.

Komisja proponuje ustawę o monitorowaniu lasów, która uzupełni istniejące luki w informacjach na temat lasów europejskich i stworzy kompleksową bazę wiedzy o lasach, aby umożliwić państwom członkowskim, właścicielom lasów i zarządcom lasów lepsze reagowanie na rosnącą presję na lasy i wzmocnienie odporności lasów.

Lasy są kluczowym sojusznikiem w walce ze zmianą klimatu i utratą różnorodności biologicznej, a także mają kluczowe znaczenie dla rozkwitu obszarów wiejskich i biogospodarki. Niestety europejskie lasy cierpią z powodu wielu różnych rodzajów presji, w tym zmiany klimatu i niezrównoważonej działalności człowieka.

Lepsze monitorowanie umożliwi działania mające na celu zwiększenie odporności lasów na transgraniczne zagrożenia związane ze szkodnikami, suszami i pożarami lasów, które są spotęgowane przez zmianę klimatu, umożliwi wprowadzenie nowych modeli biznesowych, takich jak rolnictwo regeneratywne, oraz przyczyni się do zapewnienia zgodności z uzgodnionymi przepisami UE. Ostatecznie pomoże to wzmocnić zdolność lasów do wypełniania ich licznych funkcji środowiskowych i społeczno-gospodarczych, w tym ich roli jako naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla.

Lepsze dane, większa odporność, nowe możliwości gospodarcze

Ramy monitorowania umożliwią gromadzenie i wymianę aktualnych i porównywalnych danych o lasach uzyskanych w wyniku połączenia technologii obserwacji Ziemi i pomiarów naziemnych. Opierając się na dotychczasowych działaniach krajowych, ramy te zapewnią obszernedane i wiedzę na potrzeby podejmowania decyzji i wdrażania polityki, w tym bardziej aktualne informacje na temat zjawisk katastrofalnych i klęsk żywiołowych w lasach we wszystkich państwach członkowskich.

Obecnie dostępne informacje na temat stanu lasów oraz wykorzystania zasobów i usług leśnych są rozproszone i niekompletne, dane dotyczące lasów w UE są często przestarzałe i tworzone z wykorzystaniem rozbieżnych definicji, co prowadzi do znacznych luk w wiedzy. Niespójności te zostaną rozwiązane w ramach kompleksowego systemu monitorowania.

Ramy te pomogą stworzyć zintegrowaną gospodarkę leśną, zapewniając współpracę między państwami członkowskimi oraz zachęcając je do opracowywania długoterminowych planów leśnych, z uwzględnieniem wszystkich istotnych wymiarów polityki i wielofunkcyjności lasów. Wniosek nie wprowadza nowych bezpośrednich wymogów administracyjnych dla przedsiębiorstw, właścicieli lasów i leśników.

Ramy przyniosą korzyści gospodarcze, ponieważ będą wspierać zarządców lasów we wprowadzaniu do obrotu ich usług ekosystemowych, takich jak usuwanie dwutlenku węgla, w ramach unijnych ram certyfikacji usuwania dwutlenku węgla. W oparciu o bardziej wiarygodne i dostępne dane zarządcy lasów i właściciele lasów będą mogli rozwijać nowe możliwości biznesowe, które zapewnią dodatkowe dochody, a jednocześnie zwiększą skalę rolnictwa regeneratywnego i przyczynią się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej. Nowa ustawa będzie również wspierać nowy rynek dla dostawców cyfrowych usług monitorowania, w tym dużej liczby MŚP i innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up.

Ponadto wniosek będzie wspierał wdrażanie innych kluczowych przepisów, takich jak rozporządzenie LULUCF, dyrektywa siedliskowa i ptasia, rozporządzenie w sprawie wylesiania, a także certyfikacja usuwania dwutlenku węgla oraz ustawa o odbudowie zasobów przyrodniczych po ich przyjęciu przez współprawodawców.

W ramach szerszych prac w ramach strategii leśnej UE Komisja przyjęła dziś również wniosek dotyczący zaktualizowanej gospodarki leśnej UE, którego celem jest utworzenie odnowionej, inkluzywnej i interdyscyplinarnej grupy ekspertów z państw członkowskich odpowiedzialnej za wszystkie kwestie związane z lasami i leśnictwem, odzwierciedlającej wszystkie środowiskowe, społeczne i gospodarcze cele strategii leśnej UE.

