W Planie działania UE przedstawiono szereg działań mających na celu skoncentrowanie polityki UE w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej na naruszeniach praw własności intelektualnej mających szkodliwy wpływ na handel (tzw. zasada podążania śladem pieniędzy, ang. follow the money). W strategii określającej podejście na poziomie międzynarodowym przeanalizowano ostatnie zmiany i przedstawiono sposoby usprawnienia istniejących instrumentów Komisji, które mają na celu promowanie norm w dziedzinie praw własności intelektualnej w państwach trzecich oraz zwalczanie handlu towarami powstałymi w wyniku naruszenia praw własności intelektualnej.

„Przyjęty plan działania wyznacza cele, na które chcemy ukierunkować naszą politykę służącą lepszemu przestrzeganiu praw własności intelektualnej w sektorze prywatnym" – powiedział unijny komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Michel Barnier. „Zamiast karać za – często nieświadome – naruszenie praw własności intelektualnej przez osoby prywatne zaproponowane działania mają umożliwić wdrożenie zasady podążania śladem pieniędzy w celu pozbawienia źródeł dochodów podmiotów naruszających prawa własności intelektualnej w sposób mający szkodliwy wpływ na handel".

„Nasze przedsiębiorstwa, twórcy i wynalazcy powinni być odpowiednio wynagradzani za ich kreatywne i innowacyjne wysiłki" – powiedział komisarz UE ds. handlu Karel de Gucht.„W tym celu oraz aby utrzymać zachęty na rzecz innowacyjności i kreatywności musimy stale współpracować z naszymi międzynarodowymi partnerami w zakresie poprawy norm w tej dziedzinie. Będziemy nadal otwarci na dostosowywanie podejścia UE w zależności od ich poziomu rozwoju, podkreślając jednocześnie pozytywny wpływ, jaki przestrzeganie praw własności intelektualnej może mieć na wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konsumentów."

„Skuteczne egzekwowanie praw własności intelektualnej musi opierać się na ścisłej współpracy między organami ścigania, a także między tymi organami i zainteresowanymi podmiotami gospodarczymi. Jest to niezbędne zarówno wewnątrz UE, jak i w odniesieniu do współpracy z jej partnerami międzynarodowymi" – powiedział Algirdas Šemeta, komisarz UE ds. ceł. „Wspieranie tego podejścia obejmującego wiele zainteresowanych stron jest wyzwaniem, ale jest to jedyny sposób, aby zapewnić właściwą ochronę praw własności intelektualnej w UE oraz w handlu międzynarodowym".

Dzisiejsza zglobalizowana gospodarka w coraz większym stopniu zależy od opartych na wiedzy gałęzi przemysłu, które przetrwały kryzys i intensywnie się rozwijają. Liczba rejestracji nowych patentów europejskich, zarejestrowanych wspólnotowych znaków towarowych i wzorów wspólnotowych wzrosła ponad dwukrotnie w latach 2003-2012. Duża liczba działań stanowiących naruszenie praw własności intelektualnej może jednak stanowić przeszkodę dla tej pozytywnej tendencji. Tylko w 2012 r. służby graniczne UE odnotowały 90 tys. przypadków towarów, co do których zaistniało podejrzenie naruszenia praw własności intelektualnej (w porównaniu z liczbą poniżej 27 tys.w 2005 r.). OECD ocenia, że roczne straty w wyniku naruszeń praw własności intelektualnej dla światowej gospodarki wynoszą około 200 mld euro.

Aby sprostać temu wyzwaniu, w unijnym planie działania przeciwko naruszeniom praw własności intelektualnej przewidziano:

• prowadzenie dialogu z zainteresowanymi stronami (np. agencjami reklam internetowych i dostawcami usług płatniczych) w celu zmniejszenia zysków z naruszania w internecie praw własności intelektualnej mającego szkodliwy wpływ na handel;
• wspieranie należytej staranności wszystkich podmiotów zaangażowanych w produkcję towarów o wysokim stopniu własności intelektualnej, ponieważ odpowiedzialna kontrola łańcucha dostaw i należyta staranność zmniejszają ryzyko wystąpienia naruszeń praw własności intelektualnej;
• pomoc dla małych przedsiębiorstw w zakresie bardziej skutecznego egzekwowania ich praw własności intelektualnej poprzez poprawienie procedur sądowych; aby osiągnąć ten cel, Komisja po raz pierwszy przeanalizuje krajowe systemy wspierania MŚP w dostępie do systemów wymiaru sprawiedliwości;
• poprawę współpracy pomiędzy państwami członkowskimi i ułatwianie wymiany najlepszych praktyk;
• zapewnienie kompleksowego programu szkoleń dla organów państw członkowskich w celu osiągnięcia w całej UE szybszych działań zapobiegającym naruszeniom praw własności intelektualnej mającym szkodliwy wpływ na handel i zidentyfikowanie przeszkód dla współpracy transgranicznej.

W odniesieniu do międzynarodowej ochrony praw własności intelektualnej Komisja proponuje:

• podejmowanie dalszych wielostronnych wysiłków mających na celu poprawę międzynarodowych ram w zakresie praw własności intelektualnej oraz zapewnienie, by postanowienia dotyczące praw własności intelektualnej w dwustronnych umowach handlowych oferowały odpowiednią i skuteczną ochronę uprawnionych podmiotów;
• współpracę z krajami partnerskimi, poprzez dialog i grupy robocze w dziedzinie własności intelektualnej, tak by poruszać kwestie systemowe dotyczące własności intelektualnej i kluczowych niedociągnięć w ich systemach praw własności intelektualnej;
• prowadzenie regularnych przeglądów w celu określenia listy „krajów priorytetowych" dla ukierunkowanych działań UE;
• wspieranie MŚP i uprawnionych podmiotów poprzez projekty, takie jak centra informacyjne na temat praw własności intelektualnej, przy jednoczesnym wykorzystaniu i wzmocnieniu wiedzy specjalistycznej w tej dziedzinie w UE i w przedstawicielstwach państw członkowskich w państwach trzecich;
• zapewnianie i popularyzowanie w państwach trzecich odpowiednich programów pomocy związanych z własnością intelektualną (takich jak szkolenia, budowanie potencjału i pozyskiwanie praw własności intelektualnej).

Kolejne działania

Działania przedstawione w omawianych komunikatach zostaną rozpoczęte i zrealizowane w latach 2014 i 2015. Komisja będzie monitorować realizację tych inicjatyw i zwraca się do Parlamentu Europejskiego, Rady, państw członkowskich, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i zainteresowanych stron (w tym Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) za pośrednictwem europejskiego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej), aby aktywnie przyczyniały się do dalszych postępów prac. Na późniejszym etapie Komisja rozważy, czy konieczne są dalsze działania, w tym ewentualnie o charakterze legislacyjnym.

Zob. również MEMO/14/449

Dodatkowe informacje:

Egzekwowanie praw własności intelektualnej

http://ec.europa.eu/internal_market/iprenforcement/action-plan/index_en.htm

Handel i własność intelektualna:

http://ec.europa.eu/trade/policy/accessing-markets/intellectual-property/