę, a jego główne ustalenia stanowią podstawę inicjatyw Komisji w dziedzinie zatrudnienia i polityki społecznej.

Dalsze informacje

• Zatrudnienie i kwestie społeczne w Europie (2014)
• Analiza sytuacji w zakresie zatrudnienia i spraw społecznych
• Marianne Thyssen na Twitterze
• Bezpłatny elektroniczny biuletyn informacyjny na temat zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego