Według opublikowanego wczoraj przez Komisję Europejską sprawozdania narastający problem pojawiania się nowych narkotyków syntetycznych na europejskim rynku wymaga nasilenia działań w całej Unii Europejskiej.
W 2010 r. UE odnotowała rekordową liczbę 41 nowych substancji psychoaktywnych tego rodzaju – wywołują one podobne objawy, co niebezpieczne narkotyki takie jak ecstasy czy kokaina, są jednak sprzedawane legalnie. Rok wcześniej odnotowano pojawienie się 24 takich substancji. Środki te, które mogą być równie niebezpieczne co substancje zakazane, sprzedawane są często w Internecie lub wyspecjalizowanych sklepach. W sprawozdaniu oceniono obowiązujące przepisy unijne w zakresie środków psychoaktywnych. Komisja zamierza zaostrzyć istniejące przepisy, aby uniemożliwić swobodną sprzedaż na rynku tego typu niebezpiecznych substancji.
Według opublikowanego dziś badania Eurobarometru nowe środki, które wywołują podobne objawy co nielegalne narkotyki, stają się coraz bardziej popularne: 5% młodych Europejczyków deklaruje, że zażyło tego typu substancji. Najwyższy odsetek odnotowano w Irlandii (16%), Polsce (9%), na Łotwie (9%), w Wielkiej Brytanii (8%) oraz Luksemburgu (7%). W badaniach Eurobarometru ujawniono również, że we wszystkich 27 państwach członkowskich znakomita większość osób w wieku od 15 do 24 lat jest zdania, że należy zakazać tego rodzaju substancji.
„Nowe narkotyki syntetyczne stają się – w niespotykanym dotąd tempie – coraz powszechniej dostępne. Mogą być toksyczne, uzależniać i mieć długotrwałe szkodliwe skutki”, powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości. „Musimy podjąć działania na szczeblu UE, aby chronić nasze dzieci. Obecny system wykrywania nowych narkotyków nie sprawdza się w warunkach pojawiania się na rynku dużej liczby tego typu substancji. Dlatego właśnie obowiązujące przepisy powinny zostać zaostrzone. Taki krok pozwoli nam dopilnować, by młodzi ludzie nie wpadali w pułapkę, jaką jest sięgnięcie po te niebezpieczne substancje. Nasze ramy prawne w zakresie zwalczania problemu niebezpiecznych substancji muszą być rzetelne i skuteczne”.
Sprawozdanie z oceny: problem nowych substancji psychoaktywnych
W przedstawionym dziś sprawozdaniu poddano ocenie unijne mechanizmy rozwiązywania problemu nowych substancji psychoaktywnych pojawiających się na rynku europejskim. Mechanizm ten został wprowadzony w 2005 r. Obejmuje on system wczesnego ostrzegania o nowych substancjach umożliwiający wymianę informacji pomiędzy państwami członkowskimi, ocenę ryzyka oraz, potencjalnie, ogólnoeuropejskie środki kontroli.
W sprawozdaniu oceniono, że system wczesnego ostrzegania działa poprawnie, jednak duża liczba nowych substancji pojawiających się na rynku stanowi wyzwanie dla prawidłowego działania mechanizmu ogólnego. Łatwo jest np. ominąć istniejące środki kontroli i stworzyć nowy narkotyk, który będzie legalny, mimo że poważnie szkodzi zdrowiu. Obecny system nie posiada również alternatyw w odniesieniu do środków kontroli.
Komisja rozważa sposoby poprawy skuteczności przepisów unijnych, takie jak alternatywy dla sankcji karnych, nowe sposoby monitorowania problematycznych substancji oraz dostosowanie środków kontroli w zakresie narkotyków do tych, które wykorzystuje się w dziedzinie bezpieczeństwa żywności i towarów. Jesienią Komisja przedstawi możliwe rozwiązania w tym zakresie.
W sprawozdaniu stwierdza się, że nowe substancje psychoaktywne stają się w niespotykanym dotąd tempie powszechnie dostępne. Od 2005 r. odnotowano 115 tego rodzaju substancji. W samym tylko 2010 r. odnotowano rekordową liczbę 41 nowych narkotyków, w 2009 r. było ich 24, a w 2008 r. – 13. Znalazły się wśród nich substancje pochodzenia roślinnego, syntetyczne odpowiedniki dobrze znanych narkotyków oraz tzw. dopalacze.
Nowe substancje psychoaktywne to w coraz większym stopniu problem o globalnym zasięgu. Według światowego raportu o narkotykach za rok 2010, sporządzonego przez Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), użycie tradycyjnych narkotyków takich jak kokaina, heroina i ecstasy pozostaje generalnie na niezmiennym poziomie, jednocześnie jednak nielegalny rynek zaopatrywany jest w nowe narkotyki, ponieważ handlujący wykorzystują substancje chemiczne, które nie podlegają żadnym uregulowaniom.
Badanie Eurobarometru: spożycie narkotyków wśród młodych
Opublikowane dziś badanie Eurobarometru ujawnia, że w przypadku 5% respondentów, którzy przyznali się do zażywania narkotyków syntetycznych, główne źródła dostępu do narkotyków były następujące: dostęp dzięki znajomym (54%), na imprezach i w klubach (37%), zakupy w wyspecjalizowanych sklepach (33%) lub przez Internet (7%).
Według badania 32% młodych mężczyzn przyznaje, że przynajmniej raz w życiu zażyło marihuanę, podczas gdy w przypadku młodych kobiet odsetek ten wynosi 20%. Europejczycy w wieku od 15 do 24 lat wyraźnie odróżniają marihuanę od innych nielegalnych narkotyków – zarówno pod względem dostępności, jak i skutków dla zdrowia. Generalnie znacznie więcej młodych ludzi uważa, że regularne zażywanie kokainy (95%) i ecstasy (92%) stanowi wysokie ryzyko dla zdrowia, niż że ryzyko takie istnieje w przypadku marihuany (67%), czy – dla porównania – alkoholu (57%). Jeśli chodzi o młodych ludzi, którzy nigdy dotąd nie zażyli marihuany, 75% z nich uważa, że regularne jej stosowanie stanowi czynnik wysokiego ryzyka, podczas gdy wśród osób, które zażywały ten narkotyk w zeszłym roku, podobnego zdania jest 36%. 57% respondentów uważa, że z łatwością jest w stanie zdobyć marihuanę w przeciągu 24 godzin, tylko 22% stwierdziło podobnie w odniesieniu do ecstasy i kokainy.
Kontekst
Rozwiązanie problemu nadużywania środków odurzających wymaga długoterminowego wyważonego podejścia, uwzględniającego w jednakowym stopniu kwestie takie jak zapobieganie temu zjawisku, ograniczanie szkód, leczenie narkomanii i walkę z handlem narkotykami. Strategia antynarkotykowa UE na lata 2005-2012 oraz dwa wdrażające ją plany działania w zakresie narkotyków (odpowiednio na lata 2005-2008 oraz 2009-2012) są podstawą spójnego i zrównoważonego podejścia UE mającego na celu ograniczenie popytu na narkotyki i ich podaży.
Komisja odgrywa centralną rolę jako koordynator środków mających na celu ograniczenie spożycia nielegalnych narkotyków oraz walkę z handlem narkotykami. Zgodnie z decyzją Rady 2005/387/WSiSW Komisja jest odpowiedzialna za przedkładanie państwom członkowskim wniosków w sprawie objęcia kontrolą nowych narkotyków. Wspomniana decyzja ustanawia mechanizm szybkiej wymiany informacji dotyczących nowych narkotyków, oceny ryzyka oraz kontroli tych substancji w całej UE. W opublikowanym dziś sprawozdaniu przedstawiono ocenę działania tego mechanizmu.
Więcej informacji
Polityka antynarkotykowa Komisji Europejskiej:
Eurobarometr dotyczący stosunku młodych ludzi do narkotyków:
Strona internetowa wiceprzewodniczącej Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości:
źródło:
KE IP/11/855