Dzisiejsze wnioski w sprawie jednolitego mechanizmu nadzorczego dla banków w strefie euro stanowią istotny krok ku wzmocnieniu unii gospodarczej i walutowej (UGW).

W ramach nowego jednolitego mechanizmu ostateczną odpowiedzialność za szczególne działania nadzorcze związane ze stabilnością finansową wszystkich banków ze strefy euro będzie ponosił Europejski Bank Centralny (EBC). Krajowe organy nadzorcze będą nadal odgrywały ważna rolę w bieżącym nadzorze oraz przygotowywaniu i wdrażaniu decyzji EBC. Komisja zaproponowała również dzisiaj, aby Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) opracował jednolity podręcznik nadzoru w celu zachowania integralności jednolitego rynku oraz zapewnienia spójności nadzoru bankowego we wszystkich 27 państwach UE.
Komisja wzywa Radę i Parlament Europejski do przyjęcia zaproponowanych dzisiaj rozporządzeń do końca 2012 r., wraz z trzema innymi elementami zintegrowanej „unii bankowej” – jednolitym zbiorem przepisów w formie wymogów kapitałowych (zob. IP/11/915), zharmonizowanymi systemami ochrony depozytów (zob. IP/10/918) oraz jednolitymi europejskimi ramami naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków (zob. IP/12/570).
José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej, powiedział: „Komisja przedstawiła dzisiaj wnioski w sprawie jednolitego europejskiego mechanizmu nadzorczego stanowiące ważny krok w kierunku utworzenia unii bankowej. Taki nowy system, którego centralnym elementem jest Europejski Bank Centralny, przy współudziale krajowych organów nadzorczych, spowoduje odzyskanie zaufania do nadzoru nad wszystkimi bankami w strefie euro. Parlament Europejski będzie pełnił kluczową funkcję w zakresie zapewnienia demokratycznego nadzoru. Wprowadzenie europejskiego organu nadzoru przed początkiem przyszłego roku powinno stać się naszym priorytetem. Utoruje to również drogę dla wszelkich decyzji dotyczących wykorzystania europejskich zabezpieczeń do celów dokapitalizowania banków. Przewodniczący Komisji Europejskiej dodał: „Chcemy przerwać toksyczne połączenie pomiędzy państwa i ich bankami. W przyszłości straty banków nie powinny już stanowić długów krajów, powodując naruszenie stabilności finansowej całych państw."
Komisarz ds. rynku wewnętrznego, Michel Barnier, powiedział: „Nadzór nad bankami musi stać się bardziej skuteczny we wszystkich państwach europejskich tak, by zagwarantować, że przepisy dotyczące jednolitego rynku są spójnie stosowane. Do EBC należeć będzie zapewnienie, by banki w strefie euro stosowały prawidłowe praktyki finansowe. Naszym ostatecznym celem jest zaprzestanie wykorzystywania pieniędzy podatników do ratowania banków”. Dodał także: „Zaproponowaliśmy stworzenie mechanizmu służącego rozdzieleniu nadzoru od polityki pieniężnej w ramach EBC oraz zagwarantowanie, że EBC będzie odpowiedzialny przed Parlamentem Europejskim w zakresie decyzji związanych z nadzorem”.
Przedstawiony dzisiaj pakiet zawiera:
rozporządzenie powierzające istotne uprawnienia EBC w odniesieniu do nadzoru nad wszystkimi bankami w strefie euro i przewidujące mechanizm, do którego mogą dobrowolne przystąpić państwa nienależące do strefy euro;
rozporządzenie dostosowujące istniejące rozporządzenie w sprawie EUNB do nowych warunków sprawowania nadzoru bankowego, w celu zagwarantowania, że proces decyzyjny EUNB pozostanie w równowadze, a sam EUNB będzie nadal chronił integralność jednolitego rynku;
komunikat przedstawiający całościową wizję Komisji na temat realizacji unii bankowej, obejmującą jednolity zbiór przepisów i jednolity mechanizm nadzorczy, jak również dalsze kroki przewidujące włączenie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.
