Komisja Europejska wspólnie Facebookiem, Twitterem, YouTube i Microsoftem występują przeciwko mowie nienawiści w internecie. Ma temu służyć kodeks, który określa standardy postępowania. - Niedawne ataki terrorystyczne przypomniały nam o pilnej potrzebie zajęcia się problemem nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie – mówiła komisarz Vĕra Jourová.

Przedsiębiorstwa z branży IT wspierają Komisję Europejską i państwa członkowskie UE w staraniach o stawienie czoła wyzwaniu, jakim jest zapewnienie, aby platformy internetowe nie umożliwiały rozprzestrzeniania się nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie. Wspólnie z innymi platformami i przedsiębiorstwami zarządzającymi mediami społecznościowymi ponoszą one zbiorową odpowiedzialność za promowanie i sprzyjanie wolności słowa w przestrzeni internetowej. Niemniej Komisja i przedsiębiorstwa z branży IT uznają, że rozprzestrzenianie nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie ma negatywny wpływ nie tylko na grupy lub pojedyncze osoby, przeciw którym jest skierowana, ale również na osoby opowiadające się za wolnością, tolerancją i niedyskryminacją w naszych otwartych społeczeństwach, i może osłabić demokratyczny dyskurs na platformach internetowych.

By zapobiec rozprzestrzenianiu się mowy nienawiści, ogromne znaczenie ma dopilnowanie, by stosowne przepisy prawa krajowego transponujące decyzję ramową Rady w sprawie walki z rasizmem i ksenofobią były w pełni egzekwowane przez państwa członkowskie w środowisku internetowym, jak również poza nim. Choć skuteczne stosowanie przepisów zakazujących mowę nienawiści zależy od solidnie funkcjonującego systemu egzekwowania sankcji przewidzianych w prawie karnym dla osób nawołujących do nienawiści, takim wysiłkom powinny towarzyszyć działania mające zagwarantować, że pośrednicy online i platformy mediów społecznościowych będą szybko i w stosownym terminie reagować na nielegalne nawoływanie do nienawiści w internecie po otrzymaniu ważnego powiadomienia. Aby powiadomienie można było uznać za ważne, musi ono być dostatecznie precyzyjne lub odpowiednio uzasadnione.

Vĕra Jourová, komisarz UE do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, powiedziała: - Niedawne ataki terrorystyczne przypomniały nam o pilnej potrzebie zajęcia się problemem nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie. Media społecznościowe należą niestety do narzędzi wykorzystywanych przez grupy terrorystyczne do radykalizowania młodych ludzi i ich rasistowskiego wykorzystywania do szerzenia przemocy i nienawiści. Porozumienie to stanowi ważny krok naprzód w celu zapewnienia, aby internet pozostał miejscem wolnego i demokratycznego wyrazu, gdzie przestrzegane są europejskie wartości i prawa. Z zadowoleniem przyjmuję zobowiązanie przedsiębiorstw z branży IT do przeglądu większości ważnych wniosków o usunięcie nielegalnego nawoływania do nienawiści w czasie krótszym niż 24 godziny i, jeśli okaże się to konieczne, usunięcia takich treści lub zablokowania dostępu do nich.

Dyrektor ds. polityki publicznej w Europie firmy Twitter, Karen White, skomentowała: - Na Twitterze nie ma miejsca na nienawistne postępowanie i będziemy nadal zajmować się tym problemem wraz z naszymi partnerami z branży i ze społeczeństwa obywatelskiego. Pragniemy zapewnić swobodę wpisów na Twitterze. Istnieje jednak wyraźne rozróżnienie pomiędzy wolnością wypowiedzi a postępowaniem, które podżega do przemocy i nienawiści. Oprócz podejmowania działań w sprawie nienawistnych zachowań stanowiących naruszenie przepisów regulaminu Twittera, wykorzystujemy również niebywałe możliwości tej platformy do wzmocnienia pozytywnych postaw, w celu zakwestionowania uprzedzeń i zwalczania głębiej leżących przyczyn nietolerancji. Z niecierpliwością oczekujemy dalszego konstruktywnego dialogu pomiędzy Komisją Europejską, państwami członkowskimi, naszymi partnerami w społeczeństwie obywatelskim i naszymi partnerami w sektorze technologii w tej kwestii.

