Komisja Europejska podjęła decyzję o pozwaniu Polski do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ponieważ uznała, że ograniczenia, jakim podlegają polskie otwarte fundusze emerytalne (OFE) przy dokonywaniu inwestycji w innych państwach członkowskich, są niezgodne z przepisami dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału, a tym samym stanowią naruszenie art. 56 Traktatu WE.

Komisja uważa, że limity inwestycyjne nałożone na polskie otwarte fundusze emerytalne stanowią nieuzasadnione ograniczenie swobodnego przepływu kapitału (art. 56 Traktatu WE), ponieważ mogą zniechęcać OFE do zaciągania pożyczek bądź inwestowania w innych państwach członkowskich lub uniemożliwiać im to.

Zgodnie z ustawą z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, z późniejszymi zmianami, oraz z rozporządzeniami wykonawczymi do tej ustawy OFE mogą zainwestować zagranicą maksymalnie 5 % wartości niektórych aktywów . Ponadto przy inwestycjach zagranicznych obowiązują mniej korzystne zasady obliczania opłat za zarządzanie i kosztów transakcji. Przepisy te bezpośrednio ograniczają inwestycje OFE w innych państwach członkowskich i sprawiają, że takie inwestycje są mniej atrakcyjne w porównaniu z inwestycjami w Polsce. Takie ograniczenia nie wydają się być uzasadnione względami nadzoru ostrożnościowego lub innymi względami.

Uznając szczególną społeczną rolę składek przekazywanych OFE, Komisja podtrzymuje swoje stanowisko, że art. 56 Traktatu WE ma zastosowanie do funduszy zarządzanych przez OFE. OFE nie mogą być klasyfikowane jako podmioty publiczne, ponieważ nie zastępują one państwa w wykonywaniu obowiązku polegającego na ustanowieniu systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce. Mimo że OFE stanowią część systemu emerytalnego w Polsce, pozostają one podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, które konkurują ze sobą na rynku. Komisja uważa, że ponieważ OFE prowadzą działalność gospodarczą polegającą na inwestowaniu pieniędzy ubezpieczonych osób i dzieje się tak niezależnie od ich statusu prawnego i roli w systemie emerytalnym, oraz niezależnie od tego, że składki mają charakter ustawowy, OFE są podmiotami gospodarczymi i w związku z tym nie mogą być traktowane jako podmioty publiczne.

Ponadto poprzez nałożenie ograniczeń na działalność inwestycyjną OFE państwo ograniczyło możliwości konkurencji pomiędzy OFE oraz różnicowania ich portfela i uzyskiwania w ten sposób lepszych wyników finansowych skorygowanych o ryzyko. Komisja uważa również, że limitów nałożonych na inwestycje zagraniczne nie można uzasadnić obecnym kryzysem na rynkach finansowych, ale nigdy nie zaprzeczała potrzebie stosowania ostrożnościowych zasad inwestycyjnych czy ograniczania agresywnych strategii inwestowania.

Jednakże limit w wysokości 5 % łącznej wartości inwestycji, których przedmiotem są niektóre aktywa poza terytorium Polski, nie wydaje się zgodny z zasadą proporcjonalności i odpowiedni dla ochrony interesów członków OFE.

Komisja jest zatem zdania, że ograniczenia inwestycyjne nałożone ustawą o OFE są sprzeczne z zasadą swobodnego przepływu kapitału i że takie naruszenie prawa nie ma uzasadnienia.

Aktualne informacje na temat postępowań w sprawie naruszenia przepisów dotyczących wszystkich państw członkowskich można znaleźć na następującej stronie internetowej:

http://ec.europa.eu/community_law/index_en.htm