Europe Direct Poznań

Data publikacji: 15.04.2011

Jednolitą ochrona patentowa w UE

W ramach ogłoszonego dziś Aktu o jednolitym rynku (zob. IP/11/469), Komisja Europejska przedstawia dziś pakiet dwóch wniosków ustawodawczych – w ramach wzmocnionej współpracy – zmierzających do radykalnego zmniejszenia kosztów ochrony patentowej w Europie; cięcia kosztów mają sięgać nawet 80 %.

Pozwoliłoby to każdemu z przedsiębiorstw lub obywateli chronić prawa do swoich wynalazków za pomocą jednego patentu europejskiego, ważnego w 25 państwach członkowskich. Projekty rozporządzeń przewidują szczegółowe warunki uzyskiwania jednolitej ochrony patentowej, jej skutki prawne oraz stosowne wymogi w zakresie tłumaczeń patentów. Wnioski w sprawie rozporządzeń trafią do porządku obrad Rady i Parlamentu Europejskiego. Komisja nadal żywi nadzieję, że Hiszpania i Włochy, które nie zdecydowały się na uczestnictwo, włączą się do wzmocnionej współpracy.

„Celem jednolitej ochrony patentowej jest ułatwić i uprzystępnić korzystanie z nowatorskich rozwiązań przedsiębiorcom i wynalazcom w całej Europie” – powiedział Michel Barnier, unijny komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług. „Przyniosłaby ona ogromne ułatwienia, znosząc zbędne formalności, a także zdecydowanie zbiła koszty, co dałoby silny impuls innowacjom w Europie; jej dobrodziejstwa odczuliby wszyscy przedsiębiorcy w całej UE, niezależnie od miejsca ich siedziby. Nie tracę nadziei, że do wzmocnionej współpracy przyłączą się w końcu wszystkie państwa członkowskie. Osobiście nie wątpię, że innowacja to podstawa, na której musimy oprzeć nasz trwały wzrost gospodarczy. Nie ma zaś innowacji bez skutecznej ochrony własności intelektualnej”.

Prawo patentowe w Europie: stan obecny

Obecnie obowiązujący w Europie system patentowy jest bardzo drogi i skomplikowany, szczególnie jeżeli chodzi o wymogi w zakresie tłumaczeń dokumentów po przyznaniu patentu. Uznaje się to powszechnie za przeszkodę dla rozwoju innowacji w Europie. Europejski Urząd Patentowy (EUP) – międzyrządowy organ Europejskiej Organizacji Patentowej stowarzyszającej 38 państw (27 z UE i 11 państw europejskich spoza UE) – analizuje wnioski patentowe i jest odpowiedzialny za przyznanie patentu europejskiego, o ile spełnione zostaną odpowiednie warunki. Jednak aby przyznany patent był ważny na terenie dowolnego państwa członkowskiego, wynalazca musi ubiegać się o jego uznanie na poziomie krajowym oddzielnie w każdym państwie, gdzie ma być chroniony. Proces ten pociąga za sobą konieczność poniesienia poważnych nakładów związanych z wymogami tłumaczeniowymi i administracyjnymi, które sięgają łącznie około 32 tys. euro (o ile pragnie się zagwarantować ochronę patentu w 27 państwach UE) – przy czym samo tłumaczenie pochłania ok. 23 tys. euro. Tymczasem w USA patent kosztuje przeciętnie 1850 euro.

Co więcej, utrzymanie ochrony patentowej oznacza konieczność uiszczania corocznych opłat za przedłużenie w każdym kraju osobno, a przeniesienie praw patentowych bądź umowa licencyjna służąca udzieleniu prawa do stosowania opatentowanego wynalazku wymaga ponownej, analogicznej rejestracji.

Jednolita ochrona patentowa

Wedle aktualnego projektu, koszt patentu europejskiego o jednolitej skuteczności (w 25 spośród państw członkowskich) miałby wynosić 680 euro, po upływie okresu przejściowego, w którym koszt ten, chociaż wyższy, nie przekraczałby nadal kwoty 2500 euro.

Rozwiązania proponowane przez Komisję:

- Posiadacze patentów europejskich mogą ubiegać się o jednolitą ochronę na terytorium 25 państw członkowskich za pośrednictwem Europejskiego Urzędu Patentowego. Patent będzie im gwarantował jednakowy poziom ochrony wynalazków we wszystkich 25 krajach.

- Wnioski patentowe można składać w dowolnym języku, jednak w oparciu o dotychczasową praktykę EUP będzie w dalszym ciągu prowadził postępowanie w celu analizy wniosku i udzielenia patentu po angielsku, francusku bądź niemiecku (a więc w jednym z języków urzędowych Europejskiego Urzędu Patentowego). W przypadku wnioskodawców z siedzibą w UE składających wniosek patentowy w innym języku, koszty tłumaczenia na jeden z trzech języków uznawanych za urzędowe będą podlegały rekompensacie. Następnie, po udzieleniu patentu, treść zastrzeżeń patentowych, określających zakres ochrony, będzie tłumaczona na oba pozostałe języki urzędowe Europejskiego Urzędu Patentowego.

- W ciągu maksymalnie dwunastoletniego okresu przejściowego konieczne będzie przetłumaczenie na angielski patentów europejskich o jednolitej skuteczności wydanych po niemiecku bądź francusku. Wszystkie obowiązujące patenty w języku angielskim będzie trzeba przełożyć na jeden z języków urzędowych UE. Tłumaczenia te będą wymagane tak długo, jak nie pojawi się możliwość korzystania z tłumaczeń maszynowych wysokiej jakości, rozwiązujących problem dostępu do informacji patentowej. Dodatkowe tłumaczenia w trakcie okresu przejściowego wspomogą bezpośrednio prace nad tłumaczeniem maszynowym wysokiej jakości.

Szerszy kontekst

Proponowany przez Komisję wspólny patent unijny jest dyskutowany od przeszło dziesięciu lat, a przyczyną impasu na forum Rady była kwestia reguł językowych. Komisja starała się wyjść z impasu, wysuwając w czerwcu 2010 r. wniosek w sprawie wymogów w zakresie tłumaczenia unijnego patentu (zob. IP/10/870). Skoro jednak Rada nie zdołała osiągnąć jednogłośnej decyzji co do właściwego systemu tłumaczeniowego, w grudniu 2010 r. Komisja przedłożyła wniosek otwierający drogę do wzmocnionej współpracy w tej dziedzinie (zob. IP/10/1714). W dniu 10 marca 2011 r., po wyrażeniu zgody przez Parlament Europejski 15 lutego, Rada ds. Konkurencyjności uchwaliła decyzję upoważniającą do ustanowienia jednolitej ochrony praw patentowych na terytoriach 25 uczestniczących państw członkowskich.

Zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej i Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wzmocniona współpraca umożliwia grupie co najmniej dziewięciu państw członkowskich uzgodnienie między sobą postępu w danej dziedzinie; jest to ostatnie możliwe rozwiązanie na wypadek, gdyby nie udało się w rozsądnym czasie osiągnąć zadowalającego konsensu w skali całej UE. Pozostałe państwa członkowskie mogą zdecydować o dołączeniu na dowolnym etapie, przed rozpoczęciem wzmocnionej współpracy lub po jej rozpoczęciu.

Więcej informacji:

http://ec.europa.eu/internal_market/indprop/patent/index_en.htm

MEMO/11/240