Data publikacji: 28.01.2009
Komisja Europejska przedstawiła dziś swoje wnioski w sprawie finansowania nowej, kompleksowej i ambitnej międzynarodowej umowy mającej stawić czoło zmianom klimatycznym. Porozumienie to, następca protokołu z Kioto, ma zostać zawarte w Kopenhadze, podczas grudniowej konferencji ONZ w sprawie zmian klimatycznych. W celu utrzymania poziomu globalnego ocieplenia poniżej 2 ºC, kraje rozwinięte i wielostronne instytucje będą musiały przeznaczyć większe środki na rzecz krajów rozwijających się, aby te mogły podjąć walkę ze zmianami klimatycznymi. Wnioski Komisji zakładają utworzenie do roku 2015 rynku węgla obejmującego państwa OECD oraz innowacyjnych międzynarodowych źródeł finansowania w oparciu o emisje gazów cieplarnianych i możliwości finansowe danego kraju.
Stavros Dimas, europejski komisarz ds. środowiska, stwierdził: „Stawienie czoła przyczynom zmian klimatycznych wymagać będzie w najbliższych dziesięcioleciach znacznych, zarówno prywatnych, jak i publicznych inwestycji, jednak ich koszty będą o wiele niższe, niż gdybyśmy pozwolili na dalsze destrukcyjne zmiany klimatyczne. Europejski plan naprawy gospodarczej oraz podobne działania na skalę światową, mające na celu przeciwstawienie się kryzysowi ekonomicznemu, umożliwiają przyspieszenie niezbędnych decyzji inwestycyjnych zakładających niską emisję węgla, stymulację rozwoju i innowacji, a jednoczesne tworzenie miejsc pracy. Jednakże zasadniczą rolę w zawarciu porozumienia w Kopenhadze będą odgrywać nowe rozwiązania finansowe. Dzisiejszy komunikat, przedstawiający kompleksowy zestaw wniosków mających na celu zwiększenie finansowania i inwestycji, ma tu kluczowe znaczenie.”
Cel kopenhaskiej konferencji
Cel, jaki stawia sobie UE to ograniczenie globalnego ocieplenia do maksymalnie 2ºC powyżej poziomu sprzed okresu uprzemysłowienia, ponieważ istnieją naukowe dowody wskazujące, że groźne będzie przekroczenie tej wartości.
Porozumienie w Kopenhadze wyznaczy ogólnoświatowe cele mające zapewnić ograniczenie emisji gazów cieplarnianych oraz stworzy podstawę zwiększającą zdolności adaptacyjne państw w obliczu zmian klimatycznych. Komunikat proponuje konkretne wnioski umożliwiające osiągnięcie tych celów.
Cele i działania
Aby nie przekroczyć wartości 2°C, światowa emisja gazów cieplarnianych musi osiągnąć poziom szczytowy przed rokiem 2020, po czym, do 2050 r., należy ją ograniczyć do 50% poziomu emisji z roku 1990. Będzie to wymagać działań zarówno ze strony krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się.
Przewodnictwo muszą tu objąć kraje rozwinięte, ograniczając do roku 2020 swoje łączne emisje do 30% w stosunku do poziomu z roku 1990. UE dała stosowny przykład innym krajom, zobowiązując się do ograniczenia emisji do 30%, jeżeli inne państwa pójdą za jej przykładem, i już wprowadziła środki mające na celu ograniczenie własnych emisji o 20% (IP/08/1998). Przedmiotowy komunikat zawiera szczegółowe wytyczne gwarantujące, że realizacja celów na poziomie krajowym będzie wymagać porównywalnego wysiłku. Państwa należące do OECD, państwa członkowskie UE, kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące powinny podjąć się realizacji celów dotyczących ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
Oczekuje się także, że kraje rozwijające się (z wyjątkiem tych najbiedniejszych) do roku 2020 ograniczą wzrost całkowitych emisji do 15-30% poniżej normalnych poziomów handlowych. Ma to spowodować szybki spadek emisji będących rezultatem wylesiania obszarów tropikalnych (IP/08/1543). Kraje te powinny także zobowiązać się do przyjęcia do roku 2011 strategii rozwoju zakładającej niską emisję węgla obejmującą wszystkie kluczowe sektory emitujące gazy cieplarniane. Nowy międzynarodowy mechanizm umożliwi ocenę tych strategii i przyporządkowanie proponowanym działaniom odpowiedniego wsparcia zewnętrznego.
Finansowanie rozwoju zakładającego niską emisję węgla
Niezależne szacunki pokazują, że w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych, może wystąpić konieczność zwiększenia do roku 2020 dodatkowych światowych inwestycji netto do ok. 175 miliardów EUR rocznie. Ponad 50% z tej sumy powinno trafić do krajów rozwijających się. Do 2020 r. z większością z działań w tych krajach będą się wiązać niskie koszty, lub nawet zyski, a zatem ich finansowanie powinno się odbywać na poziomie krajowym. Natomiast międzynarodowe wsparcie dla działań przekraczających finansowe możliwości danego kraju będzie pochodzić ze środków obejmujących fundusze publiczne oraz międzynarodowe mechanizmy tzw. kredytów węglowych.
Kopenhaskie porozumienie ma także utworzyć ramy stanowiące pomoc dla krajów w adaptacji do nieuniknionych zmian klimatycznych. Kraje rozwinięte i rozwijające się będą zobowiązane do opracowania krajowych strategii adaptacyjnych. Należy zapewnić wsparcie adaptacyjne dla najbardziej potrzebujących, najsłabiej rozwiniętych krajów i małych rozwijających się państw wyspiarskich.
UE powinna zbadać potencjalne innowacyjne źródła międzynarodowego finansowania na zasadzie „zanieczyszczający płaci” oraz w zależności od zdolności finansowych danego państwa. W celu wsparcia krajów rozwijających się, państwa członkowskie UE będą mogły także użyć przyszłych dochodów z aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych zgodnie z unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji.
Światowy rynek węgla
W celu ograniczenia zmian klimatycznych oraz zgromadzenia funduszy na walkę z ich skutkami, do roku 2015, łącząc unijny system handlu emisjami z porównywalnymi systemami zakładającymi ustalenie limitu emisji i handlu nimi, UE ma utworzyć rynek węgla obejmujący państwa OECD. Rynek ten należy rozszerzyć tak, aby do roku 2020 objął on największe gospodarki wschodzące, a w przyszłości stał się ogólnoświatowym rynkiem węgla.
Należy również zreformować utworzony przez protokół z Kioto mechanizm czystego rozwoju. W przypadku zaawansowanych gospodarczo krajów rozwijających się, jak również wysoce konkurencyjnych sektorów gospodarki, mechanizm czystego rozwoju będzie stopniowo zastępowany mechanizmem kredytowania sektorowego oraz wyżej wspomnianymi systemami zakładającymi ustalenie limitu emisji i handlu nimi.
Dalsze kroki
Komunikat skierowany jest do Rady, Parlamentu i organów doradczych Unii. Rada Europejska ogłosi swoją opinię w marcu.
Zob. także MEMO/09/34
Dalsze informacje:
http://ec.europa.eu/environment/climat/future_action.htm