Dyrektor ds. polityki publicznej i relacji rządowych firmy Google, Lie Junius, powiedział: - Jesteśmy zobowiązani dawać ludziom dostęp do informacji za pośrednictwem naszych usług, jednak zawsze zakazywaliśmy nielegalnego nawoływania do nienawiści na naszych platformach. Mamy sprawne systemy służące do przeglądu ważnych zgłoszeń w czasie krótszym niż 24 godziny i usuwania nielegalnych treści. Z zadowoleniem współpracujemy z Komisją w celu opracowania współ- i samoregulacyjnych podejść do walki z nawoływaniem do nienawiści w internecie.

Monika Bickert, Dyrektor ds. zarządzania polityką globalną firmy Facebook, powiedziała: - Z radością przyjmujemy dzisiejsze informacje o podjęciu działań i szansę na dalszą współpracę z Komisją i branżą technologiczną w zakresie walki z nawoływaniem do nienawiści. W globalnej wspólnocie obejmującej 1,6 mld osób ciężko pracujemy, aby umożliwić ludziom wypowiadanie się przy jednoczesnym zapewnieniu przyjaznego otoczenia. Jak już wyjaśniono w naszych normach dla użytkowników, na Facebooku nie ma miejsca na nawoływanie do nienawiści. Zachęcamy do korzystania z naszych narzędzi służących zgłaszaniu nadużyć, jeżeli osoby uznają, że ich zdaniem dane treści naruszają nasze normy, tak abyśmy mogli je zbadać. Nasze zespoły na całym świecie dokonują przeglądu tych zgłoszeń przez całą dobę i podejmują szybkie działania.

John Frank, Zastępca przewodniczącego ds. rządu UE firmy Microsoft, dodał: - Cenimy obywatelskość i wolność wypowiedzi, dlatego też nasze warunki użytkowania zakazują promowania przemocy i nawoływania do nienawiści w usługach konsumenckich firmy Microsoft. Ogłosiliśmy niedawno podjęcie dodatkowych kroków w celu wyraźnego zakazania zamieszczania treści terrorystycznych. W dalszym ciągu będziemy oferować naszym użytkownikom możliwość poinformowania nas w przypadku gdy uważają, że naruszana jest nasza polityka. Dołączenie do kodeksu postępowania ponownie potwierdza nasze zaangażowanie w tę istotną kwestię.

Podpisując niniejszy kodeks postępowania, przedsiębiorstwa z branży IT zobowiązują się do podejmowania dalszych starań w celu zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie. Będą one obejmować dalsze opracowywanie wewnętrznych procedur i szkolenie personelu w celu zapewnienia przeglądu większości ważnych wniosków o usunięcie nielegalnego nawoływania do nienawiści w czasie krótszym niż 24 godziny i, jeśli okaże się to konieczne, usunięcia takich treści lub zablokowanie dostępu do nich. Przedsiębiorstwa z branży IT podejmą również wysiłki w celu zacieśnienia partnerstwa z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, które będą pomagały w zgłaszaniu treści promujących podżeganie do przemocy i nienawistne zachowanie. Przedsiębiorstwa z branży IT i Komisja Europejska mają również na celu kontynuację prac w zakresie określania i promocji niezależnych treści alternatywnych, nowych pomysłów i inicjatyw oraz wspierania programów edukacyjnych, które zachęcają do krytycznego myślenia.

Przedsiębiorstwa z branży IT również podkreślają, że obecny kodeks postępowania ma na celu ukierunkowanie ich własnej działalności, a także wymianę najlepszych praktyk z innymi przedsiębiorstwami z branży IT, platformami i operatorami mediów społecznościowych.

Kodeks postępowania obejmuje następujące publiczne zobowiązania:

• Przedsiębiorstwa z branży IT, które przejmują inicjatywę w zwalczaniu zjawiska, jakim jest rozpowszechnianie nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie, uzgodniły z Komisją Europejską brzmienie kodeksu postępowania, w którym określone są następujące publiczne zobowiązania przedsiębiorstw z branży IT:

• Posiadanie przez przedsiębiorstwa z branży IT przejrzystych i skutecznych procesów przeglądu powiadomień dotyczących nielegalnego nawoływania do nienawiści na swoich portalach, tak by móc usunąć takie treści lub uniemożliwić dostęp do nich. Posiadanie przez przedsiębiorstwa z branży IT regulaminu lub wytycznych dla użytkowników, które wyraźnie stwierdzają, że przedsiębiorstwa z branży IT zakazują wspierania zachowań podżegających do przemocy i nienawiści.

