Dzisiaj rozpoczęły się oficjalne rozmowy w sprawie przystąpienia Unii Europejskiej do europejskiej konwencji praw człowieka (EKPC).

Podczas spotkania w Strasburgu Thorbjørn Jagland, Sekretarz Generalny Rady Europy, oraz Viviane Reding, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej, ogłosili rozpoczęcie tego wspólnego procesu. Rozmawiali o tym, jak go poprowadzić i jak najszybciej zapewnić obywatelom Europy silniejszą oraz spójniejszą ochronę ich praw podstawowych.

„Jest to prawdziwie historyczna chwila. Chcemy uzupełnić brakujące ogniwo w europejskim systemie ochrony praw podstawowych, gwarantując spójność między strategiami Rady Europy i Unii Europejskiej”, powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa. „UE ma do spełnienia ważne zadanie w procesie dalszego umacniania systemu praw podstawowych określonych w konwencji. Mamy już własną Kartę praw podstawowych, najnowocześniejszy na świecie akt, stanowiący zbiór praw podstawowych. Jest to bardzo dobry punkt wyjścia do udanego zbliżenia stanowisk w negocjacjach”.

„Cała Europa traktuje europejską konwencję praw człowieka jako ważny punkt odniesienia w kwestii ochrony praw człowieka. Unia Europejska zgadza się, aby jej instytucje funkcjonowały zgodnie z takimi samymi przepisami obowiązującymi w obszarze praw człowieka oraz takimi samymi zasadami kontroli, jakie stosują wszystkie europejskie systemy demokratyczne. Tym samym wysyła ona bardzo wyraźny sygnał: Europa się zmienia, a ci, którzy mają największe wpływy i największą władzę, są gotowi przyjąć swoją część odpowiedzialności za te zmiany”, powiedział Thorbjørn Jagland, Sekretarz Generalny Rady Europy.

Przystąpienie UE do EKPC sprawi, że – jeżeli chodzi o system ochrony praw podstawowych, nad którym nadzór sprawuje Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu – UE i jej państwa członkowskie bazować będą na tych samych fundamentach. Dzięki temu podczas spraw rozpatrywanych przed Trybunałem w Strasburgu UE będzie mogła przedstawiać swoje stanowisko. Wraz z przystąpieniem UE stałaby się 48. sygnatariuszem EKPC. W Europejskim Trybunale Praw człowieka w Strasburgu Unia Europejska miałaby swego własnego sędziego.

 Przystąpienie stworzy również nowe możliwości dochodzenia praw przez osoby fizyczne. Po wyczerpaniu krajowych środków odwoławczych będą one mogły składać do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka skargi na domniemane naruszenie praw podstawowych przez UE.

Przebieg procedury

Przystąpienie UE do EKPC jest wymagane na mocy art. 6 Traktatu lizbońskiego oraz przewidziane w art. 59 EKPC, zmienionej protokołem nr 14.

17 marca Komisja Europejska przedstawiła wytyczne negocjacyjne w sprawie przystąpienia UE do EKPC (IP/10/291). 4 czerwca ministrowie sprawiedliwości państw UE udzielili Komisji pełnomocnictwa umożliwiającego prowadzenie w ich imieniu negocjacji. 26 maja Komitet Ministrów Rady Europy udzielił pełnomocnictwa ad hoc swemu Komitetowi Sterującemu Praw Człowieka na potrzeby przygotowania, wraz z UE, instrumentu prawnego umożliwiającego przystąpienie UE do EKPC.

Kolejne kroki

Począwszy od dzisiaj negocjatorzy reprezentujący Komisję i eksperci z Komitetu Sterującego Praw Człowieka Rady Europy będą się regularnie spotykać w celu opracowania porozumienia w sprawie przystąpienia. Na zakończenie tego procesu zawarte zostanie porozumienie w sprawie przystąpienia między 47 obecnymi sygnatariuszami EKPC a UE (działającą na mocy jednomyślnej decyzji Rady UE; konieczna jest również zgoda Parlamentu, który na wszystkich etapach negocjacji musi być wyczerpująco informowany o ich przebiegu). Decyzja o zawarciu porozumienia musi zostać również ratyfikowana przez wszystkich 47 sygnatariuszy EKPC, zgodnie z ich stosownymi wymogami konstytucyjnymi, w tym przez sygnatariuszy będących państwami członkowskimi UE. Obie strony zobowiązują się do szybkiego i sprawnego zakończenia rozmów, tak aby przystąpienie do konwencji mogło nastąpić jak najszybciej.

Dodatkowe informacje

Strona internetowa wiceprzewodniczącej Viviane Reding, komisarz ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa:

http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/reding/index_en.htm
Strona internetowa Thorbjørna Jaglanda, Sekretarza Generalnego Rady Europy: http://www.coe.int/T/SECRETARYGENERAL/SG/