W dniu dzisiejszym Komisja podjęła decyzję, by w tym zakresie, w jakim może podejmować działania, odnieść się pozytywnie do pierwszej w historii udanej europejskiej inicjatywy obywatelskiej.

Organizatorzy europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Right 2water" wezwali Komisję do zapewnienia wszystkim obywatelom UE możliwości korzystania z prawa do wody i infrastruktury sanitarnej, do wyłączenia zaopatrzenia w wodę i gospodarki zasobami wodnymi z przepisów rynku wewnętrznego i liberalizacji, a także do zwiększenia wysiłków mających na celu zagwarantowanie powszechnego dostępu do wody i infrastruktury sanitarnej na całym świecie.

Wiceprzewodniczący Komisji Maroš Šefčovič powiedział: „Obywatele Europy wyrazili swoje zdanie, a Komisja udzieliła dziś pozytywnej odpowiedzi.Jakość wody, infrastruktury wodnej i sanitarnej i przejrzystość, wszystkie te elementy przyniosą korzyści – zarówno ludziom w Europie, jak i w krajach rozwijających się – jako bezpośredni skutek tej pierwszej w historii ogólnoeuropejskiej obywatelskiej akcji demokratycznej.Chciałbym pogratulować organizatorom udanej inicjatywy".

Reakcja Komisji wyrażona została w komunikacie, który rozpoczyna się od przedstawienia ogromnej pracy dokonanej już przez UE w dziedzinie dostępu do wody i infrastruktury sanitarnej. Przyjęto na przykład ambitnie ustanowione normy jakości wody dla UE i zapewniono wsparcie finansowe na rozwój i doskonalenie infrastruktury wodnej w państwach członkowskich.

Decyzja co do optymalnego sposobu realizacji usług wodnych pozostaje zdecydowanie w gestii władz publicznych w państwach członkowskich, a Komisja będzie nadal przestrzegać zasad Traktatu nakładających na Unię obowiązek zachowania neutralności względem krajowych decyzji regulujących własność przedsiębiorstw sektora usług wodnych. Podobnie w międzynarodowych negocjacjach handlowych Komisja będzie nadal czuwać nad tym, by krajowe, regionalne i lokalne decyzje co do sposobu realizacji usług wodnych były przestrzegane i chronione. Wyjątkowy charakter usług wodnych i infrastruktury sanitarnej, związany z zaspokajaniem podstawowych potrzeb ludności, był konsekwentnie uwzględniany w prawodawstwie unijnym. Dystrybucja i zaopatrzenie w wodę, jak również usługi kanalizacyjne, są już wyraźnie wyłączone ze stosowania zasady transgranicznej swobody świadczenia usług. W zeszłym roku Komisja wyłączyła świadczenie usług wodnych z zakresu dyrektywy o zamówieniach publicznych właśnie na skutek obaw opinii publicznej.

W skali globalnej UE i jej państwa członkowskie przekazują obecnie blisko 1,5 mld euro rocznie na cele programów związanych z zaopatrzeniem w wodę, zapewnieniem odpowiednich warunków sanitarnych i higieny w krajach rozwijających się, co czyni Unię największym pojedynczym darczyńcą na świecie w tej dziedzinie.

W świetle europejskiej inicjatywy obywatelskiej Komisja starała się zidentyfikować wszelkie utrzymujące się niedobory oraz obszary, w których istnieje potrzeba dalszych działań – na szczeblu unijnym lub krajowym – tak aby zająć się problemami leżącymi u podstaw tego obywatelskiego wezwania do działania. Dzisiaj Komisja zobowiązała się do następujących konkretnych kroków i nowych działań w obszarach mających bezpośrednie znaczenie dla tej inicjatywy i jej celów:

• zwiększenia wysiłków na rzecz pełnego wdrożenia przez państwa członkowskie prawodawstwa UE w dziedzinie wody;
• podjęcia ogólnounijnych konsultacji publicznych na temat dyrektywy w sprawie wody pitnej, aby ocenić potrzebę wprowadzenia ulepszeń oraz sposoby ich osiągnięcia;
• zwiększenia dostępności informacji dla obywateli poprzez dalszy rozwój usprawnionego i bardziej przejrzystego systemu zarządzania danymi dotyczącymi ścieków komunalnych i wody pitnej oraz dostępu do nich;
• zbadania możliwość porównywania jakości wody z przyjętymi normami;
• promowania zorganizowanego dialogu między zainteresowanymi stronami w sprawie przejrzystości w sektorze wodnym;
• współpracy z istniejącymi inicjatywami w celu zapewnienia szerszego zestawu wskaźników dla usług wodnych, zwiększania przejrzystości i rozliczalności dostawców usług wodnych poprzez umożliwienie obywatelom dostępu do porównywalnych danych na temat kluczowych wskaźników ekonomicznych i wskaźników jakości;
• pobudzania innowacyjnych podejść do pomocy rozwojowej (np. wspieranie partnerstw między operatorami w sektorze usług wodnych i partnerstw publiczno-publicznych) oraz promowania najlepszych praktyk między państwami członkowskimi (np. w sprawie instrumentów solidarnościowych);
• promowania powszechnego dostępu do bezpiecznej wody pitnej i do infrastruktury sanitarnej jako priorytetowej dziedziny dla celów zrównoważonego rozwoju po 2015 r.;
• a także wezwania państw członkowskich, działających w ramach swoich kompetencji, do uwzględnienia obaw wyrażonych przez obywateli poprzez tę inicjatywę, i zachęcenia ich do wzmożenia wysiłków mających na celu zagwarantowanie dostępu do bezpiecznej, czystej i niedrogiej wody dla wszystkich.

Kontekst

Europejska inicjatywa obywatelska została uruchomiona w kwietniu 2012 r. jako istotny instrument ustalania programu działań w rękach obywateli. Pozwala ona milionowi obywateli z przynajmniej jednej czwartej państw członkowskich UE na wezwanie Komisji Europejskiej do podejmowania działań w dziedzinach, w których Komisja ma do tego możliwości. Pierwsza udana inicjatywa obywatelska, „Right 2water", zebrała 1,68 mln podpisów, przekraczając minimalny próg w 13 państwach członkowskich – czyli znacznie powyżej wymaganego prawem minimum. W sumie ponad 5 mln obywateli UE podpisało się już pod dwudziestoma różnymi inicjatywami.

Komunikat w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Right 2water":

http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/initiatives/finalised/answered

Notatka na temat działań międzynarodowych UE w zakresie wody i infrastruktury sanitarnej:

http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-13-760_en.htm

Strona internetowa poświęcona europejskiej inicjatywie obywatelskiej:

http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/welcome?lg=pl

Strona internetowa inicjatywy Right2water:

http://www.right2water.eu/