Komisja Europejska opublikowała dziś sprawozdanie z konwergencji za 2010 r. W sprawozdaniu oceniono postępy w zakresie konwergencji poczynione przez państwa objęte derogacją dotyczącą członkostwa w strefie euro.

W ocenie uwzględniono światowy kryzys finansowy, który wpłynął na przebieg konwergencji nominalnej. Dziewięć państw członkowskich objętych tzw. „derogacją" dokonało nierównomiernych postępów na drodze do przyjęcia wspólnej waluty, a osiem z nich nie spełnia jeszcze wszystkich warunków przyjęcia euro. Z grupy tej wyróżnia się jednak Estonia, która dzięki determinacji i efektywnym staraniom rządu i obywateli, wyraźnie spełnia kryteria. Komisja uznała zatem, że Estonia spełnia kryteria przyjęcia wspólnej waluty i przedłożyła Radzie wniosek w sprawie przystąpienia tego kraju do strefy euro. Ostateczną decyzję w sprawie przyjęcia euro przez Estonię podejmie w lipcu Rada ministrów finansów UE (ECOFIN) po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego i po poddaniu tej kwestii pod dyskusję na szczycie szefów państw i rządów, który odbędzie się w czerwcu.

„Estonia osiągnęła wysoki poziom trwałej konwergencji gospodarczej i jest gotowa na przyjęcie euro z dniem 1 stycznia 2011 r. Kraj ten zasługuje na uznanie za konsekwentne prowadzenie rozważnej polityki. Aby przyjęcie euro okazało się dla tego kraju sukcesem, Estonia musi kontynuować działania mające na celu utrzymanie ostrożnego kursu polityki budżetowej. Estonia musi również zachować czujność oraz zdecydowanie reagować na wczesnym etapie w przypadku wystąpienia oznak narastania zaburzeń równowagi makroekonomicznej lub utraty konkurencyjności. Kraj ten musi obecnie przyspieszyć praktyczne przygotowania, aby zapewnić sprawne przejście na nową walutę” – powiedział Olli Rehn, europejski komisarz ds. gospodarczych i walutowych.

Komisarz dodał również: „Ocena i wniosek w sprawie Estonii niosą również wyraźne przesłanie o strefie euro i dla całej UE. Podkreśla się w nich rolę euro w stabilizowaniu polityki średnioterminowej i potwierdza, że kontynuowanie starań politycznych i konsekwentne prowadzenie polityki stabilizacyjnej przynosi konkretne rezultaty."

Sprawozdanie obejmuje dziewięć państw UE: Bułgarię, Republikę Czeską, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Szwecję i Węgry. Zgodnie z Traktatem Komisja zobowiązana jest co dwa lata przedstawić na ten temat sprawozdanie. Na kryteria przyjęcia euro składają się cztery warunki dotyczące stabilizacji gospodarczej: sytuacja budżetowa, stabilność cen, stabilność kursu walutowego oraz konwergencja długoterminowych stóp procentowych. Warunki te muszą być spełniane w sposób trwały. Ponadto przepisy prawa krajowego dotyczące polityki pieniężnej muszą również pozostawać w zgodzie z Traktatem UE.

Ocena Estonii

Inflacja

Średnia stopa inflacji w Estonii w okresie 12 miesięcy do marca 2010 r. wyniosła -0,7 proc., czyli znacznie poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 1,0 proc. dla tego samego miesiąca, i prawdopodobnie utrzyma się poniżej tej wartości w najbliższym okresie. Uwzględniając znaczny zapas do poziomu wartości referencyjnej, stosunkowo elastyczne rynki i rozważną politykę, stabilność cen w Estonii ocenia się jako trwałą. Estonia będzie musiała jednak zachować czujność, tak aby utrzymać inflację na niskim poziomie, w szczególności przez kontynuowanie ambitnego kursu polityki budżetowej i utrzymywanie popytu krajowego zgodnie z podstawami gospodarczymi.

Finanse publiczne

Estonia nie jest objęta decyzją Rady o istnieniu nadmiernego deficytu. Deficyt i dług z powodzeniem mieszczą się w granicach dopuszczalnych przy ocenie konwergencji: w 2009 r. deficyt wyniósł 1,7 proc. PKB, mimo bezprecedensowego, piętnastoprocentowego spadku nominalnego PKB. Zgodnie z wiosennymi prognozami Komisji oczekuje się, że w bieżącym i przyszłym roku deficyt wyniesie 2 ½ proc. Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł w 2009 r. 7,2 proc. PKB, a więc również znacznie poniżej limitów z Maastricht, i pozostanie na tym poziomie, mimo iż do 2013 r. zadłużenie publiczne dalej wzrośnie.

Stopy procentowe

Kryterium długoterminowych stóp procentowych nie ma bezpośredniego zastosowania do Estonii, w której nie istnieją długoterminowe obligacje rządowe ani inne porównywalne papiery wartościowe pozwalające na ocenę trwałości konwergencji w zakresie kształtowania się długoterminowych stóp procentowych. Brak stosownych obligacji jest wynikiem bardzo niskiego poziomu długu publicznego brutto, który jest następstwem odnotowanych w latach 2002-2007 nadwyżek budżetowych. Mimo iż według rynków finansowych ryzyko w odniesieniu do Estonii wzrosło w szczytowym momencie kryzysu, zmiany percepcji ryzyka w okresie referencyjnym, a także bardziej kompleksowa ocena trwałości konwergencji, w tym kontynuowania przez Estonię rozważnej polityki, prowadzą do pozytywnej oceny spełniania przez Estonię kryterium długoterminowych stóp procentowych.

Kurs walutowy

Jeśli chodzi o kryterium kursu walutowego, Estonia jest członkiem mechanizmu kursowego ERM II od dnia 28 czerwca 2004 r. W dwuletnim okresie zakończonym dnia 23 kwietnia 2010 r. korona estońska nie ulegała znacznym presjom i od czasu przystąpienia do ERM II nie nastąpiło jej odchylenie od kursu centralnego.

Wreszcie, estońskie przepisy w zakresie polityki pieniężnej są zgodne z prawodawstwem UE.

Na podstawie omówionej oceny oraz odrębnego sprawozdania z konwergencji sporządzonego przez Europejski Bank Centralny Komisja wnosi o przyjęcie euro przez Estonię w 2011 r. 

Pozostałe państwa członkowskie objęte derogacją

Żadne z pozostałych ośmiu państw członkowskich poddanych ocenie w omawianym sprawozdaniu nie spełnia wszystkich kryteriów konwergencji dla przyjęcia euro.

Szczegółową ocenę poczynionych postępów zawarto w sprawozdaniu z konwergencji za 2010 r. i w załączniku technicznym do niego, dostępnych w Internecie pod następującym adresem:

http://ec.europa.eu/economy_finance/articles/eu_economic_situation/2010-05-12-convergence_report_2010_en.htm