.

Komisja przedstawiła dziś wnioski ustawodawcze mające na celu wdrożenie najbardziej kompleksowej reformy unijnych przepisów dotyczących zarządzania gospodarczego od czasu zakończenia kryzysu gospodarczego i finansowego. Głównym celem propozycji Komisji jest poprawa stabilności długu publicznego i wspieranie trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu we wszystkich państwach członkowskich, przez reformy i inwestycje.

Wnioski mają poprawić niedociągnięcia w bieżących ramach. Ważna jest przy tym potrzeba redukcji zwiększonych poziomów długu publicznego, uwzględnienie wniosków z reakcji politycznej UE na kryzys związany z COVID-19, przygotowanie UE na przyszłe wyzwania przez wspieranie postępów w kierunku zielonej, cyfrowej, sprzyjającej włączeniu społecznemu i odpornej gospodarki oraz zapewnienie większej konkurencyjności UE.

Nowe przepisy ułatwią wprowadzanie niezbędnych reform i inwestycji oraz pomogą zmniejszyć wysokie wskaźniki długu publicznego w sposób realistyczny, stopniowy i trwały, zgodnie z orędziem o stanie Unii wygłoszonym przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen w 2022 r. Reforma uprości zarządzanie gospodarcze, zwiększy poczucie odpowiedzialności na szczeblu krajowym, położy większy nacisk na perspektywę średnioterminową i poprawi egzekwowanie przepisów w ramach przejrzystych wspólnych ram unijnych.

Proponowane zmiany są wynikiem długiego okresu refleksji i szeroko zakrojonych konsultacji.

Większa odpowiedzialność na szczeblu krajowym dzięki kompleksowym planom średnioterminowym, opartym na wspólnych unijnych regułach

Krajowe średnioterminowe plany fiskalno-strukturalne stanowią podstawę ram zaproponowanych przez Komisję.

Państwa członkowskie będą opracowywać i przedkładać plany określające ich cele fiskalne, środki służące wyeliminowaniu zakłóceń równowagi makroekonomicznej oraz priorytetowe reformy i inwestycje na okres co najmniej czterech lat. Plany te będą poddawane ocenie przez Komisję i zatwierdzane przez Radę w oparciu o wspólne unijne kryteria.

Włączenie celów w zakresie budżetu, reform i inwestycji do jednego planu średniookresowego przyczyni się do powstania spójnego i sprawnego procesu. Wzrośnie w ten sposób odpowiedzialność na szczeblu krajowym przez zapewnienie państwom członkowskim większej swobody w ustalaniu własnych ścieżek dostosowania fiskalnego oraz zobowiązań w zakresie reform i inwestycji. Państwa członkowskie będą przedstawiać coroczne sprawozdania z postępów w celu ułatwienia skuteczniejszego monitorowania i egzekwowania realizacji tych zobowiązań.

Nowy proces nadzoru fiskalnego zostanie włączony do europejskiego semestru, który nadal będzie stanowił centralne ramy koordynacji polityki gospodarczej i polityki zatrudnienia.

Prostsze zasady uwzględniające różnorodność wyzwań fiskalnych  

Sytuacja fiskalna, wyzwania i perspektywy gospodarcze w 27 państwach członkowskich UE znacznie się różnią. W związku z tym podejście uniwersalne nie sprawdza się. We wnioskach ustawodawczych proponuje się przejście na ramy nadzoru opartego na ryzyku, w których punktem centralnym jest stabilność długu publicznego i które służą wsparciu trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Podejście takie będzie zgodne ze wspólnymi przejrzystymi ramami unijnymi.

W planach państw członkowskich określone zostaną ścieżki dostosowania fiskalnego. Zostaną one sformułowane w postaci wieloletnich celów w zakresie wydatków, które będą stanowić jednolity wskaźnik operacyjny dla nadzoru fiskalnego, co uprości reguły fiskalne.

Dla każdego państwa członkowskiego, w którym deficyt budżetowy przekracza 3 proc. PKB lub dług publiczny przekracza 60 proc. PKB, Komisja określi „trajektorię techniczną". Trajektoria ta będzie miała gwarantować wiarygodną tendencję spadkową zadłużenia lub utrzymanie go na ostrożnym poziomie. Celem jest również utrzymanie lub obniżenie deficytu poniżej 3 proc. PKB w perspektywie średniookresowej.

W przypadku państw członkowskich, w których deficyt budżetowy wynosi poniżej 3 proc. PKB, a dług publiczny pozostaje poniżej 60 proc. PKB, Komisja przedstawi tym państwom informacje techniczne w celu utrzymania deficytu poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 3 proc. PKB również w perspektywie średniookresowej.

Te trajektorie techniczne i informacje techniczne będą stanowić wytyczne dla państw członkowskich przy opracowywaniu wieloletnich celów w zakresie wydatków uwzględnianych w ich planach.  

