Data publikacji: 05.10.2012
Komisja proponuje środki w zakresie zwalczania piractwa biologicznego
Naukowcy i przedsiębiorstwa z UE odniosą korzyści dzięki wnioskowi, którego celem jest zapewnienie pewnego dostępu do zasobów genetycznych spoza Unii.
Wniosek – projekt rozporządzenia wdrażającego protokół z Nagoi o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów – został stworzony z myślą o ochronie praw państw oraz społeczności rdzennych i lokalnych pozwalających na wykorzystanie ich zasobów genetycznych i wiedzy, z jednoczesnym zapewnieniem europejskim naukowcom lepszego i pewniejszego dostępu do wysokiej jakości próbek zasobów genetycznych przy niskim koszcie i wysokiej pewności prawnej.
Zasoby genetyczne odgrywają coraz ważniejszą rolę w wielu sektorach gospodarki, w tym w hodowli roślin i zwierząt, produkcji kosmetyków i produktów farmaceutycznych. Wiele z tych zasobów pochodzi z kluczowych obszarów różnorodności biologicznej w krajach rozwijających się. Brak jasnych zasad doprowadził niektóre państwa do przekonania, że ich prawa zostały zlekceważone przez zagranicznych naukowców. Sytuacja taka nosi nazwę „piractwa biologicznego”. Brak zaufania w niektórych przypadkach doprowadził do stworzenia restrykcyjnych warunków utrudniających dostęp do zasobów genetycznych. Dzisiejsze wnioski mają na celu rozwianie tych obaw, a jednocześnie zwiększenie możliwości w zakresie badań, rozwoju i innowacji w dziedzinie produktów i usług związanych z naturą. Równe warunki dla wszystkich użytkowników zasobów genetycznych w UE powinny być szczególnie korzystne dla MŚP oraz finansowanych ze środków publicznych niekomercyjnych badań naukowych, a także powinny zwiększyć możliwości w zakresie współpracy międzynarodowej.
Proponowane rozporządzenie zobowiązałoby użytkowników do sprawdzenia, czy zasoby genetyczne i związana z nimi wiedza tradycyjna zostały pozyskane zgodnie z obowiązującymi wymogami prawnymi kraju pochodzenia, oraz czy korzyści są dzielone w sposób sprawiedliwy i równy. Użytkownicy byliby również zobowiązani do oświadczenia, że zachowują „należytą staranność” wymaganą rozporządzeniem (lub że będą ją zachowywać w przyszłości). Naruszenie przepisów rozporządzenia skutkowałoby sankcjami.
Rozporządzenie ma również pomóc naukowcom i przemysłowi w przestrzeganiu przepisów. Ważną rolę odegrają najlepsze praktyki sektorowe. Stowarzyszenia użytkowników będą mogły zwrócić się o formalne uznanie najlepszych praktyk w zakresie dostępu i podziału korzyści, w oparciu o istniejące kodeksy postępowania w sektorze akademickim i branżach przemysłowych.
W rozporządzeniu przewidziano ustanowienie unijnego rejestru „zaufanych” zbiorów, takich jak banki nasion czy ogrody botaniczne, zawierającego informacje o zbiorach dostarczających wyłącznie w pełni udokumentowane próbki zasobów genetycznych. Użytkownicy, którzy pozyskują materiał badawczy z zaufanego zbioru zostaliby uznani za przestrzegających w znacznej mierze wymogu należytej staranności. W celu lepszej koordynacji warunków dostępu w różnych państwach członkowskich zostałaby ustanowiona unijna platforma.
Dalsze działania
Proponowane środki zostaną teraz rozważone przez Parlament Europejski i Radę. Po uzgodnieniu tekstu stanie się on obowiązującym prawem UE.
Jedenasta konferencja stron Konwencji o różnorodności biologicznej, która odbędzie się jeszcze w tym miesiącu w Hajdarabadzie, będzie stanowić okazję do wyjaśnienia zamysłu wniosku ustawodawczego oraz do prowadzenia dalszej współpracy z międzynarodowymi partnerami, mając na względzie skuteczne wdrożenie protokołu z Nagoi.
Kontekst
Zasoby genetyczne są ważnym elementem działalności wielu sektorów przemysłu w UE. Przykładowo 26 proc. wszystkich nowych zatwierdzonych w ciągu ostatnich 30 lat leków to produkty naturalne lub pozyskane z produktów naturalnych.
Konwencja o różnorodności biologicznej, której stroną jest UE, zobowiązuje sygnatariuszy do ułatwienia dostępu do zasobów genetycznych do których mają suwerenne prawa oraz do sprawiedliwego i równego podziału wyników działalności badawczo-rozwojowej oraz korzyści wynikających z komercyjnego zastosowania tych zasobów. Konwencja nie określa jednak szczegółowo, jak w praktyce należy stosować przepisy dotyczące dostępu do zasobów i podziału korzyści wynikających z ich wykorzystania, a kraje uprzemysłowione niechętnie przyjmowały środki w zakresie skutecznego podziału korzyści. Miało to wyraźny negatywny wpływ na światowe działania w zakresie konserwacji i zrównoważonego korzystania z różnorodności biologicznej. Jest to niekorzystna sytuacja, ponieważ kluczowe obszary różnorodności biologicznej mogą najwięcej zyskać w wyniku skutecznego działania ram prawnych w zakresie dostępu do zasobów i podziału korzyści. Uzgodniony w październiku 2010 r. protokół z Nagoi o dostępie do zasobów genetycznych oraz sprawiedliwym i równym podziale korzyści wynikających z wykorzystania tych zasobów uzupełnił wiele z tych luk, zobowiązując sygnatariuszy do podjęcia kroków w celu zapewnienia stosowania na ich terytorium wyłącznie zasobów genetycznych i powiązanej wiedzy tradycyjnej pozyskanych w sposób legalny. Proponowane rozporządzenie ustanawia mechanizm pozwalający na praktyczne zastosowanie tego wymogu w Unii Europejskiej.
Dodatkowe informacje:
IP/12/1063
Copyright © 2021 Wir Poznań | Wszelkie prawa zastrzeżone.