Data publikacji: 15.12.2011
Komisja Europejska wzmacnia prawa konsularne, pomocne milionom Europejczyków za granicą
Komisja Europejska zaproponowała wczoraj zwiększenie pomocy dla obywateli UE, którzy znajdą się w sytuacjach kryzysowych – takich jak te, które miały miejsce w tym roku w Japonii, Libii czy Egipcie – oraz w codziennych sytuacjach nadzwyczajnych podczas podróży zagranicznej.
Propozycja ta ma na celu ułatwienie współpracy między władzami konsularnymi oraz wzmocnienie praw obywateli UE do ochrony konsularnej. Obywatele UE mają prawo zwrócić się o pomoc do konsulatu lub ambasady innego państwa członkowskiego UE, jeżeli ich państwo członkowskie nie posiada przedstawicielstwa w danym państwie. Państwa członkowskie UE muszą również udzielić obywatelom Unii pomocy w ewakuacji na takich samych zasadach, na jakich udzielają ich swoim obywatelom. Wczorajsza propozycja wzmocni te prawa poprzez wyjaśnienie, kiedy obywatela uznaje się za niereprezentowanego przez swoje państwo oraz określenie rodzajów pomocy udzielanej zwykle w koniecznych przypadkach, takich jak aresztowanie, poważny wypadek czy utrata dokumentów. Komisja opracowała również interaktywną stronę internetową na temat ochrony konsularnej, na której podano dane kontaktowe wszystkich ambasad i konsulatów państw członkowskich UE poza terytorium UE – z możliwością wyszukiwania według narodowości UE lub według państwa.
„Wszystkie 27 państw członkowskich UE musi zapewnić możliwie najlepsze wsparcie obywatelom UE będącym w potrzebie podczas pobytu poza terytorium UE, niezależnie od ich narodowości”, powiedziała komisarz UE ds. sprawiedliwości i wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej, Viviane Reding. „Prawo do jednakowej ochrony konsularnej może być doskonałym przykładem solidarności UE na całym świecie. W sytuacjach kryzysowych, takich jakie miały miejsce w tym roku w Japonii, Libii czy Egipcie – czy też w indywidualnych sytuacjach nadzwyczajnych związanych z utratą paszportu czy rzeczy osobistych – zasady koordynacji na szczeblu UE pozwolą wyjaśnić, czego mogą oczekiwać obywatele UE, oraz ułatwić pracę służbom konsularnym”.
Ostatnie poważne sytuacje kryzysowe uwydatniły znaczenie ochrony konsularnej poza terytorium UE. Kryzysy, które miały miejsce w Libii i Egipcie po demokratycznych powstaniach wiosną 2011 r. oraz w Japonii po trzęsieniu ziemi i tsunami w marcu 2011 r., dotknęły około 150 tysięcy obywateli UE. Wielu z nich otrzymało pomoc ze strony konsulatów lub ambasad innych państw UE w przypadku, gdy ich kraj nie miał (lub już nie miał) przedstawicielstwa w danym państwie. Prawo do ochrony konsularnej ma również zastosowanie do codziennych sytuacji, na przykład kiedy podczas wakacji poważnie zachorujemy lub padniemy ofiarą przestępstwa.
Proponowane przez Komisję prawodawstwo ma na celu stworzenie stabilnych ram do współpracy i koordynacji między państwami członkowskimi. Wyjaśnia ono, że obywatele UE są uznawani za pozbawionych reprezentacji, jeśli ambasada lub konsulat ich własnego państwa członkowskiego nie jest „dostępny”, to znaczy nie mogą do niego dotrzeć i wrócić do miejsca, z którego wyruszyli, co najmniej tego samego dnia. Przedstawiona propozycja precyzuje również, w jakim zakresie członkowie rodziny obywatela UE, którzy sami nie są obywatelami UE, są uprawnieni do pomocy. Proponowany akt prawny określa również, w jaki sposób pomoc powinna być koordynowana z rodzimym państwem członkowskim zainteresowanego obywatela. W sytuacjach kryzysowych nowe zasady promują rolę „wiodącego” państwa członkowskiego, które jest odpowiedzialne za koordynację i prowadzenie pomocy dla obywatela UE pozbawionego reprezentacji swojego państwa.
Przebieg procedury
W 2009 r. służby konsularne państw członkowskich zapewniły ochronę konsularną w 300 tysiącach przypadków. Każdego roku 5,12 milionów obywateli UE podróżuje do państw spoza UE, w których ich rodzime państwo członkowskie nie ma przedstawicielstwa, a kolejne 1,74 milionów obywateli UE mieszka w tych państwach. Obywatele UE są również w coraz większym stopniu narażeni na sytuacje kryzysowe, spowodowane zarówno klęskami żywiołowymi jak i działalnością człowieka.
Traktaty UE gwarantują wszystkim obywatelom UE prawo do równego traktowania w zakresie ochrony ze strony organów dyplomatycznych i konsularnych wszystkich państw członkowskich, gdy podróżują oni lub mieszkają poza UE, a ich kraj nie jest reprezentowany (zob. art. 20 ust. 2 lit. c) i art. 23 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej; art. 46 Karty praw podstawowych UE). W niemal każdym kraju świata przynajmniej jedno państwo UE nie ma swojego przedstawicielstwa. Jedyne trzy kraje, w których wszystkie 27 państw członkowskich ma swoje przedstawicielstwa, to Stany Zjednoczone, Chiny i Rosja.
W swoim sprawozdaniu na temat obywatelstwa z października 2010 r. (zob. IP/10/1390 i MEMO/10/525) Komisja zobowiązała się do zwiększenia skuteczności prawa obywateli UE do uzyskania pomocy w państwach trzecich, w tym w czasie kryzysu, za pośrednictwem organów dyplomatycznych i konsularnych wszystkich państw członkowskich poprzez przedstawienie projektów aktów prawodawczych oraz lepsze informowanie obywateli za pośrednictwem specjalnej strony internetowej oraz odpowiednio ukierunkowanych środków komunikacyjnych (działanie 8).
W swoim komunikacie z marca 2011 r. (zob. IP/11/355 i MEMO/11/185) Komisja ogłosiła również, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy przedstawi prawodawstwo ustanawiające środki koordynacji i współpracy niezbędne do ułatwienia ochrony konsularnej obywateli UE pozbawionych reprezentacji w państwach trzecich.
Więcej informacji
Strona internetowa Komisji Europejskiej poświęcona ochronie konsularnej:
Komunikat Komisji dotyczący ochrony konsularnej obywateli UE:
IP/11/1537
Copyright © 2021 Wir Poznań | Wszelkie prawa zastrzeżone.