Ożywienie unijnej gospodarki uległo zahamowaniu: znaczny spadek zaufania negatywnie wpływa na inwestycje i konsumpcję, niższa dynamika gospodarki światowej ogranicza możliwości eksportowe, a pilna potrzeba konsolidacji budżetowej obciąża popyt krajowy.

Według najnowszych prognoz, UE nie odnotuje wzrostu PKB jeszcze przez znaczną część 2012 r. Dla całego roku 2012 oczekuje się wzrostu na poziomie około ½ proc. W 2013 r. można się spodziewać nieco wyższego, choć nadal powolnego tempa wzrostu gospodarczego na poziomie około 1½ proc. Również na rynku pracy nie należy oczekiwać realnej poprawy – prognozowane jest utrzymanie się obecnej wysokiej stopy bezrobocia na poziomie około 9½ proc. Z kolei inflacja powinna powrócić w najbliższych kwartałach do poziomu poniżej 2 proc. Zakłada się kontynuację konsolidacji budżetowej, dzięki czemu deficyty publiczne powinny obniżyć się do poziomu nieco powyżej 3 proc. PKB do roku 2013, przy założeniu utrzymania obecnego kursu polityki.

Wiceprzewodniczący Komisji UE ds. gospodarczych i walutowych, Olli Rehn, stwierdził: „Gospodarka europejska popadła w zastój i nie można wykluczyć ponownej recesji. Wprawdzie zatrudnienie rośnie w niektórych państwach członkowskich, jednak w przypadku całej UE nie należy liczyć na realną poprawę sytuacji.Aby gospodarka mogła powrócić na ścieżkę wzrostu i oferować nowe miejsca pracy, konieczne jest przywrócenie zaufania do stabilności finansów publicznych i systemu finansowego oraz przyspieszenie reform służących zwiększeniu potencjału wzrostu w Europie.Istnieje zasadnicza zgoda co do niezbędnych w tym celu działań politycznych, konieczne jest natomiast również ich rygorystyczne wdrożenie.Jeśli o mnie chodzi, to zamierzam niezwłocznie wykorzystywać nowe zasady dotyczącego zarządzania gospodarczego”.

Zastój gospodarczy

Proces ożywienia gospodarczego uległ zahamowaniu. W ostatnich trzech miesiącach roku oczekiwana jest stagnacja PKB, która powinna się również utrzymać w kolejnych kwartałach. Perspektywy uległy pogorszeniu już z początkiem lata. Kryzys zadłużenia publicznego w państwach członkowskich strefy euro zaostrzył się. W centrum uwagi inwestorów znalazła się również zdolność obsługi zadłużenia przez inne rozwinięte gospodarki poza UE, a gospodarka światowa utraciła dotychczasową dynamikę. Ponieważ rosnąca niepewność negatywnie wpływa na perspektywy wzrostu, należy liczyć się z tym, że przedsiębiorstwa odłożą inwestycje na później lub całkiem z nich zrezygnują. Zakłada się, że gospodarstwa domowe wykażą większą wstrzemięźliwość, jeśli chodzi o wydatki konsumpcyjne, a w niektórych państwach członkowskich będą również w dalszym ciągu zmuszone do redukcji wysokich poziomów zadłużenia. Ponadto banki prawdopodobnie ograniczą akcję kredytową, co dodatkowo osłabi perspektywy dla inwestycji i konsumpcji. Coraz pilniejsza staje się konsolidacja finansów publicznych, gdyż obawy dotyczące ich długoterminowej stabilności wzrosły, obejmując również kraje, które dotychczas cieszyły się dobrą opinią. Osłabiona gospodarka realna, zachwiane finanse publiczne oraz podatny na zagrożenia sektor finansowy wydają się tworzyć błędne koło, w którym wzajemne oddziaływania poszczególnych elementów potęgują kryzys. Zaufanie i wzrost gospodarczy powrócą dopiero wtedy, gdy uda się przerwać to negatywne sprzężenie zwrotne.

