Komisja Europejska złożyła dziś wniosek dotyczący dyrektyw negocjacyjnych w sprawie przystąpienia Unii do europejskiej konwencji praw człowieka (EKPC). Traktat lizboński zawiera podstawę prawną przystąpienia UE do EKPC, która stanowi najważniejszy instrument ochrony praw człowieka i podstawowych wolności w Europie. Przystąpienie UE do konwencji przyczyni się do dalszego wzmocnienia unijnego systemu ochrony praw podstawowych.

„Przystąpienie do EKPC ma znaczenie polityczne, prawne i symboliczne” – powiedział przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso. „Przystąpienie UE do europejskiej konwencji praw człowieka zapewni spójny system ochrony praw podstawowych na całym kontynencie. Będzie on stanowić dopełnienie ochrony na poziomie wprowadzonym przez traktat lizboński za pośrednictwem prawnie wiążącej Karty praw podstawowych”.

Przystąpienie UE do EKPC umożliwi wprowadzenie dodatkowej kontroli sądowej w dziedzinie ochrony praw podstawowych w UE. Dzięki przystąpieniu do EKPC Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uzyska prawo do kontrolowania aktów instytucji, organów i agencji UE, w tym orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, pod kątem ich zgodności z przepisami europejskiej konwencji praw człowieka. Przystąpienie do konwencji będzie także oznaczać możliwość podejmowania środków odwoławczych przez osoby fizyczne. Prawo do wniesienia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka będzie bowiem przysługiwać każdej osobie, która uważa, że stała się ofiarą naruszenia przez UE praw podstawowych, po wyczerpaniu przez nią wszystkich środków odwoławczych przewidzianych prawem wewnętrznym. Ponadto przystąpienie:

pomoże w stworzeniu wspólnej kultury praw podstawowych w UE;
zwiększy wiarygodność unijnego systemu praw człowieka i polityki zewnętrznej UE;
będzie stanowić dowód na to, że UE popiera strasburski system ochrony praw podstawowych;
wykaże harmonijny rozwój orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Kontekst

Przystąpienie do konwencji stało się możliwe z chwilą wejścia w życie traktatu lizbońskiego w dniu 1 grudnia 2009 r. Podstawą prawną przystąpienia w prawie UE jest art. 6 ust. 2 traktatu lizbońskiego. UE ma szansę stać się 48. Umawiającą się Stroną konwencji, bez konieczności uzyskania członkostwa w Radzie Europy. Konwencję ratyfikowało wszystkich 47 członków Rady Europy, w tym państwa członkowskie UE. Konwencja ustanowiła Europejski Trybunał Praw Człowieka, który egzekwuje przestrzeganie przez państwa członkowskie zasad dotyczących praw człowieka.