Europe Direct Poznań

Data publikacji: 03.12.2010

Koniec z bezkarnością europejskich kierowców

Podczas wczorajszego posiedzenia ministrów transportu w Brukseli osiągnięto porozumienie w kwestii karania kierowców za wykroczenia drogowe popełniane za granicą, w tym w odniesieniu do czterech „największych sprawców zabójstw”, odpowiedzialnych za 75% ofiar śmiertelnych na drogach, tzn. nadmiernej prędkości, niestosowania się do sygnalizacji świetlnej, niezapinania pasów bezpieczeństwa i jazdy pod wpływem alkoholu.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Siim Kallas, odpowiedzialny za transport, powiedział: „Prawdopodobieństwo popełnienia wykroczenia przez zagranicznego kierowcę jest trzy razy większe niż w przypadku kierowcy będącego rezydentem danego państwa. Wiele osób zdaje się uważać, że obowiązek przestrzegania przepisów ustaje z chwilą wyjazdu za granicę. Pragnę zakomunikować, że przepisy jednak obowiązują i mamy obecnie zamiar je egzekwować”.

Dane UE wskazują, że zagraniczni kierowcy generują 5% ruchu, lecz odpowiadają za około 15% wykroczeń związanych z przekroczeniem dozwolonej prędkości. Większość sprawców pozostaje bezkarnych, ponieważ państwa nie są w stanie ścigać kierowców po ich powrocie do własnych krajów.

Propozycje

Celem wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie transgranicznego egzekwowania prawa w zakresie bezpieczeństwa drogowego jest zaradzenie tej sytuacji. Ministrowie osiągnęli porozumienie w kwestii treści tekstu odnoszącego się do wykroczeń drogowych, które mają zasadniczy wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego, w tym do czterech „największych sprawców zabójstw” odpowiedzialnych za 75% ofiar śmiertelnych na drogach:

1. nadmiernej prędkości

2. niezatrzymywania się w miejscu sygnalizacji świetlnej

3. niezapinania pasów bezpieczeństwa

4. jazdy pod wpływem alkoholu

a także

5. jazdy pod wpływem narkotyków

6. nieużywania kasków ochronnych

7. bezprawnego korzystania z pasów awaryjnych

8. niezgodnego z przepisami używania telefonu komórkowego podczas jazdy.

W jaki sposób będą działać przepisy?

Przedmiotowe propozycje umożliwią identyfikację kierowców UE, a tym samym pozwolą na ich ściganie za wykroczenia popełnione w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym zarejestrowane są ich pojazdy. W praktyce nowe przepisy umożliwią uruchomienie elektronicznej sieci wymiany danych służącej wymianie niezbędnych informacji między państwem, w którym popełniono wykroczenie, i państwem, w którym pojazd został zarejestrowany. Po ustaleniu nazwiska i adresu właściciela pojazdu, otrzyma on/ona powiadomienie o wykroczeniu, którego wzór określono w proponowanej dyrektywie.

Decyzja o dalszym postępowaniu w sprawie wykroczenia drogowego należeć będzie do państwa członkowskiego wykroczenia (państwa, w którym popełniono wykroczenie). Dyrektywa nie dokonuje harmonizacji charakteru wykroczeń ani kar przewidzianych za ich popełnienie. Tak więc, zarówno jeśli chodzi o charakter wykroczeń, jak i związane z nimi kary, zastosowanie będą mieć nadal przepisy obowiązujące w państwie członkowskim wykroczenia zgodnie z jego prawem krajowym.

Kolejne kroki

Aby zyskać moc prawną, wnioski ustawodawcze muszą najpierw zostać zatwierdzone w głosowaniu przez posłów Parlamentu Europejskiego. Państwa członkowskie będą miały następnie dwa lata, prawdopodobnie do roku 2013, na transpozycję przepisów unijnych przed rozpoczęciem ich stosowania.

Kontekst:

Celem unijnego programu działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011-2020, który został zainicjowany w lipcu 2010 r., jest zmniejszenie o połowę liczby ofiar śmiertelnych na drogach do roku 2020. W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat szczegółów programu, a także danych statystycznych dotyczących śmiertelności na drogach w poszczególnych państwach, zob. (IP/10/970 oraz MEMO/10/343)

http://ec.europa.eu/transport/roadsafety/index_en.htm

MEMO/10/642

Bezpieczeństwo na drodze – transgraniczne egzekwowanie prawa w pytaniach i odpowiedziach

1. Co właściwie oznacza „transgraniczne egzekwowanie prawa”?

Chodzi o ściganie i karanie wykroczeń drogowych popełnionych w związku z użytkowaniem samochodu zarejestrowanego w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym popełniono wykroczenie.

