Komisja Europejska zaproponowała dziś uzupełnienie ram prawnych ochrony patentowej w całej Europie poprzez uaktualnienie unijnych przepisów dotyczących właściwości sądów i uznawania orzeczeń sądowych (tzw. rozporządzenie Bruksela I). Zmiany te torują drogę utworzeniu wyspecjalizowanego europejskiego sądu – Jednolitego Sądu Patentowego, którego działalność, która rozpocznie się po ratyfikacji leżącego u jego podstaw porozumienia, ułatwi przedsiębiorstwom i inwestorom ochronę ich patentów. Nowy sąd będzie posiadał specjalną właściwość w zakresie sporów patentowych, a jego funkcjonowanie pozwoli uniknąć postępowań równoległych nawet w 28 różnych sądach krajowych równocześnie. Umożliwi to obniżenie kosztów i szybkie wydawanie decyzji dotyczących ważności patentów lub ich naruszenia, co z kolei wpłynie na rozwój innowacyjności w Europie. Wniosek Komisji jest częścią pakietu niedawno zatwierdzonych środków, zapewniających jednolitą ochronę patentową na rynku wewnętrznym (IP/11/470).

„Wprowadzając zmiany do przepisów dotyczących uznawania orzeczeń, torujemy drogę rozpoczęciu funkcjonowania Jednolitego Sądu Patentowego. W przypadku sporu przedsiębiorstwa nie będą już musiały kierować spraw do różnych sądów w różnych państwach”, powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości. „Usunięcie przeszkód biurokratycznych, niepotrzebnych dodatkowych kosztów i niepewności prawnej związanej z istnieniem 28 – nierzadko niezgodnych ze sobą – systemów sprawi, że jednolity rynek stanie się bardziej atrakcyjny.Jest to bardzo dobry przykład pozytywnego oddziaływania przepisów w dziedzinie sprawiedliwości na wzrost gospodarczy.”

Michel Barnier, komisarz odpowiedzialny za rynek wewnętrzny i usługi, dodał: „Z punktu widzenia konkurencyjności Europy ma ogromne znaczenie, aby innowatorzy mogli jak najszybciej czerpać z wielorakich korzyści dawno oczekiwanego jednolitego patentu europejskiego.Porozumienie polityczne osiągnięte w grudniu 2012 r. stanowiło przełom, ale o rzeczywistym funkcjonowaniu jednolitego patentu będziemy mogli mówić dopiero, gdy zacznie działać Jednolity Sąd Patentowy.Musimy to osiągnąć tak szybko, jak to możliwe, a dzisiejszy wniosek jest kolejnym ważnym krokiem w tym kierunku”.

Liczby mówią w tym wypadku same za siebie: w USA w 2011 r. przyznano 224 tys. patentów, w Chinach 172 tys., podczas gdy w Europie – jedynie 62 tys. Jednym z powodów tak dużej różnicy są zaporowe koszty i skomplikowane procedury uzyskiwania ochrony patentowej na rynku wewnętrznym UE. Obecnie, jeżeli ktoś chce chronić swój wynalazek patentem w całej Europie, musi uzyskać patenty we wszystkich 28 państwach członkowskich. Właściciel patentu może być zmuszony do uczestniczenia w wielu postępowaniach sądowych w różnych państwach członkowskich, dotyczących tego samego przedmiotu sporu. Zmieni się to w najbliższej przyszłości, dzięki porozumieniu w sprawie pakietu dotyczącego jednolitego systemu ochrony patentowej.

Ustanowienie Jednolitego Sądu Patentowego – na mocy porozumienia podpisanego 19 lutego 2013 r. (PRES/13/61) – spowoduje uproszczenie procedur oraz umożliwi szybsze wydawanie decyzji. Zamiast prowadzić kilka równoległych postępowań w różnych sądach krajowych, daną sprawę będzie można rozstrzygnąć przed jednym wyspecjalizowanym sądem. Jednolity Sąd Patentowy będzie wydawał orzeczenia dotyczące ważności oraz naruszenia patentów europejskich i jednolitych dla wszystkich państw, które zostaną stronami porozumienia, co pozwoli uniknąć postępowań równoległych oraz różniących się od siebie decyzji. W jednolitym systemie ochrony patentowej, który otwarty jest dla wszystkich państw członkowskich, uczestniczy obecnie 25 państw UE.

Międzynarodową właściwość Jednolitego Sądu Patentowego określono w porozumieniu w oparciu o rozporządzenie Bruksela I (rozporządzenie (UE) nr 1215/2012).