Wspólne zabezpieczenia będę mieć zastosowanie do zapewnienia stabilności długu. Wartości referencyjne dla deficytu i długu na poziomie 3 proc. i 60 proc. PKB pozostaną niezmienione. Relacja długu publicznego do PKB będzie musiała być niższa na koniec okresu objętego planem niż na początku okresu. Minimalne dostosowanie fiskalne w wysokości 0,5 proc. PKB rocznie będzie wartością referencyjną tak długo, jak deficyt będzie utrzymywał się na poziomie powyżej 3 proc. PKB. Ponadto państwa członkowskie korzystające z wydłużonego okresu dostosowania fiskalnego będą musiały dopilnować, aby wysiłek fiskalny nie był przekładany na późniejsze lata.

Ogólne i krajowe klauzule korekcyjne umożliwią odstępstwa od celów w zakresie wydatków w przypadku poważnego pogorszenia koniunktury gospodarczej w UE lub w strefie euro jako całości lub w nadzwyczajnych okolicznościach pozostających poza kontrolą państwa członkowskiego, mających istotny wpływ na finanse publiczne. Rada, na podstawie zalecenia Komisji, podejmie decyzję o uruchomieniu i zaprzestaniu stosowania tych klauzul.

Ułatwianie reform i inwestycji w ramach priorytetów UE

Reformy i inwestycje są niezbędne. Transformacja ekologiczna i cyfrowa, wzmocnienie odporności gospodarczej i społecznej oraz potrzeba wzmocnienia zdolności Europy w zakresie bezpieczeństwa będą wymagać dużych i trwałych inwestycji publicznych w nadchodzących latach. Reformy na rzecz trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu pozostają zasadniczym elementem wiarygodnych planów redukcji długu. Korzyści z pozytywnej współzależności między reformami a inwestycjami już teraz są widoczne w realizacji Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w ramach NextGenerationEU.

Wnioski ustawodawcze mają zatem ułatwić państwom członkowskim wdrażanie ważnych reform i środków inwestycyjnych oraz zachęcać do nich. Państwa członkowskie skorzystają ze ścieżki stopniowego dostosowania fiskalnego, jeżeli zobowiążą się w swoich planach do realizacji reform i inwestycji zgodnych ze szczegółowymi i przejrzystymi kryteriami.

Skuteczne egzekwowanie

Przepisy muszą być egzekwowane. Chociaż wnioski ustawodawcze dają państwom członkowskim większą kontrolę nad ich planami średnioterminowymi, wprowadzają również bardziej rygorystyczny system egzekwowania przepisów, aby zagwarantować wywiązywanie się przez państwa członkowskie ze zobowiązań podjętych w średnioterminowych planach fiskalno-strukturalnych.

W przypadku państw członkowskich, które stoją w obliczu poważnych wyzwań związanych z długiem publicznym, odejście od uzgodnionej ścieżki dostosowania fiskalnego będzie co do zasady prowadzić do wszczęcia procedury nadmiernego deficytu.

Niedopełnienie zobowiązań w zakresie reform i inwestycji uzasadniających przedłużenie okresu dostosowania fiskalnego może doprowadzić do skrócenia okresu dostosowania.

Co dalej?

Wypracowanie szybkiego porozumienia w sprawie przeglądu unijnych reguł fiskalnych i innych elementów ram zarządzania gospodarczego jest pilnym priorytetem w obecnym krytycznym momencie dla gospodarki UE.

Rada, w konkluzjach przyjętych również przez Radę Europejską, wezwała do zakończenia prac ustawodawczych w 2023 r. Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do jak najszybszego osiągnięcia porozumienia w sprawie przedstawionych dziś wniosków ustawodawczych, aby móc odpowiednio zareagować na przyszłe wyzwania.

Kontekst

Unijne ramy zarządzania gospodarczego obejmują ramy polityki fiskalnej UE (pakt stabilności i wzrostu oraz wymogi dotyczące krajowych ram budżetowych) oraz procedurę dotyczącą zakłóceń równowagi makroekonomicznej, które są wdrażane w kontekście europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki, a także ramy programów pomocy makrofinansowej.

Przedstawione dziś wnioski ustawodawcze są wynikiem debaty na temat przeglądu ram nadzoru gospodarczego, która rozpoczęła się w lutym 2020 r. Zainteresowane podmioty aktywnie uczestniczyły w dyskusji na temat przyszłości ram prawnych za pośrednictwem różnych forów, w tym ankiety dostępnej publicznie przez internet. Komisja podsumowała najważniejsze wnioski z konsultacji internetowych w sprawozdaniu opublikowanym w marcu 2022 r. Zebrane uwagi stanowiły cenny wkład w proponowane przez Komisję reformy.

W listopadzie 2022 r. Komisja przedstawiła kierunki reformy unijnych ram zarządzania gospodarczego. W marcu 2023 r. Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) przyjęła konkluzje w sprawie proponowanych przez Komisję kierunków. Konkluzje zostały następnie zatwierdzone przez Radę Europejską.

Więcej informacji

Zestawienie informacji