Europe Direct Poznań

Data publikacji: 07.03.2014

Komisja podejmuje działania mające na celu zlikwidowanie różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn

Przed obchodami Międzynarodowego Dnia Kobiet (8. marca) Komisja Europejska przyjęła dziś zalecenie, w którym zwraca się do państw członkowskich o zwiększenie przejrzystości płac kobiet i mężczyzn, próbując pomóc w zlikwidowaniu problemu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć.

Zróżnicowanie wynagrodzenia – a więc średnia różnica między wynagrodzeniami za godzinę pracy kobiet i mężczyzn w całej gospodarce – nie uległo większym zmianom w ostatnich latach i nadal utrzymuje się na poziomie 16,4 proc. w całej Unii Europejskiej(IP/14/190). Większa przejrzystość płac jest ważnym elementem zaradzenia problemowi zróżnicowania wynagrodzenia, gdyż może ujawnić uprzedzenia związane z płcią oraz dyskryminację w strukturze płac danej organizacji. Umożliwia ona pracownikom, pracodawcom i partnerom społecznym podjęcie odpowiednich działań w celu zapewnienia skutecznego wdrażania zasady równości wynagrodzeń. Komisja zaleca państwom członkowskim zwiększenie przejrzystości wynagrodzeń poprzez zestaw środków, takich jak udostępnienie pracownikom informacji o zarobkach, składanie przez firmy sprawozdań, audyty wynagrodzeń w dużych przedsiębiorstwach oraz włączenie kwestii równości wynagrodzeń do układów zbiorowych. Państwa członkowskie będą musiały zawiadomić Komisję do końca 2015 r. o działaniach podejmowanych w celu wdrażania zaleceń.

„Europa promuje równość płci od 1957 r. Od zapisanej w Traktatach zasady równości wynagrodzeń po prawa pracownicze - mamy wiele powodów do dumy z postępów, jakie Europa poczyniła w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci. Ale nie możemy spocząć na laurach, gdyż równe wynagrodzenie wciąż nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistej sytuacji kobiet w Europie. Dlatego zwracamy się teraz o większą przejrzystość wynagrodzeń. Jeśli przedsiębiorstwa rzeczywiście szanują zasadę równości wynagrodzeń za taką samą pracę, nie powinny mieć nic do ukrycia", powiedziała wiceprzewodnicząca Komisji Viviane Reding, unijna komisarz ds. sprawiedliwości. „Wynagrodzenie kobiet nie powinno być niższe tylko dlatego, że jest sekretem, ile zarabiają ich koledzy. Zwiększenie przejrzystości wpłynęłoby na wyeliminowanie różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Mam nadzieję, że państwa członkowskie podejmą wyzwanie i postarają się upewnić, aby kobiety nie były dłużej oszukiwane. Wspólnie możemy sprawić, że równość płci stanie się rzeczywistością przez cały rok, a nie tylko w Międzynarodowy Dzień Kobiet."

Przyjęte dziś zalecenie Komisji skierowane do państw członkowskich zawiera szeroki wachlarz środków dotyczących bezpośrednio przejrzystości wynagrodzeń, w tym:

uprawnienie pracowników do wystąpienia o informacje dotyczące poziomu płac, łącznie z takimi dodatkami i zmiennymi elementami jak premie czy świadczenia rzeczowe, w podziale według płci;

regularne sprawozdania pracodawcy o średniej płacy w danej kategorii pracowników czy na danym stanowisku, w podziale według płci (stosuje się tylko do średnich lub dużych przedsiębiorstw);

przeprowadzanie w dużych przedsiębiorstwach audytów płac (nie obejmuje MŚP) i udostępnianie ich przedstawicielom pracowników i partnerom społecznym na ich wniosek;

włączenie kwestii równości wynagrodzeń (i audytów płac) do układów zbiorowych.

Państwa członkowskie powinny wdrożyć przynajmniej jeden z wyżej wymienionych środków, uwzględniając swoją specyficzną sytuację.

Inne sugerowane środki obejmują gromadzenie ulepszonych i zaktualizowanych danych statystycznych dotyczących zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć; jaśniejszą definicję pracy o równej wartości oraz promowanie neutralnego pod względem płci systemu oceniania i klasyfikacji; zwiększanie roli krajowych organów ds. równości w rozwiązywaniu problemu dyskryminacji motywowanej zróżnicowaniem wynagrodzenia ze względu na płeć; monitorowanie i wdrażanie zasady równości wynagrodzeń oraz podejmowanie działań informacyjnych.

Dalsze działania: Do dnia 31 grudnia 2015 r. państwa członkowskie poinformują Komisję o podjętych przez nie krokach służących wdrożeniu zalecenia. Po tym terminie Komisja oceni postępy w tym zakresie i określi potrzebę ewentualnych dalszych działań.

Kontekst

Równość płci jest jedną z fundamentalnych zasad Unii Europejskiej. Zasada równości wynagrodzeń jest zapisana w Traktatach od 1957 r. i jest również zawarta w dyrektywie 2006/54/WE w sprawie równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy.

Ostatnie opublikowane przez Komisję Europejską dane liczbowe wskazują, że w 2012 r. w całej Unii Europejskiej średnie zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć wyniosło 16,4 proc. (IP/14/190). Oznacza to, że nastąpił pewien zastój w porównaniu z niewielką tendencją spadkową notowaną w ostatnich latach, gdy odsetek ten zmniejszył się z około 17 proc. lub więcej. Ta bardzo słaba tendencja zniżkowa w ostatnich latach jest w dużej mierze skutkiem kryzysu gospodarczego, który doprowadził do spadku zarobków mężczyzn – zwłaszcza w niektórych sektorach zdominowanych przez mężczyzn, takich jak budownictwo lub inżynieria – nie zaś do podwyższenia płac kobiet.

Ze sprawozdania Komisji Europejskiej z grudnia 2013 r. na temat wdrażania unijnych przepisów dotyczących równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia (dyrektywa 2006/54/WE) wynika, że na przeszkodzie równości wynagrodzeń stoi szereg czynników, w tym brak przejrzystości w systemach płac (IP/13/1227). Bez odpowiedniej informacji o poziomie płac w danej organizacji trudno jest pracownikowi, który otrzymuje niższe wynagrodzenie niż osoba innej płci na podobnym stanowisku, zakwestionować ten stan rzeczy. Ze sprawozdania wynika również, że większa przejrzystość wynagrodzeń może poprawić sytuację pojedynczych ofiar dyskryminacji płacowej, którym dzięki temu łatwiej byłoby porównać swoje wynagrodzenie z zarobkami pracowników płci przeciwnej.

Poza monitorowaniem prawidłowego wdrażania prawodawstwa UE Komisja kontynuowała również podejmowane na wszystkich frontach działania na rzecz rozwiązania problemu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć. Do działań tych należały: inicjatywa „Równouprawnienie się opłaca" z 2012 i 2013 r., w ramach której organizowano warsztaty i szkolenia pomagające pracodawcom w zmniejszaniu różnic wynagrodzeń kobiet i mężczyzn; doroczne zalecenia dla poszczególnych krajów wydawane w ramach europejskiego semestru, w których zwracano uwagę państw członkowskich na potrzebę zajęcia się kwestią zróżnicowania wynagrodzeń (zob. IP/13/463); Europejskie Dni Równości Wynagrodzeń (IP/14/190); wymiana najlepszych praktyk; oraz finansowanie inicjatyw państw członkowskich za pomocą funduszy strukturalnych oraz działań społeczeństwa obywatelskiego.