• Zbadanie przez przedsiębiorstwa z branży IT – po otrzymaniu ważnego powiadomienia z wnioskiem o usunięcie treści – takiego wniosku pod kątem swojego regulaminu i wytycznych dla użytkowników, a w koniecznych przypadkach pod kątem przepisów prawa krajowego transponujących decyzję ramową 2008/913/WSiSW, we współpracy z zespołami zajmującymi się badaniem takich wniosków.

• Dokonywanie przez przedsiębiorstwa z branży IT przeglądów większości ważnych powiadomień z wnioskiem o usunięcie nielegalnej mowy nienawiści w terminie 24 godzin i w razie potrzeby usunięcie takich treści lub uniemożliwienie dostępu do nich.

• Ponadto szerzenie przez przedsiębiorstwa z branży IT wiedzy i prowadzenie kampanii uświadamiających wśród użytkowników na temat rodzajów treści zakazanych w regulaminach i wytycznych dla użytkowników. W tym celu można skorzystać z systemu powiadomień.

• Udzielanie przez przedsiębiorstwa z branży IT informacji na temat procedur zgłaszania uwag, by przyspieszyć i usprawnić komunikację między organami państw członkowskich i przedsiębiorstwami z branży IT, zwłaszcza na temat powiadomień i usuwania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie lub uniemożliwiania dostępu do takich treści. Przekazywanie wspomnianych informacji ma mieć miejsce za pośrednictwem krajowych punktów kontaktowych wyznaczonych odpowiednio przez przedsiębiorstwa z branży IT i państwa członkowskie. Umożliwiłoby to również państwom członkowskim, w szczególności ich organom ścigania, lepsze zapoznanie się z metodami rozpoznawania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie i powiadamiania przedsiębiorstw o tym zjawisku.

• Zachęcanie ekspertów do przekazywania uwag i zgłaszania treści podżegających do przemocy i nienawiści na dużą skalę, szczególnie za pośrednictwem partnerstw z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, poprzez udzielanie jasnych informacji na temat regulaminów i wytycznych dla użytkowników obowiązujących w poszczególnych przedsiębiorstwach z branży IT, a także zasad składania sprawozdań i powiadomień. Dążenie przez przedsiębiorstwa z branży IT do pogłębienia partnerstw z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego poprzez zwiększanie zasięgu geograficznego takich partnerstw i w stosownych przypadkach udzielanie wsparcia i oferowanie szkoleń, by umożliwić partnerom z organizacji społeczeństwa obywatelskiego wypełnianie ich roli jako „zaufanego podmiotu zgłaszającego” lub równorzędnej roli, mając na uwadze konieczność zachowania ich niezależności i wiarygodności.

• Przedsiębiorstwa z branży IT polegają na wsparciu ze strony państw członkowskich i Komisji Europejskiej, jeśli chodzi o zapewnianie dostępu do reprezentatywnej sieci partnerów organizacji społeczeństwa obywatelskiego i „zaufanych podmiotów zgłaszających” we wszystkich państwach członkowskich, by pomóc w przekazywaniu uwag wysokiej jakości. Udostępnianie przez przedsiębiorstwa z branży IT informacji o „zaufanych podmiotach zgłaszających” na swoich stronach internetowych.

• Oferowanie przez przedsiębiorstwa z branży IT regularnych szkoleń swojemu personelowi na temat bieżącej sytuacji społecznej oraz wymiana poglądów na temat możliwości dalszej poprawy sytuacji.

• Pogłębianie przez przedsiębiorstwa z branży IT współpracy między nimi samymi oraz innymi platformami i przedsiębiorstwami zarządzającymi mediami społecznościowymi, by udoskonalić wymianę najlepszych praktyk.

• Przedsiębiorstwa z branży IT i Komisja Europejska, uznając wartość niezależnej mowy zwalczającej nienawistną retorykę i uprzedzenia, zamierzają kontynuować swoje wysiłki w zakresie określania i promowania niezależnych alternatywnych treści, nowych idei i inicjatyw oraz wspierania programów edukacyjnych zachęcających do krytycznego myślenia.

