W kontekście zbliżającego się Międzynarodowego Dnia Przeciwdziałania Nadużywaniu Środków Odurzających i Nielegalnemu Handlowi nimi Komisja Europejska przedstawiła dziś projekt przepisów zakazujących w całej UE narkotyku „5-IT”, syntetycznej substancji o działaniu stymulującym i halucynogennym.

Komisja zwróciła się do krajów członkowskich UE o powstrzymanie swobodnego rozprzestrzeniania się tego narkotyku poprzez poddanie go środkom kontroli.

Obecnie 5-(2-aminopropyl) indol (tzw. 5-IT) podlega już kontroli w co najmniej siedmiu państwach UE (w Austrii, na Cyprze, w Danii, w Niemczech, w Szwecji, na Węgrzech i we Włoszech) oraz w Norwegii. Uważa się, że tylko w okresie od kwietnia do sierpnia 2012 r. substancja ta była odpowiedzialna za śmierć 24 osób w czterech krajach UE.

„5-IT jest szkodliwą substancją psychoaktywną, o której może być zabójcza” – powiedziała Viviane Reding, unijna komisarz ds. sprawiedliwości.Wzywam kraje członkowskie do niezwłocznego przyjęcia projektu Komisji, tak by poddać tę substancję środkom prawa karnego”.

Dotychczas odnotowano co najmniej 24 śmiertelnych ofiar 5-IT w czterech państwach członkowskich (Niemcy, Węgry, Szwecja i Wielka Brytania). Narkotyk ten wykryto podczas sekcji zwłok, sam lub w połączeniu z innymi substancjami. Ponadto odnotowano 21 przypadków zatrucia spowodowanego przyjęciem tej nowej substancji psychoaktywnej.

Zgodnie z przyjętym dziś projektem Komisji wytwarzanie substancji 5-IT i wprowadzanie jej do obrotu zostałyby zakazane, a za naruszenie zakazu obowiązywałyby sankcje karne w całej Europie. Rządy UE muszą teraz zdecydować, czy wprowadzić te środki w życie. Decyzja zostanie podjęta głosowaniem większością kwalifikowaną w Radzie.

Nowe przepisy w zakresie substancji psychoaktywnych

W ostatnich latach nowe substancje psychoaktywne pojawiają się w niespotykanym dotąd tempie: w ubiegłym roku odnotowano 73 takich substancji, czyli trzy razy więcej niż w 2009 r.

„Szybkie rozprzestrzenianie się nowych substancji psychoaktywnych stanowi jedno z największych wyzwań dla polityki przeciwdziałania narkotykom.Aby stawić czoła temu problemowi, pozbawiony granic rynek wewnętrzny potrzebuje wspólnych przepisów dla całej UE”, dodała wiceprzewodnicząca Viviane Reding.„W najbliższych miesiącach zamierzam przedstawić udoskonalone przepisy UE dotyczące nowych substancji psychoaktywnych, umożliwiające UE szybszą i skuteczniejszą reakcję”.

W międzyczasie około 40 organizacji społeczeństwa obywatelskiego zajmujących się przeciwdziałaniem narkotykom spotkało się z Komisją w dniach 24-25 czerwca celem omówienia nowych wyzwań w zakresie zwalczania narkotyków. Strona EU Civil Society Forum on Drugs dostarcza Komisji informacji dotyczących kluczowych zagadnień związanych z polityką przeciwdziałania narkotykom, między innymi o sposobach zmniejszenia popytu na narkotyki, oraz przyczynia się do międzynarodowej debaty na temat skuteczności globalnego systemu kontroli narkotyków.

Kontekst

5-(2-aminopropyl)indol (tzw. 5-IT) jest substancją syntetyczną mającą, jak się uważa, działanie stymulujące i halucynogenne. Występuje najczęściej w postaci proszku, ale także tabletek i kapsułek. Na rynku dostępna jest w sklepach internetowych oraz sklepach rozprowadzających tzw. „dopalacze”, zazwyczaj jako „eksperymentalna substancja chemiczna”. Wykryto ja także w próbkach produktu z grupy dopalaczy o nazwie „Benzo Fury” oraz w tabletkach podobnych do ekstazy.

Z naukowej oceny zagrożenia przeprowadzonej przez Komitet Naukowy Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) z siedzibą w Lizbonie wynika, że 5-IT może być przyczyną poważnych objawów niepożądanych, takich tachykardia i hipertermia, a także może wywołać rozszerzenie źrenic, stany niepokoju i drgawki. 5-IT nie ma żadnego znanego zastosowania medycznego ani żadnego innego legalnego zastosowania. Jest substancją podlegającą kontroli w co najmniej siedmiu państwach UE (w Austrii, na Cyprze, w Danii, w Niemczech, w Szwecji, na Węgrzech) oraz w Norwegii.

Projekt Komisji został przedstawiony zgodnie z procedurą oceny ryzyka i kontroli nowych substancji psychoaktywnych, ustanowioną decyzją Rady 2005/387/JHA. Rada wystąpiła o ocenę ryzyka substancji 5-IT w dniu 22 stycznia 2013 r.

W 2010 r. Komisja złożyła projekt i doprowadziła do wprowadzenia obowiązującego w całej UE zakazu dotyczącego narkotyku o nazwie mefedron, podobnego do ekstazy (MEMO/10/646), a na początku 2013 r. – narkotyku o nazwie 4-MA, podobnego do amfetaminy (IP/13/75). W dniu 25 października 2011 r. Komisja Europejska zapowiedziała przegląd unijnych przepisów dotyczących nowych substancji psychoaktywnych, które naśladują działanie niebezpiecznych narkotyków, takich jak ekstazy czy kokaina, i stanowią coraz poważniejszy problem w całej Europie (IP/11/1236). Wniosek ustawodawczy w tej sprawie ma zostać przedstawiony w 2013 r.

W 2012 r. w UE zidentyfikowano rekordową liczbę 73 substancji tego typu. Dla porównania w 2009 r. wykryto ich 24. Narkotyki te są coraz częściej dostępne przez internet i szybko rozprzestrzeniają się w wielu państwach członkowskich, którym trudno jest zapobiec ich sprzedaży.

Według opublikowanego w 2011 r. badania Eurobarometru (Eurobarometer survey in 2011) nowe substancje, które wywołują efekt podobny do działania nielegalnych narkotyków, stają się coraz bardziej popularne: do ich zażycia przyznaje się 5 proc. młodych Europejczyków. Najwięcej takich osób jest w Irlandii (16 proc.), w Polsce (9 proc.), na Łotwie (9 proc.), w Wielkiej Brytanii (8 proc.) oraz w Luksemburgu (7 proc.). W badaniu Eurobarometru ujawniono również, że we wszystkich 27 państwach członkowskich UE przeważająca większość osób w wieku od 15 do 24 lat popiera objęcie takich substancji zakazem.

Dodatkowe informacje

Komisja Europejska – polityka kontroli narkotyków:

http://ec.europa.eu/justice/anti-drugs/index_en.htm