Dziś Komisja spełnia swoją obietnicę dotyczącą przyjęcia wniosku w sprawie europejskiego filaru praw socjalnych. Filar obejmuje 20 głównych zasad i praw, na których mają opierać się sprawiedliwe i sprawnie funkcjonujące rynki pracy i systemy opieki społecznej. Filar ma wskazywać kierunek działań w odnowionym procesie prowadzącym do pozytywnej konwergencji, który ma pomóc zapewnić lepsze warunki życia i pracy w Europie. Koncepcja filaru powstała wszystkim z myślą o strefie euro, lecz ma zastosowanie do wszystkich państw członkowskich UE, które chciałyby się do niego przyłączyć.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powiedział: Jako przewodniczący Komisji dokładam wszelkich starań, aby priorytety społeczne znalazły się ponownie w centrum zainteresowania Europy, czyli tam, gdzie jest ich miejsce. Przedstawiając projekt europejskiegofilaru praw socjalnych oraz pierwszy zestaw inicjatyw, które mu towarzyszą, spełniamy nasze obietnice i otwieramy nowy rozdział. Chcemy zapisać go wspólnie: państwa członkowskie, instytucje UE, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za ten proces. Chciałbym, aby projekt filaru został zatwierdzony na najwyższym szczeblu politycznym jeszcze przed końcem roku.

Projekt filaru powstał w Komisji, pod kierunkiem wiceprzewodniczącego Valdisa Dombrovskisa i komisarz Marianne Thyssen, w ścisłej konsultacji z zainteresowanymi stronami na wszystkich szczeblach. Potwierdza się w nim prawa, które już obowiązują w UE oraz w międzynarodowym porządku prawnym, oraz uzupełnia się je z uwzględnieniem nowych realiów. Zasady i prawa przewidziane w ramach filaru można zaliczyć do trzech głównych kategorii: równe szanse i dostęp do zatrudnienia, sprawiedliwe warunki pracy oraz ochrona socjalna i włączenie społeczne. Mają one przede wszystkim pomóc stawić czoła zmianom w świecie pracy i ogólnie w życiu społecznym, aby urzeczywistnić sformułowaną w Traktatach obietnicę stworzenia wysoce konkurencyjnej społecznej gospodarki rynkowej, zmierzającej do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego.

Realizacja zasad i praw określonych w ramach europejskiego filaru praw socjalnych stanowi wspólną odpowiedzialność państw członkowskich, instytucji UE, partnerów społecznych i innych zainteresowanych stron. Instytucje Unii Europejskiej pomogą w opracowaniu ram prawnych oraz pokierują działaniami, które będą służyć wdrożeniu założeń filaru, przy pełnym poszanowaniu kompetencji państw członkowskich oraz tradycji dialogu społecznego. W przypadku kilku zasad i praw przewidzianych w ramach filaru konieczne będą dalsze inicjatywy ustawodawcze, aby zapewnić ich skuteczność. W razie potrzeby zaktualizowane lub uzupełnione zostaną istniejące przepisy prawa UE lub też zapewni się lepsze ich wykonywanie.

Już dziś, wraz z projektem europejskiego filaru praw socjalnych Komisja Europejska przedstawia kilka dalszych konkretnych inicjatyw ustawodawczych i nieustawodawczych, dotyczących m.in. równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, informacji dla pracowników oraz dostępu do ochrony socjalnej i czasu pracy. Inicjatywy te ilustrują zarówno charakter zagadnień wchodzących w zakres filaru, jak i możliwe sposoby wprowadzania w życie przewidzianych w nim zasad i praw.

Wprowadza się także tabelę wyników w zakresie sytuacji społecznej, która umożliwi śledzenie tendencji i wyników w państwach UE w 12 dziedzinach oraz ocenę postępów w działaniach zmierzających do zapewnienia najwyższej jakości polityki społecznej dla całej UE. Analiza ta zostanie także wykorzystana w pracach w ramach europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej.

Wprowadzanie w życie zasad i praw określonych w ramach filaru będzie procesem dynamicznym. Założenia filaru będą stanowić inspirację dla prac podejmowanych w ramach europejskiego semestru oraz w celu dokończenia budowy Unii gospodarczej i walutowej, zgodnie ze sprawozdaniem pięciu przewodniczących. W szczególności założenia filaru powinny pomóc rozpocząć na nowo proces konwergencji w Unii gospodarczej i walutowej, a niektóre zasady i prawa mogłyby wytyczać kierunki, w których należałoby zmierzać przy opracowywaniu bardziej wiążących standardów dla strefy euro. W przyszłości Komisja może przedstawić dalsze unijne inicjatywy ustawodawcze i nieustawodawcze w swoich rocznych programach prac. Fundusze europejskie, a szczególnie Europejski Fundusz Społeczny, zapewnią także wsparcie finansowe, które ułatwi wdrażanie wielu najważniejszych założeń filaru.