Zarządzanie rosnącą presją na lasy

Wniosek wpisuje się w kontekst rosnącej presji na lasy. Komisja publikuje dziś sprawozdanie na temat pożarów lasów w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej w 2022 r., z którego wynika, że w 2022 r. w UE spalono prawie 900 000 ha gruntów, co odpowiada w przybliżeniu powierzchni Korsyki.

Trzeci rok z rzędu bezprecedensowe pożary lasów spowodowały poważne szkody środowiskowe i gospodarcze w UE oraz tragiczne ofiary śmiertelne. Chociaż większość pożarów (96 %) jest spowodowana działaniami człowieka, pogarszają je coraz częstsze warunki zagrożenia pożarowego spowodowane zmianą klimatu. Jest to sygnał ostrzegający o tym, co może spowodować globalne ocieplenie w nadchodzących latach w miarę wzrostu temperatur, a susze stają się coraz bardziej widoczne w wielu krajach europejskich. Ze sprawozdania wynika również, że środki zapobiegawcze odgrywają ważną rolę w zmniejszaniu częstotliwości i skutków pożarów lasów oraz że aktualizowana wiedza ma kluczowe znaczenie dla jej zapewnienia.

Kolejne kroki

Wniosek zostanie teraz przeanalizowany przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.

Kontekst ogólny

Lasy zapewniają nieocenione korzyści środowiskowe, klimatyczne i społeczno-gospodarcze. Działają one jako ośrodki i siedliska różnorodności biologicznej, zapewniają uwalnianie tlenu i filtrowanie powietrza, regulują przepływy wody, zapobiegają erozji i są niezbędne do przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej skutków. Stanowią one podstawę transformacji w kierunku Europy neutralnej dla klimatu, biogospodarki o obiegu zamkniętym i zdrowego społeczeństwa.  Według badań Komisji rozszerzone łańcuchy wartości związane z leśnictwem zapewniają surowce, takie jak drewno, żywność, rośliny medyczne, korek i żywica, a obecnie wspierają 4,5 mln miejsc pracy w UE.

Wiele lasów w UE nie jest jednak ogólnie w dobrym stanie. Cierpią one z powodu utraty różnorodności biologicznej i są mocno dotknięte zmianą klimatu, pogarszającymi się i kumulającymi inne niszczące presje, takie jak szkodniki, zanieczyszczenie i choroby. Zmiana klimatu prowadzi również do takich warunków, jak długie okresy suszy i ciepła, które prawdopodobnie zwiększą zasięg i intensywność pożarów lasów w UE w nadchodzących latach. Skutki tego zjawiska mają coraz większy wpływ na stabilność i wydajność lasów, a jednocześnie rośnie popyt na produkty i usługi leśne.

Ze sprawozdań przedstawionych przez państwa członkowskie na mocy rozporządzenia w sprawie użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) wynika, że w kilku kluczowych obszarach w całej Unii Europejskiej lasy jako naturalne pochłaniacze dwutlenku węgla zmniejszają się. Na niektórych obszarach lasy stały się źródłem emisjiCO2.

Aby pozostać na dobrej drodze, UE musi wzmocnić odporność ekosystemów naturalnych, zwiększyć ich zdolność do pomocy w przystosowaniu się do zmiany klimatu i utrzymać ich zdolność produkcyjną w celu zapewnienia trwałego bezpieczeństwa żywnościowego i materialnego.

Dzisiejsze inicjatywy i ich cele opierają się na rozwiązaniach z natury, które są naszym najlepszym sojusznikiem w walce ze zmianą klimatu. Pomogą one UE osiągnąć neutralność klimatyczną poprzez zwiększenie ilości dwutlenku węgla usuwanego przez naturalne pochłaniacze. Przyczyni się to również do wywiązania się przez UE z międzynarodowych zobowiązań wynikających zarówno z porozumienia paryskiego, jak i ram różnorodności biologicznej z Kunmingu-Montrealu.