Europe Direct Poznań

Data publikacji: 14.11.2011

Jaki wpływ na gospodarkę unijną ma mobilność pracowników z Bułgarii i Rumunii?

Nowe sprawozdanie opublikowane 11.11 przez Komisję Europejską podkreśla ogólną pozytywną rolę, jaką odegrali pracownicy mobilni z Bułgarii i Rumunii (UE-2) w kontekście gospodarki krajów przyjmujących.

Pracownicy ci przyczynili się do uzupełniania zestawu umiejętności, jak również obsadzaniu wolnych miejsc pracy w sektorach i pracach dotkniętych brakiem siły roboczej, takich jak budownictwo, sektory usług gastronomicznych i domowych. Na podstawie szacunków wykazano także pozytywny wpływ swobodnego przepływu pracowników bułgarskich i rumuńskich na długoterminowy PKB Unii, który wzrósł o około 0,3% dla UE-27 (0,4% dla UE-15). Na podstawie badań nie stwierdzono żadnego znaczącego oddziaływania na kwestie bezrobocia lub wynagrodzeń pracowników lokalnych w krajach przyjmujących: na podstawie badań dotyczących UE-15 stwierdzono, że wynagrodzenia zmniejszyły się tylko o 0,28% w porównaniu do sytuacji bez mobilności pracowników z UE-2. W sprawozdaniu podkreślono również, że nie ma dowodów na nieproporcjonalne wykorzystywanie świadczeń przez obywateli UE mobilnych w ramach Unii i że wpływ obecnego zjawiska napływu pracowników w odniesieniu do krajowych finansów publicznych jest nieistotny lub pozytywny.

Podczas spotkania z dziennikarzami przy okazji konferencji w Wiedniu, László Andor, unijny komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, podkreślił pozytywny wpływ mobilności mówiąc, że „mobilność między państwami członkowskimi oferuje prawdziwe możliwości i korzyści gospodarcze zarówno dla państw przyjmujących jak również dla całej UE. Zauważamy, że mobilność geograficzna uzależniona jest w znacznym stopniu od tendencji gospodarczych oraz dostępności miejsc pracy.”. Wyraził on również zdecydowane życzenie zniesienia wszystkich ograniczeń na rynku pracy, dodając, że: „ograniczenie swobodnego przepływu pracowników nie stanowi odpowiedzi na problem wysokiego bezrobocia. To co naprawdę jest potrzebne to ukierunkowanie naszych wysiłków na stworzenie nowych możliwości pracy.”.

Ze względu na mobilność spowodowaną rozszerzeniem, państwa przyjmujące, jak również państwa wysyłające, które tracą zdolności produkcyjne, mogą ponieść pewne koszty gospodarcze i społeczne. Komisja uważa jednak, że nawet jeśli poprzez ograniczenie mobilności pracowników uda się tymczasowo obniżyć część tych kosztów, zaburzenia na rynku pracy należy rozwiązywać w dłuższej perspektywie poprzez konkretne strategie polityczne. Dowody wskazują na to, że środki przejściowe miały ograniczony wpływ na mobilność unijną i że na rozkład przepływu pracowników w większym stopniu wpływają czynniki takie jak popyt na pracę oraz znajomość języków obcych. Na podstawie doświadczenia wyniesionego z rozszerzenia w 2004 r. stwierdzić można, że ograniczenie swobodnego przepływu pracowników może mieć negatywne konsekwencje, takie jak podwyższenie poziomu pracy nierejestrowanej.

