Europe Direct Poznań

Data publikacji: 01.10.2010

Komisja Europejska pięciokrotnie upomniała Polskę w sprawie naruszeń prawa wspólnotowego.

Decyzje, których niewykonanie grozi postępowaniem przeciwko Polsce przed Trybunałem Sprawiedliwości, dotyczą takich dziedzin jak usługi płatnicze, energetyka, jakość powietrza, rejestracja pojazdów przystosowanych do ruchu prawostronnego, bezpieczeństwo i higiena pracy.

1. Usługi płatnicze

W celu zapewnienia pełnych korzyści wynikających z rynku wewnętrznego dla obywateli i przedsiębiorstw w Unii Europejskiej KE podjęła decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości pozwu przeciwko Polsce w związku z niewdrożeniem do prawa krajowego dyrektywy o usługach płatniczych.

Celem dyrektywy o usługach płatniczych jest zagwarantowanie, ażeby płatności elektroniczne w skali całej UE – w szczególności operacje przelewów bankowych, poleceń zapłaty oraz płatności kartami płatniczymi – stały się równie łatwe, skuteczne i bezpieczne, jak analogiczne transakcje wykonywane w granicach jednego państwa członkowskiego. Zapewnia ona podstawę prawną umożliwiającą wprowadzenie jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA – Single Euro Payments Area).

Dyrektywa o usługach płatniczych - Polska

Dyrektywa 2007/64/WE w sprawie usług płatniczych ma na celu zapewnienie uczciwego i otwartego dostępu do rynków płatniczych przy jednoczesnym podniesieniu poziomu ochrony konsumenta (zob. IP/05/1514). Przed jej wejściem w życie istniały przeszkody na drodze do skutecznej konkurencji między dostawcami usług płatniczych i swobody świadczenia takich usług na terytorium całej UE.

W dyrektywie określono maksymalny termin wykonania wszystkich przelewów w euro lub przelewów krajowych, które należy wykonać najpóźniej w ciągu jednego dnia od złożenia przelewu.

W dyrektywie zapewniono również podstawę prawną dla transgranicznych systemów polecenia zapłaty oraz większą przejrzystość i szerszy wybór dla klientów. Dyrektywa o usługach płatniczych ustanawia ponadto podstawę prawną jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA), który jest inicjatywą europejskiego sektora bankowego, mającą na celu stworzenie zintegrowanego rynku usług w dziedzinie płatności w strefie euro ( IP/07/550). Termin wdrożenia dyrektywy ustalono na listopad 2009 r.

edenaście miesięcy po upływie ostatecznego terminu wdrożenia dyrektywy do przepisów krajowych Polska pozostaje jedynym państwem, które nie wywiązało się z tego obowiązku. W odpowiedzi na formalne wezwanie do wdrożenia dyrektywy wystosowane przez Komisję ( IP/10/682), władze polskie stwierdziły, iż nie będą w stanie dokonać wdrożenia dyrektywy wcześniej niż na początku 2011 r.

2. Energia

Komisja postanowiła wszcząć postępowanie przeciw Polsce przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z nieprzestrzeganiem przepisów w zakresie wydawania pozwoleń związanych z zasobami węglowodorów. Przepisy te mają przyczyniać się do lepszej integracji rynku wewnętrznego energii, ograniczania kosztów i zwiększenia konkurencyjności gospodarczej. Decyzja ta jest następstwem uzasadnionej opinii, którą przesłano władzom polskim w 2008 r. ( IP/08/162).

Komisja podjęła decyzję o wszczęciu postępowania sądowego, by Polska dostosowała krajowe przepisy i środki wykonawcze do przepisów europejskiej dyrektywy w sprawie warunków udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie, badanie i produkcję węglowodorów.

W odniesieniu do wymienionych procedur dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek umożliwiania składania wniosków wszystkim zainteresowanym jednostkom i dopilnowywania, by wybór między nimi był dokonywany na podstawie obiektywnych i niedyskryminujących kryteriów. Oprócz tego warunki i wymogi dotyczące prowadzenia lub zaniechania działalności muszą być ustalone i w każdej chwili udostępniane zainteresowanym podmiotom.

Polska nie spełnia wszystkich spośród wymienionych wymogów. Na przykład nie można stwierdzić, czy ustanawianie i udostępnianie wszystkich warunków i wymogów dotyczących prowadzenia działalności lub jej zaprzestania odbywa się zgodnie z przepisami dyrektywy.

