W dniu dzisiejszym Komisja zaproponowała ustanowienie „Wspólnego unijnego programu przesiedleń”. Program ten ma na celu uczynienie z procedury przesiedlenia w obrębie UE instrumentu zapewniającego skuteczniejszą ochronę uchodźców, poprzez zapewnienie ściślejszej współpracy politycznej i praktycznej między państwami członkowskimi UE.

Inicjatywa dotyczy przesiedleń uchodźców z państw trzecich do państw członkowskich UE. Przesiedlenie oznacza przeniesienie uchodźców z państwa, w którym uzyskali azyl, do innego państwa, w którym mogą rozpocząć nowe życie i korzystać z trwałej ochrony. Znaczna większość uchodźców na całym świecie znajduje się poza UE, w krajach rozwijających się w Azji i Afryce. W większości przypadków chcieliby oni powrócić do swego państwa pochodzenia. Jednak dla niektórych z nich, w szczególności tych najbardziej narażonych, rozwiązanie takie nie wchodzi w grę. W ich przypadku jedynym wyjściem jest przesiedlenie.

Wiceprzewodniczący Jacques Barrot, komisarz odpowiedzialny za przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości stwierdził, że „w dniu dzisiejszym Komisja czyni istotny krok w kierunku wykazania w konkretnej formie solidarności z państwami trzecimi goszczącymi dużą liczbę uchodźców”.

Znaczna większość uchodźców na całym świecie przebywa w miejscach bardzo oddalonych od UE. Chodzi o państwa sąsiadujące z ich państwem pochodzenia lub położone w tym samym regionie, w Afryce, Azji i na Bliskim Wschodzie. Państwa goszczące uchodźców należą często do państw rozwijających się, o ograniczonych zasobach, które nie są zdolne do absorpcji dużej liczby uchodźców. Nie ulega wątpliwości, że znaczna większość uchodźców na całym świecie pragnęłaby przede wszystkim powrócić do państwa pochodzenia. Przesiedlenie postrzegane jest jako ostateczność – jedyne rozwiązanie w przypadku gdy uchodźca nie może wrócić do państwa pochodzenia ani też znaleźć bezpiecznego schronienia w państwie trzecim. Wielu z tych uchodźców należy do grup najbardziej narażonych, takich jak dzieci, samotne kobiety z dziećmi, osoby mające za sobą traumatyczne przeżycia lub osoby poważnie chore.

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) szacuje, że w samym tylko roku 2010 z blisko 10 mln uchodźców na świecie 203 000 wymagać będzie przesiedlenia. W 2008 r. państwa na całym świecie zaoferowały możliwość przesiedlenia do nich około 65 tys. uchodźców. 4378 z nich, tzn. 6,7%, zostało przesiedlonych do jednego z państw UE. Liczba uchodźców wymagających przesiedlenia rośnie, czemu nie towarzyszy odpowiedni wzrost liczby miejsc udostępnianych przez państwa. Luka ta ma się jeszcze poszerzyć, jeśli społeczność międzynarodowa nie podejmie zgodnych wysiłków w tej dziedzinie.

Przesiedlenie uchodźców z UE do państw trzecich należy zatem odróżnić od przesiedlania uchodźców z jednego państwa członkowskiego UE do drugiego w ramach wewnątrzunijnej solidarności, który to proces jest przedmiotem odrębnych inicjatyw Komisji, w szczególności pilotażowego projektu dla beneficjentów ochrony międzynarodowej przenoszonych z Malty do innych państw członkowskich.

Treść „Wspólnego unijnego programu przesiedleń"

W tym kontekście „Wspólny unijny program przesiedleń” ma na celu uczynienie z przesiedleń na terytorium UE bardziej skutecznego narzędzia ochrony uchodźców. W chwili obecnej 10 państw członkowskich prowadzi co roku regularne przesiedlenia, podczas gdy niektóre inne państwa członkowskie przesiedlają uchodźców w trybie doraźnym. Wszystkie te działania związane z przesiedleniami prowadzone są przez państwa członkowskie UE niezależnie, przy niskim stopniu koordynacji i konsultacji.

Program zaproponowany przez Komisję umożliwia ściślejszą współpracę polityczną i praktyczną pomiędzy państwami członkowskimi, w celu zwiększenia skuteczności i efektywności pod względem kosztów prowadzonych przez nie działań dotyczących przesiedleń, jak również poprawę humanitarnych i strategicznych aspektów przesiedleń. Program obejmuje mechanizm, który pozwala na ustalanie wspólnych rocznych priorytetów w sprawie przesiedleń i bardziej skuteczne wykorzystanie pomocy finansowej dostępnej dla państw członkowskich w ramach Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców.

Zróżnicowane działania, związane z identyfikacją uchodźców, którzy mają zostać przesiedleni, i zagospodarowaniem ich w nowym miejscu pobytu, będą realizowane przez państwa członkowskie wspólnie i będą wspierane przez mający powstać w przyszłości Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu. Państwa członkowskie nadal będą mogły swobodnie decydować o realizacji przesiedleń i o liczbie ewentualnie przesiedlanych uchodźców.

Więcej o działalności wiceprzewodniczącego Jacquesa Barrota można dowiedzieć się na jego stronie internetowej:

http://ec.europa.eu/commission_barroso/barrot/welcome/default_en.htm