Komisja Europejska przyjęła dziś pakiet środków, którego celem jest stymulowanie nowych, zróżnicowanych źródeł długoterminowego finansowania i ponowne wejście na ścieżkę zrównoważonego wzrostu gospodarczego w Europie.

Znaczne długofalowe inwestycje w infrastrukturę, nowe technologie i innowacje, badania i rozwój oraz kapitał ludzki będą konieczne w ramach strategii „Europa 2020" oraz pakietu klimatyczno-energetycznego do 2030 r. Zgodnie z szacunkami, jakich dokonano w ramach instrumentu „Łącząc Europę", do 2020 r. same tylko potrzeby inwestycyjne w zakresie transportu, energii i infrastruktury telekomunikacyjnej o znaczeniu dla całej UE wyniosą 1 bilion euro.

Kryzys gospodarczy i finansowy zmniejszył zdolność sektora finansowego do przekazywania środków dla gospodarki realnej, a w szczególności – do finansowania inwestycji długoterminowych. W Europie głównym źródłem finansowania realnej gospodarki zawsze były banki (dostarczają one dwie trzecie finansowania w UE, w Stanach Zjednoczonych – jedną trzecią). W miarę zmniejszania zadłużenia przez banki kurczą się środki dostępne dla wszystkich sektorów gospodarki – np. w 2013 r. w Holandii i Grecji kredyt oczekiwanej wysokości otrzymała mniej niż jedna trzecia przedsiębiorstw. W Hiszpanii i we Włoszech pełną kwotę kredytu uzyskała w tym samym roku ok. połowa firm.

Istotne jest, by podjąć działania w celu przywrócenia warunków sprzyjających trwałemu wzrostowi i inwestycjom. Oznacza to m.in. konieczność znalezienia nowych sposobów finansowania inwestycji długoterminowych. Szeroką debatę na ten temat rozpoczęto zieloną księgą Komisji dotyczącą długoterminowego finansowania gospodarki europejskiej z marca 2013 r. (IP/13/274). Uzyskano wówczas odpowiedzi ze wszystkich segmentów gospodarki. Przyjęty dziś pakiet środków obejmuje komunikat na temat długoterminowego finansowania gospodarki, wniosek legislacyjny dotyczący nowych zasad w zakresie pracowniczych programów emerytalnych oraz komunikat w sprawie finansowania społecznościowego. Komunikat opiera się na odpowiedziach uzyskanych w ramach wspomnianych konsultacji oraz na wnioskach z debat prowadzonych na forach międzynarodowych, takich jak G20 i OECD. Zaproponowano w nim konkretne działania, jakie może podjąć UE, aby wspierać długoterminowe finansowanie.

Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Michel Barnier powiedział: „Nasz ambitny plan w zakresie uregulowań finansowych pozytywnie wpłynął na stabilność finansową i zaufanie.Teraz, kiedy daje się zauważyć ożywienie gospodarcze, musimy równie odważnie wspierać wzrost gospodarczy. Europa ma duże potrzeby w zakresie długoterminowego finansowaniatrwałego wzrostu gospodarczego, który powinien zwiększać konkurencyjność i przyczyniać się do tworzenia miejsc pracy w sposób zrównoważony, trwały i sprzyjający włączeniu społecznemu. Nasz system finansowy musi odzyskać i zwiększyć zdolność finansowania realnej gospodarki. Chodzi tu o banki, a także inwestorów instytucjonalnych, np. zakłady ubezpieczeń i programy emerytalne. Musimy także zróżnicować źródła finansowania w Europie i poprawić dostęp do finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw, które są podstawą europejskiej gospodarki. Jestem przekonany, że przedstawiony w dniu dzisiejszym plan działań przyczyni się do poprawy zdolności europejskich rynków kapitałowych do zaspokajania długoterminowych potrzeb naszej gospodarki."W sprawie instytucji pracowniczych programów emerytalnych komisarz Barnier powiedział:„Wszystkie społeczeństwa Europy muszą zmierzyć się z podwójnym wyzwaniem, jakim jest zagwarantowanie świadczeń emerytalnych dla starzejącej się populacji, a zarazem długofalowych inwestycji stymulujących wzrost gospodarczy. Pracownicze programy emerytalne znajdują się w punkcie styku tych dwóch problemów. Aktywa, którymi długofalowo zarządzają, wynoszą ponad 2,5 biliona euro. Są one też głównym źródłem emerytur dla 75 milionów Europejczyków. Celem opublikowanego dzisiaj wniosku legislacyjnego jest poprawienie zarządzania tymi programami i zwiększenie przejrzystości ich działań, co przyczyni się do zwiększenia stabilności finansowej i ułatwi działalność transgraniczną. Dzięki temu zwiększy się rola pracowniczych programów emerytalnych jako kluczowych inwestorów długofalowych."