W pierwszej kolejności, w marcu 2007 r., Komisja przesłała Polsce wezwanie do usunięcia uchybienia, obejmujące szereg zarzutów. Nie otrzymawszy zadowalającej odpowiedzi, Komisja przesłała w styczniu 2008 r. uzasadnioną opinię, która stanowi drugi etap postępowania w sprawie uchybienia, wzywając Polskę do podjęcia niezbędnych środków w celu dostosowania przepisów krajowych do przepisów dyrektywy. Mimo dalszych kontaktów w tej kwestii odpowiedź Polski nadal nie była zadowalająca. Komisja podjęła zatem decyzję o wszczęciu postępowania przed Trybunałem.

3. Jakość powietrza

Komisja Europejska wzywa pięć państw członkowskich do jak najszybszego zastosowania się do unijnych norm jakości powietrza. Austria, Czechy, Niemcy, Polska i Słowacja do tej pory nie zdołały podjąć środków przeciwdziałających przekroczeniu emisji cząstek pyłu znanego jako PM10. Austria, Czechy, Niemcy, Polska i Słowacja mają dwa miesiące na zastosowanie się do uzasadnionej opinii w ramach unijnej procedury w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Wobec braku zadowalających odpowiedzi ze strony powyższych państw członkowskich Komisja może skierować sprawę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

- Surowe normy są konieczne aby chronić zdrowie obywateli UE. W Europie zanieczyszczenie powietrza jest przyczyną ponad 350 tys. przedwczesnych zgonów rocznie. Państwa członkowskie muszą w pełni respektować ograniczenia w strefach, gdzie przedłużenie terminów nie jest możliwe – stwierdził Janez Potočnik, komisarz ds. środowiska.

Dyrektywa 2008/50/EC nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia zgodności stężenia PM10 z określonymi wartościami granicznymi. Wartości obowiązujące od 2005 r. przewidują zarówno roczną wartość dopuszczalną stężenia (40μg/m3) jak i dzienną wartość dopuszczalną stężenia (50 μg/m3), których nie można przekroczyć więcej niż 35 razy w ciągu roku kalendarzowego.

Państwa mogą składać wnioski o zwolnienie z obowiązku przestrzegania wartości granicznych stężenia PM10 do czerwca 2011 r., wyłączenia te podlegają jednak szeregowi warunków. Obejmują one wykazanie przez państwo członkowskie podjęcia odpowiednich kroków mających na celu osiągnięcie zgodności w przedłużonym terminie oraz realizacji przez nie planu jakości powietrza, określającego działania w zakresie ograniczenia emisji w każdej ze stref jakości powietrza.

Z informacji dostępnych Komisji wynika, iż wartości graniczne stężenia PM10 od 2005 r. nie są respektowane w kilku strefach w Austrii, Czechach, Niemczech, Polsce i na Słowacji. Chociaż siedem państw członkowskich złożyło wnioski o przedłużenie terminów, Komisja stwierdziła, że warunki przyznania takiego przedłużenia nie zostały spełnione w żadnej ze stref w której przekroczono wartości graniczne. Austria, Niemcy, Polska i Słowacja złożyły ponowne wnioski o przedłużenie terminów. Komisja jest w trakcie oceny tych zgłoszeń.

4. Swobodny przepływ towarów

Komisja postanowiła wezwać Polskę do usunięcia przeszkód w rejestrowaniu pojazdów przystosowanych do ruchu lewostronnego. Polskie przepisy wymagają, by kierownica znajdowała się po lewej stronie pojazdu, czyli tak jak dla ruchu prawostronnego. Obecnie w Polsce nie można zarejestrować ani nowych, ani używanych samochodów, które przystosowane są do ruchu lewostronnego.

Komisja uważa, że takie przeszkody w rejestrowaniu pojazdów stanowią nieproporcjonalną barierę dla przywozu do Polski samochodów przystosowanych do ruchu lewostronnego z innych państw członkowskich UE. Wniosek Komisji ma formę uzasadnionej opinii w ramach unijnego postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Jeżeli Polska w ciągu dwóch miesięcy nie poinformuje Komisji o środkach, jakie podjęła w celu pełnego wywiązania się ze swoich zobowiązań wynikających z unijnego prawodawstwa, Komisja może skierować tę sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE.