Głównymi państwami docelowymi dla osób migrujących z Bułgarii i Rumunii były Włochy i Hiszpania. Z danych wynika, że na koniec 2010 r. liczba obywateli Bułgarii i Rumunii (2,9 mln) będących rezydentami w UE-25 podwoiła się w stosunku do 2006 r. Jednocześnie jednak, obywatele UE-2 przebywający w państwach członkowskich UE-25 stanowią, w wartościach względnych, jedynie 0,6% całkowitej populacji UE-25. Najwięcej z nich przebywa na Cyprze (4,1%), w Hiszpanii (2,2%) oraz we Włoszech (1,8%). Ponadto wskaźnik zatrudnienia w UE-2 (63%) zbliżony jest do wskaźnika zatrudnienia w UE-25 (65%). Od czasu spowolnienia gospodarczego obywatelom UE-2, którzy wyemigrowali ostatnio trudniej jest jednak znaleźć pracę: około 16% pozostawało bez pracy w 2010 r., w stosunku do 9% w 2007 r. Nie pozostawia wątpliwości fakt, że osoby migrujące ostatnio z UE-2 odegrały bardzo małą rolę w odniesieniu do kryzysu na rynku pracy, którego bezpośrednią przyczynę stanowi kryzys finansowy i gospodarczy, jak również problemy strukturalne rynku pracy.

Sprawozdanie Komisji będzie stanowić podstawę dla przeprowadzonego przez Radę przeglądu funkcjonowania w praktyce uzgodnień przejściowych dotyczących swobodnego przepływu pracowników bułgarskich i rumuńskich.

Kontekst

Akt przystapienia z 2005 r. umożliwia UE-25 czasowe ograniczenie swobodnego dostępu do krajowych rynków pracy pracownikom z Bułgarii i Rumunii w celu przygotowania pełnej mobilności siły roboczej w UE. Całkowity siedmioletni okres przejściowy podzielony został na trzy etapy:

· Pierwsze dwa lata: przepisy krajowe pozostałych państw członkowskich regulują dostęp pracowników z Bułgarii i Rumunii do krajowych rynków pracy.

· Następne trzy lata: państwa członkowskie mogą przedłużyć okres obowiązywania środków krajowych po powiadomieniu Komisji przed końcem pierwszego etapu, w przeciwnym razie obowiązuje prawo unijne umożliwiające swobodny przepływ pracowników.

· Ostatnie dwa lata: państwo członkowskie utrzymujące krajowe środki pod koniec drugiego etapu może, w przypadku poważnych zakłóceń na swoim rynku pracy lub groźby takich zakłóceń oraz po powiadomieniu Komisji, nadal stosować te środki do końca siedmioletniego okresu, licząc od dnia przystąpienia.

W ramach okresu siedmioletniego klauzule ochronne umożliwiają państwu członkowskiemu ponowne wprowadzenie ograniczeń w przypadku wystąpienia poważnych zakłóceń na rynku pracy lub groźby takich zakłóceń.

Trwający obecnie drugi etap uzgodnień przejściowych zakończy się w grudniu 2011 r. W chwili obecnej dziesięć państw członkowskich (BE, DE, IRL, FR, IT, MT, NL, AT, LU, UK) ogranicza nadal dostęp do rynku pracy pracowników z Bułgarii i Rumunii. Mogą one utrzymać powyższe ograniczenia po dniu 31 grudnia 2011 r. tylko wtedy, jeśli do dnia 31 grudnia 2011 r. powiadomią Komisję o poważnych zakłóceniach (lub groźbie zakłóceń) na krajowym rynku pracy. Dostęp do hiszpańskiego rynku pracy został również ograniczony dla pracowników rumuńskich po zatwierdzeniu przez Komisję Europejską wniosku Hiszpanii w sprawie ograniczenia dostępu do krajowego rynku pracy dla pracowników rumuńskich do dnia 31 grudnia 2012 r. ze względu na poważne zakłócenia na krajowym rynku pracy. http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/960&format=HTML&aged=1&language=PL&guiLanguage=en (IP/11/960)

Uzgodnienia przejściowe przestaną nieodwołalnie obowiązywać w dniu 31 grudnia 2013 r.

Sprawozdanie KE w sprawie funkcjonowania uzgodnień przejściowych w zakresie swobodnego przepływu pracowników z Bułgarii i Rumunii znajduje się pod adresem: http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=7204&langId=en

Więcej informacji: http://ec.europa.eu/social/free-movement-of-workers

Zob. również MEMO/11/773

Źródło IP/11/1336