9 maja to Dzień Europy. Powinien być on dla obywateli czymś więcej niż tylko świętem. Jutro Komisja Europejska zwróci się do obywateli z całej Unii Europejskiej o pomoc w określeniu programu politycznego na kolejne lata oraz ukształtowania przyszłości Europy w największych jak dotąd konsultacjach społecznych na temat praw obywatelskich.

W ramach konsultacji, które potrwają cztery miesiące, do 9 września, obywatele zostaną zapytani o przeszkody, na jakie napotykają, wykonując swoje prawa jako obywatele UE, np. gdy podróżują po Europie, podczas głosowania lub kandydowania w wyborach lub dokonując zakupów internetowych. Inicjatywa ta poprzedza obchody Europejskiego Roku Obywateli w 2013 r. (IP/11/959). Opinie społeczeństwa zostaną bezpośrednio uwzględnione w programie politycznym Komisji i będą stanowić podstawę sprawozdania dotyczącego obywatelstwa UE z 2013 r., które ma zostać przedstawione dokładnie za rok: 9 maja 2013 r.

„Dwadzieścia lat po tym, jak w niewielkim nadgranicznym mieście Maastricht stworzyliśmy obywatelstwo UE, musimy ożywić europejski projekt, i musimy to uczynić z bezpośrednią pomocą naszych obywateli” powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, pierwsza unijna komisarz ds. obywatelstwa.„Unia Europejska istnieje po to, by służyć obywatelom.Oczekują oni od niej konkretnych rezultatów, takich jak tańsze opłaty roamingowe, większe prawa dla ofiar przestępstw oraz łatwiejsze zakupy internetowe dla obywateli – i właśnie to im dajemy.Bezpośredni wkład obywateli pomoże nam kontynuować ten proces, a nawet uzyskiwać jeszcze lepsze wyniki w przyszłości. Zwracam się do wszystkich obywateli o poświęcenie kilku minut i przekazanie nam swojej opinii:chodzi tu o Wasze prawa i Waszą przyszłość”.

W 2010 r. Komisja Europejska przyjęła pierwsze sprawozdanie na temat obywatelstwa UE, w którym wymieniła 25 konkretnych działań mających zaradzić problemom napotykanym przez obywateli UE podczas wykonywania swoich praw. Od tego czasu Komisja pracuje nad realizacją swoich przyrzeczeń poprzez:

• wzmocnienie praw blisko 75 mln ofiar przestępstw rocznie w całej UE (IP/11/585);
• ograniczenie biurokracji dla 3,5 mln osób rejestrujących samochód w innym państwie UE każdego roku, co przyniesie oszczędności rzędu 1,5 mld euro (IP/12/349);
• zakazanie stosowania dodatkowych opłat za korzystanie z kart kredytowych oraz domyślnie zaznaczonych pól dla osób dokonujących zakupów online (MEMO/11/675);
• wzmocnienie prawa do rzetelnego procesu dla wszystkich obywateli UE, co znajdzie zastosowanie do 8 mln postępowań rocznie (IP/12/430, IP/10/1305)
• wyjaśnienie praw majątkowych 16 mln „międzynarodowych” par mieszkających w UE (IP/11/320)

Z dotychczasowymi postępami można się bliżej zapoznać na poniższej stronie: http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/reding/factsheets/index_en.htm.

Tym niemniej wielu obywateli nadal napotyka na bariery podczas korzystania z praw przysługujących im jako obywatelom Europy. Dlatego też Komisja pragnie dowiedzieć się, z jakimi problemami mogą borykać się obywatele przemieszczający się w UE, niezależnie od tego, czy celem ich podróży jest praca, studia, czy wypoczynek, czy korzystają z praw wyborczych czy też konsumenckich. Komisja pragnie również dowiedzieć się, w jakiej Unii Europejskiej obywatele pragnęliby żyć w 2020 r.

W ciągu kolejnych czterech miesięcy (od 9 maja do 9 września 2012 r.) można będzie wypełnić w internecie krótki kwestionariusz:

http://ec.europa.eu/your-rights-your-future.

Kontekst

Dzięki obywatelstwu UE – które nie zastępuje obywatelstwa krajowego, lecz uzupełnia je – wszyscy obywatele 27 państw członkowskich UE mają pakiet dodatkowych praw jako obywatele UE. Obejmują one prawo do głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych i europejskich w państwie UE zamieszkania, prawo do ochrony konsularnej zagranicą na takich samych warunkach co obywatele oraz prawo petycji do Parlamentu Europejskiego, skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i – od 2012 roku – prawo do udziału w europejskiej inicjatywie obywatelskiej.

Swoboda przemieszczania się jest najbardziej cenionym prawem wynikającym z obywatelstwa UE (zob. komunikat prasowy nr 14/2011). Rocznie Europejczycy odbywają ponad miliard podróży w UE i coraz więcej obywateli korzysta z prawa do osiedlenia się w innym państwie członkowskim UE: w 2009 r. około 11,9 mln osób mieszkało w państwie członkowskim innym niż ich własne. W 2010 r. liczba ta wzrosła do 12,3 mln (STAT/11/105). Liczby te wzrosną jeszcze bardziej gdy uwzględnimy obywateli UE swobodnie przemieszczających się przez granice Unii na krótkie okresy czasu. Co więcej, ok. 40 mln obywateli dokonuje zakupów internetowych w innych państwach UE.

W sprawozdaniu z 2010 r. na temat obywatelstwa UE (zob. IP/10/1390 i MEMO/10/525) nakreślono 25 konkretnych działań mających na celu usunięcie przeszkód dla obywateli UE w korzystaniu z ich prawa do swobodnego przemieszczania się w UE. Jedno z nich służy pogłębieniu świadomości obywateli na temat ich statusu jako obywateli UE, ich praw oraz ich znaczenia w życiu codziennym. Komisja zaproponowała zatem wyznaczenie roku 2013 jako Europejskiego Roku Obywateli oraz zorganizowanie specjalnych imprez o tematyce europejskiego obywatelstwa i polityk związanych z obywatelstwem przez cały ten rok.

W trakcie Europejskiego Roku Obywateli w 2013 r., Komisja opublikuje drugie sprawozdanie na temat obywatelstwa UE, które będzie służyć jako plan działania na rzecz całkowitego usunięcia pozostałych przeszkód uniemożliwiających obywatelom UE pełne korzystanie z przysługujących im praw.

Dodatkowe informacje

Strona internetowa wiceprzewodniczącej Viviane Reding, unijnej komisarz ds. sprawiedliwości: http://ec.europa.eu/reding

Konsultacje społeczne: http://ec.europa.eu/your-rights-your-future

Obywatelstwo UE: http://ec.europa.eu/justice/citizen

Portal informacyjny Dyrekcji Generalnej ds. Sprawiedliwości: http://ec.europa.eu/justice/news/intro/news_intro_en.htm