Olli Rehn, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej ds. gospodarczych i walutowych oraz euro, powiedział: „Musimy lepiej wykorzystać fundusze publiczne, aby maksymalnie zwiększyć wpływ inwestycji na wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Wymaga to osiągnięcia efektu synergii i ułatwienia dostępu do finansowania na cele modernizacji najważniejszych elementów infrastruktury. Wszyscy - budżety krajowe i budżet UE, banki rozwoju i agencje finansujące eksport - mogą tu odegrać ważną rolę. Aby pomóc MŚP w uzyskiwaniu środków, których potrzebują, aby inwestować i rozwijać się, musimy wspierać wysokiej jakości sekurytyzację, która ułatwi im dostęp do finansowania na rynku kapitałowym."

Antonio Tajani, wiceprzewodniczący Komisji ds. przemysłu i przedsiębiorczości, dodał: „Dzięki zaprezentowanym dziś ambitnym inicjatywom zwiększy się zdolność systemu finansowego do zapewniania środków na długofalowe inwestycje, niezbędne do utrzymania Europy na ścieżce zrównoważonego rozwoju. Kryzys gospodarczy i finansowy zmniejszył zdolność sektora finansowego do przekazywania środków do realnej gospodarki. Kluczowy udział w zrównoważonym rozwoju mają MŚP, które jednak nadal napotykają trudności w pozyskiwaniu finansowania, szczególnie w gospodarkach peryferyjnych. Celem zaprezentowanych dziś inicjatyw jest udostępnienie dodatkowych źródeł finansowania realnej gospodarki i wspieranie jednolitego rynku poprzez tworzenie warunków, które sprzyjają wzrostowi gospodarczemu i konkurencyjności w Europie."

Główne elementy pakietu:

W komunikacie w sprawie długoterminowego finansowania przedstawiono działania, jakie podejmie Komisja, aby poprawić długoterminowe finansowanie gospodarki europejskiej (MEMO/14/238). Dziś opublikowano dwie z tych propozycji:

• wniosek dotyczący zmiany zasad rządzących pracowniczymi programami emerytalnymi (zmiana dyrektywy 2003/41/WE w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (dyrektywa IORP)), aby wesprzeć dalszy rozwój tego ważnego typu inwestorów długoterminowych w UE (MEMO/14/239);
• komunikat w sprawie finansowania społecznościowego, aby zaoferować MŚP alternatywne źródła finansowania (MEMO/14/240).

Proponowane działania skupiają się na sześciu głównych obszarach:

1. Mobilizowanie prywatnych źródeł finansowania długoterminowego: proponuje się m.in. a) dopracowanie ostrożnościowych ram dla banków i zakładów ubezpieczeń w sposób sprzyjający długoterminowym inwestycjom w realną gospodarkę, b) zachęcanie do zwiększenia prywatnego oszczędzania na emerytury, c) przeanalizowanie, w jaki sposób zwiększyć transgraniczne przepływy oszczędności, i d) rozważenie zalet ewentualnego unijnego konta oszczędnościowego.