Środki polityczne uchwalone na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy powinny łącznie przyczynić się do ograniczenia do połowy 2012 r. niepewności wynikającej z kryzysu zadłużenia publicznego i kryzysu na rynkach finansowych, co pozwoli stopniowo „nadrobić zaległości” wynikające z odroczonych inwestycji i ograniczonej konsumpcji. Na rok 2012 prognoza wzrostu PKB wynosi 0,6 proc. dla UE i 0,5 proc. dla strefy euro. W roku 2013 wzrost PKB będzie nadal słaby i wyniesie 1,5 proc. w UE i 1,3 proc. w strefie euro. Żadnemu z państw członkowskich nie uda się uniknąć oczekiwanego spowolnienia, aczkolwiek utrzymają się między nimi znaczne różnice, jeśli chodzi o tempo rozwoju gospodarki.

Tempo wzrostu gospodarczego nie wystarcza do poprawy sytuacji na rynku pracy

Prognozuje się, że proces wzrostu zatrudnienia zostanie przerwany w 2012 r. Oczekiwane, począwszy od drugiej połowy przyszłego roku, ożywienie tempa wzrostu PKB będzie zbyt skromne, by mogło stanowić silny impuls dla rynku pracy. Nie należy oczekiwać spadku bezrobocia w okresie objętym prognozą, przy czym nadal występują znaczne różnice pod względem sytuacji na rynkach pracy w poszczególnych państwach członkowskich.

Dalsza stopniowa poprawa stanu finansów publicznych

Rok 2011 wyznacza punkt zwrotny w sytuacji finansów publicznych – przejście od stabilizacji do konsolidacji. Zgodnie z aktualną prognozą deficyt budżetowy w roku 2011 wyniesie 4,7 proc. PKB w UE oraz 4,1 proc. w strefie euro. Prognozowany na rok 2012 deficyt wyniesie 3,9 proc. w UE i 3,4 proc. w strefie euro. Powyższe prognozy nie uwzględniają dodatkowych środków na rzecz konsolidacji budżetowej, które są prawdopodobne, ale nie zostały jeszcze uchwalone. To techniczne założenie braku zmian w prowadzonej polityce może mieć w przypadku aktualnej prognozy dużo większe znaczenie niż zazwyczaj. Wychodząc z powyższego założenia, obliczona łącznie dla całej UE relacja długu publicznego do PKB osiągnie w roku 2012 szczytową wartość około 85 proc. i ustabilizuje się na tym poziomie w roku 2013. W strefie euro oczekuje się dalszego nieznacznego wzrostu wskaźnika zadłużenia przez cały okres objęty prognozą, przy czym w roku 2012 ma on przekroczyć 90 proc.

Niższa inflacja

W 2011 r. głównym czynnikiem napędzającym inflację były ceny energii. Ponieważ prognozuje się ich stopniowy spadek, w 2012 r. można oczekiwać ograniczenia inflacji zasadniczej do poziomu poniżej 2 proc. Utrzymujący się zastój w gospodarce będzie w dalszym ciągu hamował presję cenową, a płace powinny wzrosnąć jedynie w nieznacznym stopniu.

Istotne zagrożenia dla perspektyw gospodarczych

W obliczu słabego wzrostu PKB oczekiwanego zgodnie ze scenariuszem bazowym nie można wykluczyć ryzyka recesji. Główne zagrożenia, którymi obarczona jest prognoza, wynikają z obaw dotyczących zadłużenia publicznego, sytuacji branży finansowej oraz dalszego rozwoju handlu światowego. Możliwe są negatywne sprzężenia zwrotne – niska stopa wzrostu gospodarczego pogarsza sytuację zadłużonych państw, których słabość stanowi z kolei obciążenie dla kondycji sektora finansowego.

Z drugiej jednak strony zaufanie może zostać odbudowane szybciej niż się to obecnie zakłada, stwarzając możliwość szybszego ożywienia inwestycji i spożycia prywatnego. Gospodarka światowa może wykazać większą odporność niż założono w scenariuszu bazowym, co może mieć pozytywne skutki dla eksportu netto UE. Wreszcie bardziej wyraźny spadek cen surowców może zwiększyć dochody realne i konsumpcję.

Ryzyka dla prognozy inflacji wydają się zasadniczo zrównoważone.

Szczegółowe sprawozdanie jest dostępne na stronie internetowej:     

http://ec.europa.eu/economy_finance/eu/forecasts/2011_autumn_forecast_en.htm