W opinii Komisji, jeżeli pojazd silnikowy spełnia unijne wymogi w zakresie homologacji typu, oznacza to, że można się nim bezpiecznie poruszać we wszystkich państwach członkowskich, bez względu na to, czy ruch jest prawo- czy lewostronny. Komisja uważa zatem, że całkowity zakaz rejestrowania pojazdów przystosowanych do ruchu lewostronnego jest niewspółmierny w stosunku do uzasadnionego celu polityki państwa, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa na drogach oraz ochrona zdrowia i życia ludzi.

Jeżeli chodzi o nowe samochody, Komisja jest zdania, iż przeszkody w rejestrowaniu pojazdów przystosowanych do ruchu lewostronnego naruszają przepisy dyrektywy 70/311/EWG dotyczącej homologacji typu układów kierowniczych oraz dyrektywy ramowej 2007/46/WE dotyczącej homologacji typu WE pojazdów silnikowych. Co do samochodów używanych Komisja uznaje, że Polska narusza unijne przepisy w zakresie swobodnego przepływu towarów (art. 34 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).

W związku z tzw. systemem homologacji typu pojazdów UE samochody wprowadzane na europejski rynek muszą spełniać określone wymagania eksploatacyjne. Homologacja typu gwarantuje, że produkt zatwierdzony w jednym państwie członkowskim może być legalnie sprzedawany w całej UE. Pozwala to na znaczne obniżenie kosztów badań, certyfikacji oraz związanych z tym procedur administracyjnych, a jednocześnie zapewnia zgodność z ogólnoeuropejskimi normami w zakresie bezpieczeństwa pojazdów silnikowych. Homologacja typu polega na tym, że producenci muszą wystawić świadectwo zgodności dla każdego wyprodukowanego pojazdu, potwierdzające, iż jest on zgodny z homologowanym typem.

5. Bezpieczeństwo i higiena pracy

Komisja Europejska wezwała Polskę do pełnego stosowania przepisów unijnych chroniących pracowników przed zagrożeniem dla zdrowia, związanym z nadmierną ekspozycją na sztuczne promieniowanie optyczne urządzeń laserowych oraz promieniowanie UVA (dyrektywa 2006/25/WE). Wniosek ma formę uzasadnionej opinii w ramach unijnego postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

Polska ma teraz dwa miesiące na wypełnienie wymogów dyrektywy. Jeżeli nie podejmie odpowiednich działań Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości. Równocześnie Komisja zakończyła postępowania prowadzone przeciwko dziesięciu krajom (Bułgarii, Cyprowi, Niemcom, Danii, Francji, Węgrom, Luksemburgowi, Portugalii, Rumunii i Słowenii), które przekazały informacje o krajowych środkach transpozycji przepisów UE do prawa krajowego.

W dyrektywie o promieniowaniu optycznym (2006/25/WE) określono minimalne wymogi w zakresie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z promieniowaniem optycznym, w szczególności uszkodzeniami oczu i skóry. Promieniowanie optyczne pojawia się gdy pracownicy wystawieni są na działanie laserów lub promieni UVA oraz innych specyficznych rodzajów sztucznego światła, zarówno widzialnego jak i niewidzialnego. Stanowi ono zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa szczególnie w sektorze metalurgicznym i w spawalnictwie, w których systematycznie używa się laserów i podobnych urządzeń.

W dyrektywie przewidziano dopuszczalne wartości narażenia opracowane w oparciu o stwierdzone efekty dla zdrowia oraz względy biologiczne. Zgodnie z dyrektywą pracodawcy muszą określić poziom promieniowania optycznego w miejscu pracy i określić istniejące ryzyko, aby zlikwidować lub ograniczyć narażenie pracowników, podjąć działania prewencyjne i ochronne oraz zapewnić dostęp do informacji i szkoleń.

Polska nie przekazała jeszcze Komisji zawiadomienia o realizujących te wymogi środkach transpozycji do prawa krajowego. Komisja przesyła zatem do polskich władz uzasadnioną opinię wzywającą do wypełnienia ich zobowiązań prawnych. Jeżeli Polska nie podejmie działań w celu zagwarantowania zgodności, Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości

W przypadku Bułgarii, Cypru, Niemiec, Danii, Francji, Węgier, Luksemburga, Portugalii, Rumunii i Słowenii, które przekazały zawiadomienia o środkach transpozycji dyrektywy UE do prawa krajowego, Komisja zdecydowała o zakończeniu postępowania.