Szczególne zadania nadzorcze zostaną przeniesione na szczebel europejski w strefie euro, w szczególności te, które są kluczowe dla zachowania stabilności finansowej i wykrywania ryzyka zagrażającego prawidłowemu funkcjonowaniu banków. EBC będzie odpowiedzialny za realizację zadań takich jak: wydawanie zezwoleń instytucjom kredytowym, dopilnowanie zgodności z wymogami dotyczącymi kapitału, dźwigni finansowej i płynności oraz prowadzenie nadzoru nad konglomeratami finansowymi. EBC będzie mógł również wdrażać środki wczesnej interwencji, w przypadku gdy banki nie spełniają lub prawdopodobnie wkrótce nie będą spełniać regulacyjnych wymogów kapitałowych, żądając od banków podjęcia działań naprawczych.
EBC będzie współpracować z EUNB w ramach europejskiego systemu nadzoru finansowego. Rola EBC będzie podobna do tej, jaką organ ten spełnia obecnie: będzie on nadal opracowywał jednolity zbiór przepisów mający zastosowanie do wszystkich 27 państw członkowskich oraz zapewniał spójność praktyk nadzorczych w całej Unii.
W odniesieniu do działalności transgranicznej banków, zarówno w państwach członkowskich uczestniczących w mechanizmie jednolitego nadzoru, jak i poza nimi, procedury koordynacji istniejącego nadzoru sprawowanego przez organy nadzoru państw pochodzenia i państw przyjmujących będą nadal istniały w takiej formie jak obecnie. W zakresie, w którym EBC przejmuje zadania nadzorcze, będzie również sprawował funkcje organu państwa przyjmującego i państwa pochodzenia w odniesieniu do wszystkich uczestniczących państw członkowskich.
Komisja proponuje ustanowienie jednolitego mechanizmu nadzorczego do dnia 1 stycznia 2013 r. W celu sprawnego przejścia do nowego mechanizmu planuje się okres wdrażania. Pierwszym krokiem będzie, od dnia 1 stycznia 2013 r. możliwość, jaką będzie miał EBC, by zdecydować, czy przejmuje w pełni odpowiedzialność nadzorczą w odniesieniu do każdej instytucji kredytowej, w szczególności takiej, która otrzymała pomoc ze środków publicznych lub wystąpiła o jej przyznanie. Z dniem 1 lipca 2013 r. wszystkie banki o dużym znaczeniu systemowym będą podlegać nadzorowi EBC. Okres wdrażania zakończy się przed dniem 1 stycznia 2014 r., kiedy to jednolity mechanizm nadzorczy obejmie wszystkie banki.
Kontekst
Stymulowany istnieniem jednej waluty i jednolitego rynku sektor bankowy UE rozwinął się i stał się bardziej zintegrowany. Wiele banków rozwinęło działalność transgraniczną i wyszło poza swoje rynki krajowe.
Ze względu na połączoną odpowiedzialność w sprawach polityki pieniężnej w strefie euro oraz ściślejszą integrację finansową, w strefie euro pojawiło się szczególne ryzyko związane z prawdopodobieństwem niekorzystnych transgranicznych efektów zewnętrznych w przypadku wystąpienia kryzysów bankowych. Koordynacja nadzoru bankowego sprawowanego na poziomie krajowym nie jest już właściwym wariantem dla strefy euro. Konieczne jest przejście na system zintegrowany.
Na posiedzeniu Rady Europejskiej i na szczycie strefy euro w dniach 28 i 29 czerwca przywódcy UE zgodzili się na pogłębienie unii gospodarczej i walutowej, w ramach działań mających na celu zażegnania obecnego kryzysu. Jednym z głównych elementów budujących pogłębioną integrację jest unia bankowa. Wszystkie cztery elementy unii bankowej mają kluczowe znaczenie (zob. MEMO/12/656 na temat unii bankowej). Rozpatrywane wnioski powinny zostać przyjęte do końca tego roku.
Należy zauważyć, że decyzja państw członkowskich o ustanowieniu jednolitego mechanizmu nadzorczego jest warunkiem wstępnym do ewentualnego bezpośredniego dokapitalizowania banków przez europejski mechanizm stabilności.
Po osiągnięciu porozumienia co do rozpatrywanych wniosków następnym krokiem planowanym przez Komisję będzie przedstawienie wniosku w sprawie jednolitego europejskiego mechanizmu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, z zadaniem skutecznego postępowania w sytuacji transgranicznej restrukturyzacji lub likwidacji banku oraz zapobiegania ratowaniu banków z pieniędzy podatników.
Zobacz również dokument MEMO/12/662
Dodatkowe informacje
Tekst wniosków ustawodawczych i komunikatu można znaleźć na stronie:
http://ec.europa.eu/internal_market/bank/index_en.htm