Komisja wystosowała dziś oficjalne wezwanie do członków sześciu różnych funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej (FAB) – Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Czech, Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Litwy, Malty, Polski, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch – aby usprawniły swoje FAB.

Chodzi tu o wspólną przestrzeń powietrzną zorganizowaną według tras ruchu lotniczego, a nie według granic państwowych. Funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej odgrywają główną rolę w tworzeniu efektywniejszego, mniej kosztownego i mniej zanieczyszczającego systemu lotnictwa w Europie.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Siim Kallas, odpowiedzialny za transport, powiedział: „W europejskiej przestrzeni powietrznej musimy wreszcie usunąć granice państwowe. Funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej są nieodzownym, zasadniczym elementem jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej. Na razie te wspólne przestrzenie powietrzne istnieją tylko na papierze – są formalnie ustanowione, lecz nie są jeszcze funkcjonalne. Apeluję do państw członkowskich o więcej ambicji i szybszą realizację jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej".

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 550/2004 wszystkie państwa członkowskie miały uruchomić swoje funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej najpóźniej do dnia 4 grudnia 2012 r. FAB między Włochami, Grecją, Cyprem i Maltą (BLUE MED FAB) nadal jest na etapie formalnego ustanawiania, natomiast umowy państwowe o utworzeniu FAB między: Austrią, Czechami, Słowacją, Słowenią, Węgrami, Chorwacją (FABCE), Bułgarią i Rumunią (DANUBE FAB), Litwą i Polską (BALTIC FAB), Hiszpanią i Portugalią (SOUTHWEST FAB) oraz Wielką Brytanią i Irlandią (UK-IE FAB) już weszły w życie.

Postępy osiągnięte w zakresie reorganizacji tych FAB i zwiększania skuteczności ich służb żeglugi powietrznej są jednak słabe. Ta sytuacja przekłada się na większe opóźnienia lotów, większe zużycie paliwa, większą emisję gazów cieplarnianych i wyższe opłaty nakładane na linie lotnicze. W dzisiejszym wezwaniu do usunięcia uchybienia Komisja zwraca się do państw członkowskich o podjęcie działań w celu jak najlepszego wdrożenia FAB i zoptymalizowania służb żeglugi powietrznej.

Niedostateczne postępy w dziedzinie FAB opóźniają pełną realizację jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej. To z kolei skutkuje niewydolnością całego europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym, generując dodatkowe koszty na poziomie ok. 30-40 proc. całkowitych kosztów europejskiej żeglugi powietrznej i pobieranych opłat. Straty z tego tytułu wynoszą ok. 5 mld euro rocznie. Poza tym ma to negatywny wpływ na planowane podwyższenie poziomu bezpieczeństwa we wspólnej przestrzeni powietrznej.

Kontekst 

Zgodnie z przepisami dotyczącymi jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej krajowe organizacje zajmujące się kontrolą ruchu lotniczego powinny ze sobą współpracować w ramach dziewięciu regionalnych bloków przestrzeni powietrznej (czyli funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej – FAB) w celu zwiększenia wydajności, obniżenia kosztów i zredukowania emisji.  Te bloki wspólnej przestrzeni powietrznej są zorganizowane według tras ruchu lotniczego, a nie według granic państwowych, co pozwala zwiększyć efektywność.

System FAB stanowi podstawowy warunek powstania przestrzeni powietrznej, która zmniejsza rozdrobnienie systemów zarządzania ruchem lotniczym wzdłuż granic państwowych. Stworzenie odpowiednio działającego systemu FAB przyniesie korzyści w postaci:   

• wyższych norm bezpieczeństwa – jeśli samoloty będą latać bez konieczności przekraczania granic państwowych, funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej zlikwidują ryzyko wystąpienia zakłóceń transgranicznych oraz niespójności w procedurach w zakresie bezpieczeństwa poszczególnych krajów;
• niższych kosztów i mniejszego zużycia paliwa – jeśli samoloty będą miały bardziej bezpośrednie trasy i będą latać na lepszej wysokości, funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej przyczynią się do oszczędności paliwa i zmniejszenia opóźnień. To zaś wpłynie na poprawę jakości usług świadczonych pasażerom, przyniesie korzyści środowisku zarówno pod względem hałasu, jak i emisji zanieczyszczeń, i ograniczy koszty ruchu lotniczego liczone w miliardach euro rocznie.

Korzyści te oznaczają, że funkcjonalne bloki przestrzeni powietrznej są absolutnie konieczne do urzeczywistnienia jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej. Są one też ważnym elementem jednolitego rynku, który pozwala obywatelom podróżować, mieszkać i pracować w dowolnym kraju UE.

Artykuł 9a rozporządzenia (WE) nr 550/2004 nakłada na wszystkie państwa członkowskie UE obowiązek pełnego wdrożenia, najpóźniej do dnia 4 grudnia 2012 r., FAB określonych w art. 2 ust. 25 rozporządzenia (WE) nr 549/2004 – z uwzględnieniem obowiązku regulacyjnego dotyczącego optymalnego wykorzystania przestrzeni powietrznej pod względem przepustowości i efektywności lotów oraz obowiązku zapewnienia zoptymalizowanych służb żeglugi powietrznej w całej UE.  

Dalsze działania

W kwietniu wezwanie do usunięcia uchybienia Komisja skierowała do krajów zaangażowanych w tworzenie FAB Europe Central (FABEC), a teraz kieruje takie wezwania do bloków BLUEMED, DANUBE i FABCE.

Po otrzymaniu wezwania do usunięcia uchybienia państwa członkowskie mają dwa miesiące na odpowiedź i przesłanie swoich uwag. Na tej podstawie Komisja Europejska może, lecz nie musi, wydać uzasadnioną opinię zgodnie z art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Mapa funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej

Dodatkowe informacje

Informacje na temat pakietu decyzji w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego z tego miesiąca zawiera MEMO/14/470

Ogólne informacje na temat postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego zawiera http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-12-12_pl.htm

Więcej informacji na temat postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego

Wiceprzewodniczący Siim Kallas w serwisie Twitter