W związku z tym Komisja proponuje zmianę do rozporządzenia Bruksela I, aby sprecyzować funkcjonowanie przepisów dotyczących jurysdykcji w kontekście postępowania przed Jednolitym Sądem Patentowym, a także wyjaśnić, w jaki sposób zasady zawarte w rozporządzeniu należy stosować w relacjach między państwami członkowskimi będącymi stronami porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego a państwami niębędącymi stronami tego porozumienia.

Kolejne kroki

Wniosek Komisji, zanim stanie się obowiązującym prawem, musi teraz zostać zatwierdzony przez państwa członkowskie i Parlament Europejski.

Komisja zachęca państwa członkowskie do jak najszybszego ratyfikowania porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego oraz do zakończenia działań przygotowawczych koniecznych do rozpoczęcia przez ten sąd działalności, aby wkrótce możliwe było zarejestrowanie pierwszych jednolitych patentów.

Kontekst

Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem UE postępowania w sporach dotyczących ważności patentów oraz przypadków domniemanego ich naruszenia należy prowadzić przed sądami państw członkowskich, w których zarejestrowano dany patent. Postępowania można również prowadzić w sądach państwa członkowskiego, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego lub w sądach państwa członkowskiego, w którym nastąpiło bądź mogło wystąpić naruszenie patentu. W wielu postępowaniach dotyczących naruszenia ochrony patentowej pozwany argumentuje, że patent jest nieważny. Takie postępowania podlegają wyłącznej jurysdykcji państwa, w którym wydano patent. W praktyce oznacza to, że właściciel patentu może być zmuszony do uczestniczenia w kilku postępowaniach równoległych, co powoduje spore koszty, jest skomplikowane i może skończyć się wydaniem różniących się od siebie decyzji sądowych.

Wysiłki na rzecz utworzenia jednolitego patentu, który wywierałby skutki prawne we wszystkich krajach europejskich, podejmowano od lat 70., ale nigdy nie zakończyły się one powodzeniem.

W kwietniu 2011 r. Komisja przedstawiła nowe wnioski w sprawie utworzenia patentu europejskiego o jednolitym skutku (zwanego też „jednolitym patentem”) w ramach procedury wzmocnionej współpracy (IP/11/470 oraz MEMO/11/240).

W grudniu 2012 r. Parlament Europejski i Rada osiągnęły od dawna wyczekiwane porozumienie w sprawie europejskiego pakietu dotyczącego jednolitego systemu ochrony patentowej, które otworzyło drogę do podpisania międzynarodowego porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego.

Zespół przepisów dotyczących jednolitego patentu umożliwi uzyskanie ochrony patentowej w 25 państwach członkowskich na podstawie jednego wniosku i z pominięciem takich biurokratycznych formalności jak konieczność zatwierdzenia i tłumaczenia w różnych państwach członkowskich. Dzięki temu wynalazcy i przedsiębiorstwa uzyskają dostęp do rynków wszystkich państw członkowskich uczestniczących we wzmocnionej współpracy oraz w porozumieniu w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego po znacznie niższych kosztach, zlikwidowane zostaną również poważne przeszkody administracyjne.

Jednolity Sąd Patentowy utworzono na mocy międzynarodowego porozumienia państw członkowskich, podpisanego 19 lutego 2013 r. Będzie on orzekał w sprawach dotyczących zarówno przyszłych patentów jednolitych, jak i obecnych, „tradycyjnych” patentów europejskich. Porozumienie musi jeszcze zostać ratyfikowane przez zainteresowane państwa członkowskie. Jednolity Sąd Patentowy będzie jednym, wyspecjalizowanym sądem patentowym, posiadającym oddziały lokalne i regionalne w całej UE. Zamiast uczestniczyć w równoległych postępowaniach przed sądami krajowymi, strony będą mogły otrzymać szybkie i skuteczne decyzje dotyczące wszystkich państw, w których ważny jest dany patent.

Więcej informacji

Komisja Europejska – uznawanie i wykonywanie orzeczeń:

http://ec.europa.eu/justice/civil/commercial/judgements/index_en.htm

Strona internetowa Viviane Reding, wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej i komisarz UE ds. sprawiedliwości:

http://ec.europa.eu/reding

Reforma systemu patentowego: jednolity system ochrony patentowej i Jednolity Sąd Patentowy:

http://ec.europa.eu/internal_market/indprop/patent/documents/index_en.htm