• Zacieśnianie współpracy przedsiębiorstw z branży IT z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego w celu zapewnienia szkoleń na temat najlepszych praktyk w zakresie zwalczania nienawistnej retoryki i uprzedzeń oraz w celu zwiększania zakresu proaktywnych działań w organizacjach społeczeństwa obywatelskiego, by pomóc im w prowadzeniu skutecznych kampanii zwalczających mowę nienawiści. Komisja Europejska we współpracy z państwami członkowskimi zobowiązuje się angażować w te starania i podejmować działania w celu określenia konkretnych potrzeb i żądań organizacji społeczeństwa obywatelskiego w tym zakresie.

• Komisja Europejska w koordynacji z państwami członkowskimi podejmuje się promować przestrzeganie zobowiązań określonych w niniejszym kodeksie postępowania również wśród innych odnośnych platform i przedsiębiorstw zarządzających mediami społecznościowymi.

Przedsiębiorstwa z branży IT i Komisja Europejska zgadzają się systematycznie oceniać zobowiązania publiczne zawarte w niniejszym kodeksie postępowania, w tym także ich wpływ. Ponadto zgadzają się w dalszym ciągu omawiać sposoby promowania przejrzystości i zachęcania do treści zwalczających mowę nienawiści i do alternatywnych treści. W tym celu prowadzone będą regularne spotkania, a wyniki wstępnej oceny zostaną przekazane grupie wysokiego szczebla ds. zwalczania rasizmu, ksenofobii i wszelkich form nietolerancji do końca 2016 r.

Kontekst

Komisja współpracuje z przedsiębiorstwami mediów społecznościowych w celu zapewnienia, aby nawoływanie do nienawiści było zwalczane w internecie podobnie do innych kanałów mediów.

W dyrektywie o handlu elektronicznym (art. 14) doprowadzono do opracowania procedur usuwania, nie reguluje się ich jednak szczegółowo. Procedura „zawiadomienia i wymaganej reakcji” rozpoczyna się, kiedy ktoś zawiadamia podmiot świadczący usługi hostingowe – np. portal społecznościowy, platformę handlu elektronicznego lub firmę oferującą hosting stron internetowych – o nielegalnych treściach w internecie (na przykład treściach rasistowskich, treściach przedstawiających wykorzystywanie dzieci lub spamie) i kończy się, gdy podmiot świadczący usługi hostingowe podejmuje działanie przeciwko nielegalnym treściom.

W następstwie kolokwium UE z października 2015 r. dotyczącego praw podstawowych, poświęconego tematowi:Tolerancja i wzajemny szacunek: zapobieganie i zwalczanie nienawiści na tle antysemickim i antymuzułmańskim w EuropieKomisja, we współpracy z państwami członkowskimi i społeczeństwem obywatelskim, zainicjowała dialog z przedsiębiorstwami z branży IT w celu ustalenia najlepszego sposobu zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie.

Z powodu niedawnych ataków terrorystycznych i wykorzystywania mediów społecznościowych przez grupy terrorystyczne w celu radykalizacji młodych ludzi potrzeba rozwiązania tego problemu stała się bardziej nagląca.

Komisja wprowadziła już w grudniu 2015 r. forum internetowe UE w celu ochrony ludności przed szerzeniem materiałów terrorystycznych i terrorystycznym wykorzystywaniem kanałów komunikacji w celu ułatwienia i kierowania ich działaniami. We wspólnym oświadczeniu nadzwyczajnej Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w następstwie ataków terrorystycznych w Brukseli podkreślono potrzebę zintensyfikowania działań w tej dziedzinie, a także uzgodnienia kodeksu postępowania dotyczącego nawoływania do nienawiści w internecie.

Decyzja ramowa w sprawie zwalczania rasizmu i ksenofobii przewiduje kryminalizację publicznego podżegania do przemocy lub nienawiści skierowanej przeciwko grupie osób lub członkowi takiej grupy zdefiniowanej przez odniesienie do rasy, koloru skóry, wyznawanej religii, pochodzenia albo przynależności narodowej lub etnicznej. Stanowi ona podstawę prawną dla definiowania nielegalnych treści w internecie.

Wolność wypowiedzi jest podstawową europejską wartością, którą należy zachować. Europejski Trybunał Praw Człowieka wprowadził istotne rozróżnienie pomiędzy treściami, które obrażają, szokują lub zakłócają państwo lub jakąkolwiek część społeczeństwa a treściami zawierającymi faktyczne i poważne podżeganie do przemocy i nienawiści. Trybunał wyjaśnił, że w odniesieniu do tych drugich państwa mogą nakładać sankcje lub zapobiegać im.

Więcej informacji:

• Kodeks postępowania 

• Decyzja ramowa w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych