11 lutego br. ponad 100 burmistrzów i przedstawicieli samorządów lokalnych z całej Europy spotka się w Brukseli, aby omówić aktualne wyzwania i możliwości związane ze swobodnym przepływem obywateli w Unii Europejskiej.

Celem konferencji burmistrzów, organizowanej wspólnie przez Komisję Europejską i Komitet Regionów, jest pomoc samorządom lokalnym w gromadzeniu pomysłów i wymianie najlepszych praktyk dotyczących wprowadzania w życie zasad swobodnego przepływu. Burmistrzowie omówią również pojawiające się na poziomie lokalnym wyzwania dotyczące włączenia społecznego, które związane są ze swobodnym przepływem. Spotkanie to jest jednym z pięciu działań przedstawionych przez Komisję w dniu 25 listopada 2013 r., aby wzmocnić prawo swobodnego przepływu w UE i jednocześnie pomóc państwom członkowskim czerpać korzyści, jakie się z tym prawem wiążą (IP/13/1151). Wydarzenie jest otwarte dla prasy: dziennikarze, którzy chcą wziąć w nim udział, mogą zarejestrować się za pośrednictwem strony internetowej konferencji albo wysłać wiadomość na adres Joshua.SALSBY@ec.europa.eu.

„Prawo do swobodnego przepływu jest prawem podstawowym i istotnym elementem obywatelstwa UE.Ponad dwie trzecie Europejczyków uważa, że swobodny przepływ jest dla ich kraju korzystny.Musimy to prawo wzmacniać i ochraniać” – powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa. „Przy wdrażaniu zasad swobodnego przepływu i dbaniu o ich funkcjonowanie samorządy lokalne znajdują się na pierwszej linii działań.Konferencja ta będzie dla nas okazją, aby wysłuchać przedstawicieli samorządów lokalnych, dowiedzieć się, przed jakimi wyzwaniami stają w praktyce, i omówić najlepsze sposoby na skierowanie finansowania unijnego przeznaczonego na integrację społeczną tam, gdzie jest naprawdę potrzebne”.

László Andor, komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, dodał: „Istnieją mocne dowody, że mobilność przynosi korzyści samym pracownikom, krajom przyjmującym i krajom pochodzenia.Ludzie jadą tam, gdzie dostępne są miejsca pracy.Kiedy jednak nagle pojawi się wielu obywateli z innych państw członkowskich UE, usługi takie jak edukacja i opieka zdrowotna w niektórych miastach mogą znaleźć się pod presją.Musimy więc współpracować, aby rozwiązać te szczególne problemy, zamiast ograniczać swobodny przepływ.Państwa członkowskie planują obecnie, na co chcą przeznaczyć swoje środki z Europejskiego Funduszu Społecznego w ciągu najbliższych siedmiu lat.Jako że co najmniej 20 proc. środków będzie przeznaczonych na włączenie społeczne oraz zwalczanie ubóstwa, jesteśmy gotowi, by wspierać państwa członkowskie i doradzać im, jak wykorzystać te fundusze w jak najlepszy sposób”.

Pod koniec 2013 r. Komisja przedstawiła pięć działań wspierających swobodny przepływ osób, z korzyścią dla obywateli, wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w UE.

Jednym z tych pięciu działań jest wyjście naprzeciw potrzebom samorządów lokalnych, w tym umożliwienie im wymiany najlepszych praktyk na szczeblu europejskim w zakresie wdrażania zasad swobodnego przepływu i rozwiązywania związanych z nim problemów dotyczących włączenia społecznego. Burmistrzowie i przedstawiciele samorządów lokalnych spotkają się na wspólnej konferencji, aby omówić wpływ wewnątrzunijnej mobilności na poziomie lokalnym.

To drugie zrealizowane działanie z planowanych pięciu – pierwszym była publikacja w dniu 13 stycznia 2014 r. praktycznego przewodnika na temat „testu miejsca zwykłego pobytu”, stosowanego w unijnych przepisach dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (zob. IP/14/13). Surowe kryteria testu gwarantują, że obywatele, którzy nie są aktywni zawodowo, mogą uzyskać dostęp do zabezpieczenia społecznego w innym państwie członkowskim dopiero wtedy, gdy rzeczywiście przeniosą do tego państwa swój ośrodek interesów życiowych (np. kiedy mają tam najbliższą rodzinę).

Komisja przeprowadziła również ocenę skutków swobodnego przepływu obywateli na szczeblu lokalnym, która ma zostać przedstawiona i opublikowana na konferencji w dniu 11 lutego br. Badanie obejmuje analizę sytuacji w sześciu miastach UE (w Barcelonie, Dublinie, Hamburgu, Lille, Pradze i Turynie) i podaje przykłady najlepszych praktyk z każdego miasta dotyczących rozwiązywania potencjalnych problemów związanych ze swobodnym przepływem.

Kontekst

Ponad 14 mln obywateli UE mieszka w innym państwie członkowskim. Swobodny przepływ osób – możliwość zamieszkania, podjęcia pracy i nauki w dowolnym miejscu w Unii – jest najbardziej cenionym przez Europejczyków prawem UE. Pracownicy korzystają z tego prawa od początków Unii Europejskiej – jego zasadnicze elementy zawarto już w pierwszym europejskim traktacie, tj. traktacie rzymskim z 1957 r. (zob. MEMO/13/1041).

Swobodny przepływ obywateli jest także integralnym elementem jednolitego rynku i czynnikiem decydującym o jego sukcesie: pobudza on wzrost gospodarczy, umożliwiając mieszkańcom Unii podróżowanie, robienie zakupów oraz podjęcie pracy za granicą oraz dając przedsiębiorstwom większy wybór kandydatów w procesie rekrutacji. Dzięki mobilności pracowników między państwami członkowskimi można zaradzić zjawisku niedopasowania umiejętności zawodowych i dostępności miejsc pracy, które jest spowodowane brakiem równowagi na poszczególnych rynkach pracy UE i starzeniem się społeczeństwa. Pomimo kryzysu gospodarczego w UE wciąż nieobsadzonych pozostaje ok. 2 mln stanowisk.

Ponadto unijne przepisy dotyczące swobodnego przepływu zawierają szereg zabezpieczeń, które umożliwią państwom członkowskim zapobieganie nadużyciom.

W odpowiedzi na obawy wyrażone przez niektóre państwa członkowskie w związku z praktycznym wdrażaniem przepisów dotyczących swobodnego przepływu osób Komisja określiła pięć działań, które mają wspierać działalność władz krajowych i samorządowych w następujących obszarach:

• zwalczanie zawierania małżeństw dla pozoru: aby pomóc władzom krajowym we wdrażaniu przepisów UE ułatwiających zwalczanie możliwych przypadków nadużycia prawa do swobodnego przepływu, Komisja opracowała podręcznik dotyczący przeciwdziałania zjawisku małżeństw dla pozoru;
• stosowanie unijnych przepisów w zakresie koordynacji zabezpieczenia społecznego: Komisja ściśle współpracowała z państwami członkowskimi w celu wyjaśnienia zasad dotyczących „testu miejsca zwykłego pobytu” stosowanego w unijnych przepisach dotyczących koordynacji zabezpieczenia społecznego (rozporządzenie (WE) nr 883/2004). Owocem tej współpracy jest praktyczny przewodnik opublikowany w dniu 13 stycznia 2014 r. (IP/14/13);
• rozwiązanie problemów związanych z włączeniem społecznym: pomoc państwom członkowskim w dalszym wykorzystywaniu Europejskiego Funduszu Społecznego do rozwiązywania problemów związanych z włączeniem społecznym – od dnia 1 stycznia 2014 r. co najmniej 20 proc. środków z EFS należy przeznaczać na promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa we wszystkich państwach członkowskich;
• zapewnienie praktycznego stosowania przepisów dotyczących swobody przepływu w UE: przed końcem 2014 r. Komisja opracuje również, we współpracy z państwami członkowskimi, internetowe szkolenie dla pracowników samorządów lokalnych, aby pomóc im w pełni zrozumieć i właściwie stosować prawo obywateli UE do swobodnego przemieszczania się;
• promowanie wymiany najlepszych praktyk między organami samorządowymi: Komisja będzie pomagać samorządom lokalnym w wymianie wiedzy zdobytej w różnych zakątkach Europy, aby mogły one skuteczniej reagować na wyzwania związane z włączeniem społecznym. Komisja zorganizowała w tym celu konferencję burmistrzów.

Konferencja burmistrzów odbędzie się w dniu 11 lutego br. w godzinach 09.00–18.00 w Komitecie Regionów, sala JDE 52, Rue Belliard/Belliardstraat 99-101, 1040 Bruksela. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej konferencji i we wstępnym programie znajdującym się w załączniku.

Dodatkowe informacje

Najczęściej zadawane pytania – swobodny przepływ:

http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-14-9_pl.htm

Komisja Europejska – swobodny przepływ:

http://ec.europa.eu/justice/citizen/move-live/index_en.htm

Strona internetowa wiceprzewodniczącej Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości:

http://ec.europa.eu/reding

Wiceprzewodnicząca na Twitterze:@VivianeRedingEU

Wymiar sprawiedliwości UE na Twitterze: @EU_Justice