Europe Direct Poznań

Data publikacji: 17.07.2012

Komisja Europejska działa na rzecz zniesienia barier dla jednolitego rynku w zakresie badań i innowacji

Komisja Europejska przedstawiła dziś konkretne działania, które powinny podjąć państwa członkowskie w celu stworzenia europejskiej przestrzeni badawczej (ERA), czyli jednolitego rynku w zakresie badań i innowacji w Europie. Celem jest umożliwienie naukowcom, instytutom badawczym i przedsiębiorstwom większej mobilności, konkurencyjności i współpracy transgranicznej.

Działania te wzmocnią bazę badawczą państw członkowskich, podniosą ich konkurencyjność i umożliwią im skuteczniejszą współpracę służącą znajdowaniu rozwiązań dla najpoważniejszych wyzwań społecznych, takich jak zmiana klimatu, zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego i żywnościowego oraz zdrowie publiczne. Aby pomóc w stworzeniu europejskiej przestrzeni badawczej, Komisja podpisała dzisiaj również wspólne oświadczenie oraz protokoły ustaleń z organizacjami reprezentującymi najważniejsze organizacje badawcze i podmioty finansujące badania. Proponowane działania stanowią odpowiedź na wyznaczony przez przywódców UE na rok 2014 termin urzeczywistnienia idei europejskiej przestrzeni badawczej.

Unijna komisarz ds. badań, innowacji i nauki, Máire Geoghegan-Quinn, powiedziała: „Nie można dalej akceptować sytuacji, w której finansowanie badań jest przyznawane nie zawsze na konkurencyjnych zasadach, stanowiska obsadzane są nie zawsze na podstawie kwalifikacji, naukowcy rzadko mają dostęp do dotacji lub programów badawczych na zasadach transgranicznych, a wiele regionów Europy nie dysponuje jednakowymi szansami. Szefowie przedsiębiorstw potwierdzają, że jakość bazy badawczej jest głównym czynnikiem wpływającym na podejmowane przez nich decyzje inwestycyjne. W dzisiejszej gospodarce żadne państwo członkowskie lub region nie może pozwolić sobie na lekceważenie podstawy, jaką jest wiedza”.

Prawie 80 proc. przedstawicieli środowisk badawczych wskazało, że brak otwartych i przejrzystych procedur zatrudniania stanowi przeszkodę dla mobilności międzynarodowej. Wzywa się zatem państwa członkowskie do usunięcia przeszkód dla transgranicznych karier naukowych w Europie, intensyfikacji prac nad opracowaniem wspólnych programów badawczych, zwiększenia finansowania instytucji i projektów na konkurencyjnych zasadach oraz do opłacalnego inwestowania w światowej klasy infrastruktury.

Do organizacji zrzeszających zainteresowane strony z obszaru badań apeluje się o określenie i wdrażanie zasad dostępności i możliwości przenoszenia grantów, publikowanie informacji o wakatach na wspólnym portalu internetowym, obsadzanie stanowisk badawczych na podstawie przejrzystych, otwartych i opartych na kwalifikacjach procedur oraz o zacieśnianie powiązań
między przemysłem a środowiskiem naukowym.

Aby uzupełnić dzisiejsze propozycje w sprawie europejskiej przestrzeni badawczej, Komisja przedstawia dziś również inicjatywę dotyczącą wspierania dostępu do informacji naukowych oraz ich ochrony. Inicjatywa ta ma na celu promowanie otwartego dostępu do publikacji naukowych opracowywanych w ramach projektów finansowanych przez UE oraz badań finansowanych na poziomie krajowym (zob. IP/12/790 i MEMO/12/565).

Kontekst

Przywódcy państw członkowskich UE wielokrotnie podkreślali znaczenie dokończenia budowy europejskiej przestrzeni badawczej, a w konkluzjach Rady Europejskiej z lutego 2011 r. i marca 2012 r. ustalili termin jej utworzenia na 2014 r. Rola europejskiej przestrzeni badawczej w dążeniu Europy do konkurencyjności została także podkreślona w „Pakcie na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” przyjętym podczas szczytu Rady Europejskiej w dniach 28 i 29 czerwca.

Propozycje Komisji dotyczące utworzenia europejskiej przestrzeni badawczej koncentrują się na pięciu głównych priorytetach, w odniesieniu do których konieczny jest dalszy postęp:

większa skuteczność krajowych systemów badawczych;
poprawa współpracy i konkurencji transgranicznej, w tym ustanowienie i skuteczne funkcjonowanie kluczowych infrastruktur badawczych;
większe otwarcie rynku pracy dla naukowców;
równouprawnienie płci i uwzględnienie równouprawnienia w organizacjach realizujących i wybierających projekty badawcze i dokonujących ich wyboru oraz
optymalny obieg i przekazywanie informacji naukowych, w tym za pośrednictwem środków cyfrowych oraz szerszy i szybszy dostęp do publikacji i danych naukowych.

Dla każdego z tych priorytetów w komunikacie określono konkretne działania, które mają zostać podjęte przez państwa członkowskie, organizacje zainteresowanych stron oraz Komisję Europejską, przy współpracy w ramach wzmocnionego partnerstwa.

Europejska przestrzeń badawcza stanowi integralną część dążenia do przekształcenia Unii Europejskiej w prawdziwą Unię innowacji. Zwiększenie inwestycji w dziedzinie badań, wysoka jakość i adekwatność naukowa mają podstawowe znaczenie dla opracowania nowych produktów i usług opartych na specjalistycznej wiedzy, co stanowi klucz do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

Zob. MEMO/12/564

Unia Innowacji: http://ec.europa.eu/innovation-union