2. Dlaczego Komisja zamierza podjąć działania w tej dziedzinie?

Jak ogłoszono w kierunkach europejskiej polityki bezpieczeństwa drogowego na lata 2011-2020, przyjęcie i wdrożenie dyrektywy w sprawie transgranicznego egzekwowania prawa jest jednym z wielu ważnych środków, które zostaną podjęte w najbliższych latach na rzecz realizacji celu polegającego na zmniejszeniu o połowę liczby wypadków śmiertelnych w Unii Europejskiej do 2020 r.

3. Na czym polega problem?

W obecnej sytuacji kierowca, który popełnia wykroczenie na mocy przepisów kodeksu drogowego, jadąc samochodem zarejestrowanym w innym państwie Unii Europejskiej, unika – z kilkoma nielicznymi wyjątkami – pociągnięcia do odpowiedzialności karnej ze względu na trudności związane z identyfikacją takiego kierowcy lub brak możliwości sprawdzenia adresu, pod jakim dany pojazd został zarejestrowany.

4. Jakie wykroczenia obejmuje proponowana dyrektywa?

Pierwotnie Komisja zaproponowała skoncentrowanie się na czterech rodzajach wykroczeń, które są przyczyną 75 proc. wypadków śmiertelnych na drogach. Chodzi o jazdę z nadmierną prędkością, prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu, niezapinanie pasów bezpieczeństwa oraz przejeżdżanie na czerwonym świetle.

Obecnie rozszerzono zakres wniosku i uwzględnia on inne wykroczenia, takie jak prowadzenie pojazdu pod wpływem środków odurzających, niezakładanie kasku, niedozwolone korzystanie z telefonu komórkowego w trakcie jazdy, niedozwolone korzystanie z pasów awaryjnych.

5.Czy we wniosku przewidziano harmonizacje kar za wykroczenia w ruchu drogowym w całej UE? Nie.

Dyrektywa nie dokonuje harmonizacji charakteru wykroczeń ani kar przewidzianych za ich popełnienie. Kwestie te będą regulowane przez przepisy krajowe państwa, w którym popełniono wykroczenie.

Należy również zwrócić uwagę na fakt, że wniosek odnosi się jedynie do mandatów; nie obejmuje on kwestii związanych z przyznawaniem punktów karnych czy odbieraniem prawa jazdy.

6. W jaki sposób będą działać przepisy? W jaki sposób umożliwią władzom ściganie zagranicznych sprawców wykroczeń?

Dzięki zastosowaniu elektronicznej sieci wymiany danych, która umożliwi identyfikację osoby, na którą zarejestrowano samochód. Po ustaleniu nazwiska i adresu właściciela pojazdu, otrzyma on/ona powiadomienie o wykroczeniu, którego wzór określono w proponowanej dyrektywie. Zapewnienie tłumaczenia przesłanego pisma na język, w którym sporządzono dokument rejestracyjny samochodu, pozostaje w gestii państwa członkowskiego, w którym popełniono wykroczenie.

7. Co się dzieje w przypadku, gdy sprawca wykroczenia nie jest osobą, na którą zarejestrowano samochód?

Powiadomienie o wykroczeniu, które otrzymuje właściciel pojazdu, uwzględnia możliwość przekazania przez niego odpowiedzi wskazującej odpowiednie dane identyfikacyjne kierowcy.

8 Co się stanie, jeśli adresat zignoruje powiadomienie?

Obowiązuje już decyzja ramowa Rady w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym, która uwzględnia również wykroczenia popełniane w ruchu drogowym. W decyzji ramowej Rady przewidziano, że ostateczne orzeczenie kary finansowej w jednym państwie członkowskim jest uznawane przez pozostałe państwa członkowskie.

Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie transgranicznego egzekwowania prawa w zakresie wykroczeń popełnianych w ruchu drogowym ma zastosowanie na wcześniejszych etapach, gdyż jego celem jest identyfikacja osoby, która popełniła wykroczenie. Decyzja ramowa będzie jednak stosowana jako ostatnia instancja, w przypadku gdy osoba, która popełniła wykroczenie, nie zapłaci kary.

