Komisja rozpoczęła konsultacje publiczne na temat tego, w jaki sposób UE może skuteczniej zwalczać nielegalny handel gatunkami dzikiej fauny i flory.

Jest to reakcja na odnotowany ostatnio na świecie gwałtowny wzrost kłusownictwa i nielegalnego handlu gatunkami dzikiej fauny i flory. Zjawiska te dotykają obecnie niektóre gatunki na niespotykaną dotychczas skalę. Na przykład w 2013 r. kłusownicy upolowali ponad tysiąc nosorożców w Republice Południowej Afryki, podczas gdy w 2007 r. – jedynie 13. Rogi nosorożców osiągają obecnie ceny wyższe niż złoto. UE jest ważnym docelowym rynkiem zbytu i ważnym punktem tranzytowym dla nielegalnych produktów z dzikiej fauny i flory, a zorganizowana przestępczość odgrywa w tej dziedzinie coraz większą rolę.

Komisarz ds. środowiska, Janez Potočnik, powiedział: Nielegalny handel dziką fauną i florą przynosi poważne straty w dziedzinie różnorodności biologicznej. Musimy podjąć bardziej zdecydowane działania. Konsultacja ta stanowi pierwszy etap procesu, który — mam nadzieję — przyniesie poważne zmiany w naszym podejściu.

Komisarz UE do spraw wewnętrznych, Cecilia Malmström, stwierdziła: Nielegalny handel dziką fauną i florą  przynosi duże zyski międzynarodowym zorganizowanym grupom przestępczym.  Przyjęty dziś komunikat określa, w jaki sposób wszystkie podmioty mogą  skuteczniej współpracować na rzecz walki z tym przestępstwem.

UE podejmowała aktywne działania w zakresie zwalczania nielegalnego handlu gatunkami dzikiej fauny i flory w ostatniej dekadzie: przyjęła rygorystyczne przepisy ograniczające handel gatunkami zagrożonymi wyginięciem oraz zapewniała na dużą skalę wsparcie wysiłków podejmowanych w krajach rozwijających się na rzecz zwalczania nielegalnego handlu gatunkami dzikich zwierząt i roślin. W ciągu ostatnich 30 lat UE przeznaczyła ponad 500 mln euro na rzecz ochrony różnorodności biologicznej w Afryce, przy czym wartość bieżących projektów realizowanych w tej dziedzinie wynosi około 160 mln euro.

Przestępstwa przeciw dzikiej faunie i florze przynoszą poważne zyski, a sukcesy w ich ściganiu odnotowuje się rzadko. Rosnące zapotrzebowanie na nielegalne produkty ma katastrofalne skutki dla wielu zagrożonych gatunków. Wzrost skali problemu wywołał pytania dotyczące tego, w jaki sposób UE może skuteczniej zwalczać nielegalny handel gatunkami dzikich zwierząt i roślin. Komisja pragnie obecnie poznać poglądy na dziesięć kwestii związanych z nielegalnym handlem gatunkami dzikiej fauny i flory, w tym na temat adekwatności obowiązujących ram prawnych, narzędzi, które mogłyby okazać się pożyteczne w zwalczaniu tego problemu, sposobów udzielania pomocy szczególnie przez UE, wzbogacania stanu naszej wiedzy i zasobów danych oraz na temat ewentualnego wprowadzenia surowszych kar.

Uwagi można zamieszczać na stronie internetowej http://ec.europa.eu/yourvoice/ do dnia 10 kwietnia 2014 r.

Kolejne etapy

Wyniki tych konsultacji i wyniki konferencji, która odbędzie się w dniu 10 kwietnia 2014 r., zostaną uwzględnione w przeglądzie istniejących w tej dziedzinie obszarów polityki UE i działań, aby UE mogła odgrywać skuteczniej rolę w rozwiązaniu tego problemu.

Kontekst

Nielegalny handel dziką fauną i florą (nielegalny handel transgraniczny zasobami biologicznymi pozyskanymi w środowisku naturalnym, w tym handel drewnem i gatunkami morskimi) nie jest zjawiskiem nowym, ale jego skala, charakter i skutki zmieniły się znacząco w ostatnich latach.

Nielegalny handel gatunkami dzikich zwierząt i roślin jest jedną z najbardziej zyskownych form międzynarodowej działalności przestępczej na całym świecie, głównie na skutek wysokiego i wciąż rosnącego popytu na produkty z dzikiej fauny i flory, w szczególności w Azji. Niski poziom wiedzy, niski poziom wykrywania i niski wymiar sankcji sprawiają, że jest ona szczególnie atrakcyjna dla sieci zorganizowanej przestępczości w UE i poza nią.

Liczba nielegalnie zabitych słoni afrykańskich podwoiła się w ciągu ostatnich 10 lat i w 2012 r. wyniosła 22 tys. osobników; kłusownictwo nosorożców w Południowej Afryce wzrosło do niespotykanych rozmiarów a cena rogu nosorożca osiąga 40 tys. euro za kilogram. Kłusownictwo jest przyczyną 78 proc. zgonów w populacji tygrysa sumatrzańskiego.   Cena sprzedaży kości tygrysa sięga 900 euro za kilogram.

Nielegalny handel dziką fauną i florą pozbawia najbardziej zmarginalizowane grupy osób, w tym ludność autochtoniczną, istotnych możliwości trwałego źródła utrzymania. Nielegalny handel dziką fauną i florą jest ściśle powiązany z korupcją i nielegalnym przepływem pieniędzy, np. poprzez pranie pieniędzy, wywiera też negatywny wpływ na rządy prawa i dobre rządzenie. Jest również przyczyną niestabilności w regionie Afryki Środkowej, gdzie niektóre bojówki finansują swoją działalność, czerpiąc dochody z handlu gatunkami dzikich zwierząt i roślin. Zagraża on różnorodności biologicznej, a co za tym idzie, stwarza zagrożenie dla kluczowych ekosystemów.