W ramach ukierunkowanej inicjatywy Komisja przyjrzy się dokładnie przepisom podatkowym w państwach członkowskich, by upewnić się, że nie dyskryminują one pracowników transgranicznych.

Liczbę pracowników transgranicznych w UE szacuje się na ponad 1,2 mln. W 2010 r. płace brutto pracowników transgranicznych i sezonowych wyniosły 46,9 mld EUR. Stwierdzono, że mobilność pracowników stanowi jeden z najważniejszych elementów sprzyjających wzrostowi gospodarczemu i stymulujących zatrudnienie w Europie. Przeszkody fiskalne pozostają jednak jednym z kluczowych czynników powstrzymujących obywateli przed podejmowaniem zatrudnienia w innym państwie członkowskim.

Z tego powodu w 2012 r. Komisja zamierza przeprowadzić wnikliwą ocenę krajowych systemów podatków bezpośrednich, by ustalić, czy stawiają one w niekorzystnej sytuacji pracowników, którzy mają miejsce pobytu i miejsce zatrudnienia w dwóch różnych państwach członkowskich. W przypadku stwierdzenia dyskryminacji lub naruszenia podstawowych swobód UE Komisja zgłosi to krajowym organom i zażąda wprowadzenia niezbędnych zmian. W razie nierozwiązania tych problemów Komisja zdecyduje o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom takiego państwa członkowskiego.

Algirdas Šemeta, komisarz ds. podatków, unii celnej, audytu oraz zwalczania nadużyć finansowych, stwierdził: „Zasady UE są jasne:w ramach jednolitego rynku wszystkich obywateli UE należy traktować na równi.Niedopuszczalna jest dyskryminacja ani naruszanie prawa pracowników do swobodnego przemieszczania się.Większość państw członkowskich przestrzega tych fundamentalnych zasad, lecz jestem gotowy podjąć wszelkie niezbędne kroki, by dopilnować, aby zasady te znalazły odzwierciedlenie w przepisach podatkowych obowiązujących we wszystkich państwach członkowskich.”

Z uwagi na to, że przeszkody fiskalne pozostają jednym z głównych czynników powstrzymujących przed mobilnością transgraniczną, Komisja podejmuje działania na wielu frontach, by znieść bariery dla pracowników unijnych. Jednym z przykładów takich działań jest wniosek Komisji w sprawie podwójnego opodatkowania (IP/11/1337) bądź ochrony pracowników oddelegowanych (IP/12/267).

Kontekst

W ramach omawianej inicjatywy Komisja zbada:

• czy obywatele, którzy większość swoich dochodów uzyskują w innym państwie członkowskim, zobowiązani są do płacenia wyższych podatków niż obywatele tego właśnie państwa członkowskiego. W tym kontekście Komisja sprawdzi również, czy wszystkie ulgi prorodzinne i zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, przysługujące rezydentom, w praktyce przysługują także pracownikom niebędącym rezydentami;
• czy państwa członkowskie stosują inne zasady wobec własnych obywateli i obywateli innych państw członkowskich, którzy pracują okresowo na ich terytorium, zwłaszcza jeśli chodzi o prawo do odliczania wydatków oraz stosowanie różnych stawek podatkowych.

Komisja przyjrzy się nie tylko sytuacji pracowników zatrudnionych i zależnych ekonomicznie, ale również osób samozatrudnionych i rencistów/emerytów.

Główne zasady stosowane przy opodatkowaniu pracowników transgranicznych mają swoje źródło w kilku przełomowych orzeczeniach wydanych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, takich jak Schumacker (C-279/93), Wielockx (C-80/94), Turpeinen (C-520/04) i Gerritse (C-234/01).

Prawo do pobytu i podejmowania pracy w dowolnym państwie członkowskim stanowi zarówno podstawowe prawo przysługujące obywatelom Unii, jak i kluczowy instrument rozwoju ogólnoeuropejskiego rynku pracy. Komisja wspiera państwa członkowskie przy opracowywaniu polityki mającej wyeliminować przeszkody prawne i administracyjne stojące na drodze do mobilności pracowników (np. program „Mobilna młodzież” – IP/10/1124), lecz także zagwarantować, że pracownicy transgraniczni nie będą traktowani na innych zasadach niż pracownicy krajowi i że będą korzystać z tych samych przywilejów socjalnych i podatkowych co pracownicy krajowi (więcej informacji).

W UE uruchomiono dwa serwisy: Twoja Europa – Porady oraz SOLVIT. Ich zadaniem jest pomoc obywatelom i przedsiębiorstwom europejskim w zapoznaniu się z przysługującymi im prawami oraz w ich obronie. Na stronie Twoja Europa – Porady obywatele mogą uzyskać odpowiedzi na pytania dotyczące ich praw, na przykład prawa do ubezpieczenia zdrowotnego lub zasiłków dla bezrobotnych w przypadku pobytu i podjęcia pracy za granicą. Z kolei na stronie serwisu SOLVIT dostępne są praktyczne i aktualne rozwiązania dla obywateli i przedsiębiorstw, napotykających przeszkody natury administracyjnej. Przykładowo, publikowane są tam informacje na temat uznawania kwalifikacji zawodowych w innym państwie członkowskim, tak aby dana osoba mogła podjąć w nim zatrudnienie. Dzięki tym serwisom tysiące obywateli i przedsiębiorstw europejskich mogło skorzystać z szans, jakie niesie ze sobą jednolity rynek.

Strona komisarza Algirdasa Šemeta, odpowiedzialnego za podatki, unię celną, audyt oraz zwalczanie nadużyć finansowych w UE:

http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/semeta/index_en.htm