Komisja Europejska zwróciła się dziś do przedstawicieli pracowników i pracodawców, by wyrazili swoje opinie na temat ewentualnego przeglądu unijnych zasad dotyczących czasu pracy.

W ramach pierwszego etapu konsultacji europejskich partnerów społecznych zapytano, czy uważają, że w odniesieniu do dyrektywy w sprawie czasu pracy (2003/88/WE) potrzebne jest podjęcie działań na poziomie UE i jaki powinien być zakres takich działań. Jest to pierwszy krok w kierunku kompleksowego przeglądu wymienionej dyrektywy. Poprzednia próba wprowadzenia zmian do obowiązujących przepisów utknęła w martwym punkcie w kwietniu 2009 r.

Europejski komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego László Andor powiedział: „To, że nie udało się osiągnąć porozumienia przy zeszłorocznej próbie wprowadzenia zmian do przepisów dotyczących czasu pracy, nie oznacza, że problemy związane z obowiązującymi przepisami zniknęły. Nadal potrzebujemy wyważonego rozwiązania, które spełni oczekiwania zarówno pracowników, jak i pracodawców, a także konsumentów XXI wieku.” Podkreślił również: „Potrzebujemy kompleksowego przeglądu zasad przeprowadzonego w oparciu o rzetelną ocenę skutków kładącą szczególny nacisk na wymiar społeczny. Dlatego pragniemy dziś zachęcić partnerów społecznych, by przystąpili do otwartej debaty na ten jakże istotny temat i zgłaszali innowacyjne propozycje, które pozwolą nam zamknąć rozdział naznaczony niepowodzeniem i zrobić krok naprzód.”

W 2004 r., po szeroko zakrojonych konsultacjach Komisja przedstawiła wniosek dotyczący zmiany dyrektywy 2003/88/WE. Wniosek ten miał dostarczyć odpowiedzi na szereg problemów, które nie zostały rozwiązane w ramach istniejącego prawodawstwa i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, a zwłaszcza: sprecyzować zakres stosowania dyrektywy do czasu dyżurów w niektórych sektorach, wprowadzić więcej elastyczności do metod obliczania tygodniowego czasu pracy, a także poddać przeglądowi indywidualne stosowanie klauzuli „opt-out”, która umożliwia niestosowanie ograniczenia wynoszącego 48 godzin. Niemniej jednak w kwietniu 2009 r. przedstawiciele rządów oraz Parlament Europejski uznali, że mimo przedłużających się negocjacji nie uda im się dojść do porozumienia w sprawie tego wniosku.

Tymczasem debatę rozszerzono o inne jeszcze kwestie wynikające bezpośrednio z niezwykle istotnych zmian, jakie zaszły na rynkach pracy w ciągu ostatnich dwudziestu lat. I tak na przykład średni tygodniowy czas pracy w UE skrócił się z 39 godz. w 1990 r. do 37,8 godz. w 2006 r., a udział osób pracujących w niepełnym wymiarze w stosunku do całkowitej siły roboczej wzrósł z 14% w 1992 r. do 18,8% w 2009 r.

Coraz częściej również indywidualny czas pracy zmienia się w ciągu roku oraz w ciągu całej kariery. Wiąże się to z coraz większym naciskiem kładzionym na instrumenty sprzyjające równowadze pomiędzy pracą a życiem osobistym, takie jak elastyczne godziny pracy, systemy „kredytu czasu”, a także ze wzrostem autonomii pracowników i rozwojem gospodarki opartej na wiedzy.

Dlatego też Komisja planuje kompleksowy przegląd obowiązujących przepisów w zakresie czasu pracy, który oparty zostanie o dogłębną ocenę obecnych przepisów i analizę trudności związanych z ich stosowaniem i który doprowadzi do rozważenia różnych rozwiązań dla tych trudności. Przegląd ma również służyć realizacji szeregu celów polityki, takich jak ochrona bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, poprawa równowagi pomiędzy życiem zawodowym a osobistym oraz zwiększenie elastyczności rozwiązań dla pracodawców i pracowników bez jednoczesnego zwiększania obciążeń administracyjnych przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP.

Pierwsze konsultacje z partnerami społecznymi stanowią ważny pierwszy krok w stronę kompleksowego przeglądu dyrektywy w sprawie czasu pracy. Partnerzy społeczni mają sześć tygodni, by przekazać swoje uwagi Komisji. W tym samym czasie Komisja dokona szerokiej oceny skutków, obejmującej analizę prawnych aspektów stosowania dyrektywy w państwach członkowskich oraz badanie gospodarczych i społecznych zagadnień, które mają znaczenie dla kompleksowego przeglądu dyrektywy.

Przebieg procedury

Przebieg pierwszego etapu konsultacji z partnerami społecznymi na poziomie UE określono w art. 154 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Na tym etapie Komisja zwraca się do partnerów społecznych o ich opinie na temat potrzeby podejmowania na poziomie UE działań dotyczących dyrektywy w sprawie czasu pracy oraz na temat zakresu takich działań.

Komisja zapozna się z uwagami zgłoszonymi w ramach pierwszego etapu, a następnie zdecyduje, czy podejmowanie działań na poziomie UE jest pożądane. Jeżeli Komisja zdecyduje, że działanie takie jest pożądane, ogłosi drugi etap konsultacji z partnerami społecznymi na poziomie UE. Zgodnie z art. 154 ust. 3 TFUE na tym etapie konsultacje dotyczyć będą treści rozważanego wniosku.

Więcej informacji

Dyrektywa w sprawie czasu pracy

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=706&langId=pl&intPageId=205