Dalsze działania

Komisja przedstawia dziś projekt filaru w dwóch formach prawnych o identycznej treści: zalecenia Komisji, obowiązującego od dziś, oraz wniosku w sprawie wspólnej proklamacji Parlamentu, Rady i Komisji. Na tej podstawie Komisja rozpocznie teraz rozmowy z Parlamentem Europejskim i Radą, aby zapewnić szerokie polityczne poparcie dla założeń filaru oraz zadbać o ich zatwierdzenie na wysokim szczeblu politycznym.

Informacje ogólne

Najbardziej rozwinięte na świecie systemy opieki społecznej wywodzą się z UE. To samo dotyczy szerokiej gamy najlepszych praktyk i innowacji społecznych. Trzeba je jednak ocenić z perspektywy niespotykanych wcześniej wyzwań społecznych i pod tym kątem je dostosować. Warunki ekonomiczne i społeczne w Europie wprawdzie znacznie się poprawiły, a liczba osób zatrudnionych w Europie jest najwyższa w historii, ale skutki kryzysu, który miał miejsce w ostatnim dziesięcioleciu, nadal są mocno odczuwalne. Należy do nich m.in. długotrwałe bezrobocie, bezrobocie osób młodych oraz zagrożenie ubóstwem w wielu częściach Europy. Jednocześnie świat pracy i nasze społeczeństwa szybko się zmieniają, pojawiają się nowe możliwości i nowe wyzwania wynikające z globalizacji, rewolucji cyfrowej, zmieniających się wzorców pracy i zjawisk demograficznych. Władze publiczne na wszystkich poziomach, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie ponoszą wspólną odpowiedzialność za pracę na rzecz większego dobrobytu w Europie i budowanie Europy przygotowanej na przyszłość, w której zmiany gospodarcze idą w parze ze społecznymi.

Od samego początku koncepcja socjalnej Europy jest jednym z priorytetów Komisji Junckera, co podkreślono w Wytycznych politycznych z lipca 2014 r. We wrześniu 2015 r. przewodniczący Juncker, wygłaszając swoje pierwsze orędzie o stanie Unii, stwierdził: Musimy zintensyfikować prace nad uczciwym i prawdziwie paneuropejskim rynkiem pracy. (...) W ramach tych działań będę chciał stworzyć europejski filar praw socjalnych, który bierze pod uwagę zmieniające się realia europejskich społeczeństw i świata pracy.

Od czasu wygłoszenia tych słów przez przewodniczącego Komisja prowadzi szeroko zakrojoną debatę z państwami członkowskimi, instytucjami UE, partnerami społecznymi, społeczeństwem obywatelskim oraz obywatelami na temat treści i roli tego filaru. W marcu 2016 r. Komisja przedstawiła wstępny zarys europejskiego filaru praw socjalnych oraz rozpoczęła szerokie konsultacje społeczne, aby zgromadzić informacje zwrotne. Konsultacje zakończono w styczniu 2017 r. konferencją na wysokim szczeblu.

W oparciu o informacje otrzymane podczas konsultacji Komisja przedstawia obecnie wniosek dotyczący europejskiego filaru praw socjalnych, który przewiduje zarówno nowe prawa dla obywateli, jak i zmierza do ułatwienia im skuteczniejszego egzekwowania praw, które już im przysługują. Koncepcja filaru opiera się na szerokiej gamie rozwiązań stosowanych w Europie. Do jej opracowania wykorzystano także obszerne prawodawstwo unijne i międzynarodowe.

Więcej informacji:

NOTATKA PRASOWA: Europejski filar praw socjalnych – pytania i odpowiedzi

Zestawienie informacji: Europejski filar praw socjalnych

Komunikat Komisji dotyczący europejskiego filaru praw socjalnych

Zestawienie informacji: Tabela wyników w zakresie sytuacji społecznej

Broszura: Tabela wyników w zakresie sytuacji społecznej - 2017 r.

Tabela wyników w zakresie sytuacji społecznej – narzędzie online

Strona internetowa na temat europejskiego filaru praw socjalnych

Komunikat prasowy: Realizacja europejskiego filaru praw socjalnych

Dokument dotyczący społecznego wymiaru przyszłej UE