Opublikowany dziś wniosek legislacyjny w sprawie nowych przepisów w dziedzinie pracowniczych programów emerytalnych (dyrektywa IORP 2) powinien przyczynić się do zwiększenia inwestycji długoterminowych. Wniosek ma trzy główne cele:

• zagwarantowanie należytej ochrony uczestników systemu emerytalnego przed ryzykiem;
• wykorzystanie możliwości, jakie oferuje jednolity rynek emerytur pracowniczych, poprzez usunięcie przeszkód dla transgranicznego świadczenia usług;
• zwiększenie możliwości inwestowania w długoterminowe aktywa finansowe przez pracownicze programy emerytalne i finansowania w ten sposób rozwoju realnej gospodarki.

2. Lepsze wykorzystanie finansowania publicznego: wspieranie działań krajowych banków rozwoju (instytucji finansowych tworzonych przez rządy w celu finansowania rozwoju gospodarczego) i lepszej współpracy między istniejącymi systemami kredytów eksportowych (instytucji pośredniczących między rządami krajowymi a eksporterami w celu finansowania eksportu). Oba rodzaje programów odgrywają ważną rolę w finansowaniu długoterminowym.

3. Rozwój europejskich rynków kapitałowych: a) ułatwienie dostępu MŚP do rynków kapitałowych oraz większych konsorcjów inwestycyjnych poprzez utworzenie płynnego i przejrzystego rynku wtórnego obligacji korporacyjnych, b) ożywienie rynku sekurytyzacji (z uwzględnieniem ryzyka i zróżnicowanego charakteru takich produktów) oraz c) poprawienie warunków funkcjonowania listów zastawnych oraz plasowania na rynku niepublicznym w UE.

4. Poprawienie dostępu MŚP do finansowania: działania określone w komunikacie w sprawie długoterminowego finansowania obejmują a) poprawę informacji kredytowych o MŚP, b) ożywienie dialogu między bankami a MŚP oraz c) ocenę najlepszych sposobów udzielania pomocy MŚP w uzyskiwaniu dostępu do rynków kapitałowych. W przyjętym dziś komunikacie w sprawie finansowania społecznościowego położono nacisk na upowszechnianie wiedzy i informowanie na temat projektów. W komunikacie tym Komisja proponuje, aby:

• promować najlepsze praktyki w tym sektorze, upowszechniać wiedzę i ułatwić wprowadzenie znaku jakości;
• uważnie obserwować rozwój rynków finansowania społecznościowego i krajowych ram prawnych;
• regularnie oceniać, czy na poziomie UE potrzebne są dalsze kroki, w tym działania prawne. Celem jest określenie, jakie problemy należy rozwiązać, aby ułatwić rozwój finansowania społecznościowego.

5. Zwiększenie prywatnego finansowania inwestycji w infrastrukturę w ramach strategii Europa 2020: zwiększenie dostępności informacji o planowanych inwestycjach w infrastrukturę oraz ulepszenie statystyk kredytowych dotyczących inwestycji w infrastrukturę.

6. Ulepszenie ogólnych ram zrównoważonego finansowania: ulepszenie ładu korporacyjnego w zakresie długoterminowego finansowania, np. w odniesieniu do zaangażowania akcjonariuszy (poprzez zmianę dyrektywy o prawach akcjonariuszy – odpowiedni wniosek ma być wkrótce przyjęty), współwłasności przez pracowników, sprawozdawczości w zakresie ładu korporacyjnego i kwestii dotyczących środowiska, spraw społecznych i zarządzania.

Więcej informacji:

http://ec.europa.eu/internal_market/finances/financing-growth/long-term/index_en.htm

http://ec.europa.eu/internal_market/pensions/directive/index_en.htm

http://ec.europa.eu/internal_market/finances/crowdfunding/index_en.htm