9. Czego konkretnie oczekuje Komisja ze strony państw członkowskich?

Po uzgodnieniu ostatecznego brzmienia dyrektywy państwa członkowskie będą miały dwa lata na jej transpozycję do prawa krajowego. W tym czasie utworzą i uruchomią system wymiany danych. Państwa członkowskie mogą również wykorzystać obecne sieci przekazywania informacji na temat numerów rejestracyjnych pojazdów do celów walki z przestępczością na poziomie UE. Wymianę danych będą prowadzić organy krajowe odpowiedzialne za wydawanie dowodów rejestracyjnych samochodów.

10. Jakie skutki spowoduje ten środek? Jaka jest waga problemów, których sprawcami są kierowcy niebędący rezydentami danego państwa?

- Kierowcy niebędący rezydentami danego państwa generują ok. 5 proc. ruchu drogowego w UE, natomiast popełnianie przez nich wykroczenia polegające na przekroczeniu dozwolonej prędkości stanowią 15 proc. wszystkich wykroczeń tego rodzaju.

- Prawdopodobieństwo popełnienia wykroczenia przez osobę prowadzącą samochód zarejestrowany w innym państwie jest trzy razy większe niż w przypadku kierowcy będącego rezydentem danego państwa.

- W państwach takich jak Francja, o dużym nasileniu ruchu tranzytowego i turystyki, wykroczenia dotyczące przekroczenia dozwolonej prędkości popełniane przez kierowców niebędących rezydentami stanowią nawet 25 proc. ogólnej liczby wykroczeń, a w okresach szczególnego nasilenia ruchu w ciągu roku wskaźnik ten wzrasta do 40-50 proc.

- W związku z powyższym państwa takie jak Austria, Belgia, Luksemburg, Francja, Niemcy, Węgry, Włochy, Polska i Hiszpania będą szczególnie zainteresowane pozytywnym skutkami tej dyrektywy.

- Powinna ona również przynieść znaczny skutek odstraszający, skłaniając tym samym kierowców do przestrzegania przepisów ruchu drogowego państwa, w którym przebywają.

Dyrektywa ta, mająca na celu zwiększenie bezpieczeństwa na drogach, ukróci bezkarność kierowców zagranicznych, która wywołuje obecnie poczucie niesprawiedliwości u kierowców będących rezydentami danego państwa, co jest z kolei powodem zmniejszonej akceptacji społecznej dla egzekwowania tego typu kar. Zapewnia ona równe traktowanie kierowców niebędących rezydentami i kierowców będących rezydentami danego państwa.

11. Jakie środki podejmą Komisja i państwa członkowskie w celu zapewnienia ochrony danych osobowych kierowców?

Zagwarantowano przestrzeganie przepisów o ochronie prywatności. Proponowana dyrektywa przyznaje osobom, wobec których stosuje się jej przepisy, prawo dostępu do odpowiednich danych osobowych zarejestrowanych i wymienianych przez system, a także do ich korekty i usuwania.

Kontekst

Program działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011-2020 zainicjowany przez Komisję. W lipcu 2010 roku Komisja Europejska przyjęła ambitne plany, zgodnie z którymi liczba śmiertelnych ofiar wypadków na drogach Europy ma się zmniejszyć o połowę w ciągu najbliższych dziesięciu lat. Proponowane inicjatywy obejmują znaczący zakres działań: od ustanawiania bardziej wymagających norm dotyczących bezpieczeństwa pojazdów do poprawy szkolenia użytkowników dróg i poprawy egzekwowania przepisów ruchu drogowego. Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Siim Kallas, odpowiedzialny za transport, powiedział: „Na europejskich drogach ginie każdego dnia około stu osób. Od 2001 roku poczyniliśmy duże postępy w zakresie bezpieczeństwa i udało nam się zmniejszyć liczbę ofiar śmiertelnych o prawie 80 tys. Jednak liczba ofiar śmiertelnych i rannych na drogach nadal jest zbyt wysoka. Analizujemy, jakimi samochodami jeżdżą kierowcy, a także z jakich dróg korzystają oraz jaki mają styl jazdy, i do 2020 roku chcemy zmniejszyć o połowę liczbę śmiertelnych ofiar wypadków na drogach.”

Program działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011-2020 zawiera zbiór inicjatyw, które koncentrują się na poprawie bezpieczeństwa pojazdów, infrastruktury i zachowaniu użytkowników dróg. Obejmują one siedem celów strategicznych: poprawę środków bezpieczeństwa dla samochodów ciężarowych i osobowych, budowę bezpieczniejszych dróg, rozwój inteligentnych pojazdów, lepsze zasady egzaminowania i szkolenia kierowców, skuteczniejsze egzekwowanie przepisów, ograniczenie liczby rannych, nowe działania dotyczące motocyklistów.